Άγιος Ιεράρχης Σεραφείμ (Σομπόλεβ), Αρχιεπίσκοπος Μπογκουτσάρωβ. Ημέρα Μνήμης: 13 Φεβρουαρίου.
Ο Άγιος ιεράρχης Σεραφείμ, αρχιεπίσκοπος Μπογκουτσάρωβ,κατά κόσμον Νικολάε Μπορίσοβιτς Σομπόλεβ, γεννήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 1881 στο Ριαζάν της Ρωσίας στην οικογένεια του δημ.υπαλλήλου Μπόρις Ματφέεβιτς Σομπόλεβ. Η μητέρα του, Μαρία Νικολάεβνα ήταν μία πολύ ευλαβής γυναίκα. «'Εκ κοιλίας μητρός μου σύ μου εἶ σκεπαστής» (Ψαλμ.70,7) λέει ο Ψαλμωδός. Αυτά τα λόγια επαληθεύτηκαν στην ζωή του Αγίου Σεραφείμ,από την γέννησή του ακόμη. Οι γιατροί έπρεπε να κάνουν επέμβαση για να σώσουν το παιδί. Εν τω μεταξύ η μητέρα συνήλθε και μαθαίνοντας την απόφαση των γιατρών έβαλε τον σύζυγό της να της υποσχεθεί πως δεν θα σκοτώσουν το παιδί.
Μετά από μία βασανιστική νύχτα με πόνους φριχτούς, κατά τις 5.00 το πρωί,με το που ακούστηκε η πρώτη καμπάνα,το παιδί γεννήθηκε μόνο του χωρίς καμία εξωτερική βοήθεια. Η μητέρα του ζήτησε να δει αυτόν ''εξαιτίας του οποίου κόντεψε να πεθάνει'' και είπε: ''Πω, πω τι σοβαρός που είναι αυτός ο μουχτάρ''. Αργότερα οι συγγενείς του τον φώναζαν ''μουχτάρ'', πράγμα που δεν του άρεσε καθόλου. Μετά από πολλά χρόνια, ευρισκόμενος στην Βουλγαρία και διαβάζοντας τα απομνημονεύματα του επισκόπου Νέστορος της Μαντζουρίας έμαθε πως στα αραβικά ''μουχτάρ'' σημαίνει επίσκοπος .Έτσι απ΄την γέννησή του ακόμη η μητέρα του γνώριζε πως θα γίνει επίσκοπος. Από μικρός ήταν ευαίσθητος, ήσυχος και προσεχτικός με τους γύρω του, ταπεινός και ασυνήθιστα σοβαρός για την ηλικία του.
Τα χρόνια στο Θεολογικό Σεμινάριο
Ο Νικόλαος Σομπόλεβ φοίτησε στο Θεολογικό Σεμινάριο του Ριαζάν. Αυτήν την χρονική περίοδο βγήκε στην επιφάνεια μία άλλη πτυχή του χαρακτήρα του,η αγάπη για τον πλησίον, γεγονός που προκύπτει και από ένα συμβάν που έλαβε μέρος στην έκτη τάξη. Όλοι οι μαθητές μαζεύτηκαν για να ξεσκεπάσουν τον κλέφτη Μ. τον συμμαθητή τους. Ο πρόεδρος της τάξης ανέβηκε στην έδρα και άρχισε να εκτοξεύει κατηγορίες .Ο Μ. μόλις κατάλαβε περί τίνος πρόκειται σηκώθηκε από την θέση του και κάθισε δίπλα από τον Σομπόλεβ, σκύβοντας το κεφάλι του. Ο Νικόλαος προσπαθούσε να τον καθησυχάσει: ''μη φοβάσαι,μη φοβάσαι..''
- Παιδιά ,είπε ο πρόεδρος ,ο Νικόλαος Μπορίσοβιτς Σομπόλεβ πήρε τον κλέφτη Μ. υπό την προστασία του αλλά δεν ξέρει πως πριν από δύο εβδομάδες του έκλεψε τις καινούργιες του γαλότσες!'' Ο Μ. έσκυψε ακόμη πιο πολύ το κεφάλι του στο θρανίο μονολογώντας: ''γιατί το έκανα, γιατί το έκανα; ''Ο Νικόλαος συνέχισε να τον καθησυχάζει :''Μη στενοχωριέσαι, ποιός είναι αναμάρτητος;'' Ο πρόεδρος τότε είπε πιο δυνατά: ''Παιδία, ο συμμαθητής μας Νικόλαος Μπορίσοβιτς Σομπόλεβ δεν ξέρει πως πριν από τρεις ημέρες ο Μ. του έκλεψε και τα γάντια''. Ο Σομπόλεβ συνέχισε να καθησυχάζει τον Μ. Όταν η τάξη αποφάσισε να ζητήσει την αποβολή του Μ. ο Νικόλαος τον υπερασπίστηκε σθεναρά και κατάφερε να μεταπείσει τους συμμαθητές του γλυτώνοντας τον Μ .από μία ντροπιαστική γι αυτόν απόφαση.
Όντας στο τελευταίο έτος του Σεμιναρίου ξύπνησε μέσα του ο πόθος να γίνει μοναχός και να αφιερώσει την ζωή του στον Κύριο. Άρχισε να προσεύχεται στον Κύριο υποσχόμενος τα εξής: ''Κύριε ,βοήθησε με να γράφω όμορφες εκθέσεις και εγώ θα σου αφιερωσω όλη μου την ύπαρξη''. Από την στιγμή εκείνη οι εκθέσεις του ήταν οι καλύτερες. Το 1904 απεφοίτησε απο το Θεολογικό Σεμινάριο με βαθμό άριστα. Θεωρώντας πως η υγεία του ήταν πολύ εύθραυστη σκέφτηκε να μην συνεχίσει στην Θεολογική Ακαδημία. Η μητέρα του ήδη σκεφτόνταν την χειροτονία του και έψαχνε να του βρει μία καλή νύφη. Οι προσπάθειες στέφθηκαν από αποτυχία και η μητέρα του τού είπε να πάρει ο ίδιος την ζωή του στα χέρια του. Σε αυτό ο Νικόλαος απάντησε: Αφού είναι έτσι πάμε τώρα στον Καθεδρικό Ναό στην εικόνα της Παναγίας Μπογκολιούμπσκαγια να προσευχηθούμε για να μου δείξει η Παναγία τον δρόμο της ζωής μου''.
Στον Καθεδρικό Ναό συναντήθηκαν μ'έναν φίλο του, τον Μίσα Σμυρνώβ και ο Νικόλαος του εκμυστηρεύτηκε τους λογισμούς του. «Τι ;Μελέτησες τόσο πολύ για να γίνεις ένας δασκαλάκος; Εσύ πρέπει να πας οπωσδήποτε στην Ακαδημία!» είπε ο Μίσα .Όταν ο Νικόλαος διαμαρτυρήθηκε πως ήταν πολύ αργά και πως δεν είχε προετοιμαστεί για τις εξετάσεις ,ο Μίσα τον παρέπεμψε στην Θεολογική Ακαδημία της Αγίας Πετρούπολης όπου οι εξετάσεις, λόγω κάποιων έργων στο κτίριο ,είχαν αναβληθεί για το τέλος Αυγούστου.
- Εσύ είσαι βαθύτατα πιστός, του είπε ο Μίσα, να έχεις εμπιστοσύνη στο Θεό! Θα σε βοηθήσει ο Κύριος. Πήγαινε χωρίς καμία προετοιμασία.
Ο Νικόλαος εξέλαβε αυτά τα απρόσμενα λόγια, που βγήκαν από το στόμα του πρώτου ανθρώπου που συνάντησε στον δρόμο του ,σαν απάντηση της Παναγίας στις προσευχές του. Έτσι γεμάτος πίστη και ελπίδα στο Θεό κατόρθωσε να μπει στην θεολογική Ακαδημία.
Τα φοιτητικά του χρόνια
Με την ευχή της μητέρας του ο Νικόλαος έφυγε για την Ακαδημία, δίνοντας του τις τελευταίες της οικονομίες ενώ κατά την διάρκεια των σπουδών του ο Θεός εξέχυσε πλούσια τον χάρη Του επί τον ταπεινό και πράο δούλο Του.
Η θορυβώδης και ανήσυχη ατμόσφαιρα της Ακαδημίας δεν εμπόδισαν τον φιλόθεο Νικόλαο να ζει σαν να βρίσκεται σε μοναστήρι. Ζώντας στην Ακαδημία κάθε πρωί εκκλησιάζονταν στην Λαύρα του Αγίου Αλεξάνδρου Νέφσκυ, ενώ στον ελεύθερο χρόνο του μελετούσε τα έργα των Αγίων Πατέρων και τους βίους των αγίων.
Την Κυριακή,όταν οι άλλοι φοιτητές πήγαιναν στο θέατρο ή σε επισκέψεις ο Νικόλαος έμενε μόνος του στην Ακαδημία ,πήγαινε στην μεγάλη αίθουσα και έπαιζε στο πιάνο τραγούδια-προσευχές που είχε συνθέσει ο ίδιος. Τα λόγια ήταν πολύ απλά: «Χαρά μου ,χαρά μου, ω Σωτήρα μου». Από αυτά τα απλά λόγια εξέβλυζε τόση αγάπη για τον Σωτήρα Χριστό που Τον ονόμαζε ''χαρά και ευτυχία ολόκληρης της ζωής μου''.
Η αγάπη και η τρυφερότητα έλκυαν πολλούς κοντά του αλλά κάποιοι συμφοιτητές εκμεταλλεύονταν την πραότητά του, τόσο που κάποιες φορές έπαιρναν την μερίδα του φαγητού του. Από εκείνη ακόμη την περίοδο βγήκε στην επιφάνεια μία ακόμη πτυχή του χαρακτήρα του. Σε αυτόν συνυπήρχαν αρμονικά η πραότητα,η ταπείνωση και η αγάπη για τον πλησίον, με την ανδρεία, την σταθερότητα και την μη αποδοχή οποιουδήποιτε συμβιβασμού σε θέματα πίστεως.
Έτσι το 1905 με το προσωπικό του παράδειγμα, ο νεαρός φοιτητής απέτρεψε δύο φορές τους συμφοιτητές του, που είχαν μολυνθεί από το ''επαναστατικό'' πνεύμα της εποχής από το να συμμετάσχουν στις ταραχώδεις διαδηλώσεις της εποχής. Αυτό δεν πέρασε απαρατήρητο από εξέχοντες αρχιερείς της εποχής.
Κατά την παραμονή του στην Ακαδημία, ο Νικόλαος επισκέφτηκε μερικές φορές τον Άγιο Ιωάννη της Κρονστάνδης και αργότερα διηγούνταν ευλαβικά τις αναμνήσεις από αυτές τις επισκέψεις. Αυτή όμως που χαράκτηκε βαθιά μέσα του ήταν η τελευταία του επίσκεψη το 1907. Ενθυμούμενος αυτήν την επίσκεψη ο σεβασμιώτατος έλεγε :«Θέλοντας να τον αποχαιρέτησω ο πατέρας Ιωάννης ήλθε προς τα πάνω μου σαν κεραυνός. Σταμάτησε και έβαλε τα χέρια του σταυρωτά πάνω στο κεφάλι μου,σήκωσε τα μάτια του στον ουρανό και με τρυφερή φωνή είπε: Ευλογία Κυρίου και έλεος αυτού έλθει εφ' υμάς»! Ταυτόχρονα αισθάνθηκα σαν μία σπίθα να έπεσε στο κεφάλι μου και να έφτασε μέχρι τις πτέρνες μου. Ένα απερίγραπτο αίσθημα χαράς γέμισε όλη την ύπαρξή μου. Στεκόμουν σαν πιωμένος και παραπατούσα. Ήταν σαν να πετάω στον αέρα»
Στην τελευταία του χρονιά στην Ακαδημία εκάρη μοναχός παίρνοντας το όνομα Σεραφείμ. Μέχρι το τέλος της ζωής του δεν ξαναέφαγε κρέας και έτρωγε μόνο μία φορά την ημέρα Στις 3 Φεβρουαρίου 1908 εκάρη ιεροδιάκονος και στις 18 Μαρτίου ιερομόναχος .Όντας άριστος φοιτητής μόλις απεφοίτησε την Θεολογική Ακαδημία τον διόρισαν καθηγητή στην Ποιμαντική Σχολή του Ζιτόμιρ. Τα επόμενα δώδεκα χρόνια της ζωής του τα αφιέρωσε στην θεολογική εκπαίδευση μέσα από διάφορες θέσεις. Όταν ο π.Σεραφείμ διέσχιζε τους χώρους του σχολείου,τα παιδιά διαφόρων τάξεων έτρεχαν κοντά του και τον παρακαλούσαν να μπει στην τάξη τους: ''Μπείτε και σε εμάς,μπείτε και σε εμάς'' του φώναζαν και εκείνος προσπαθούσε να τους ικανοποιήσει όλους συζητώντας με τον καθένα ξεχωριστά.
Όταν ο π.Σεραφείμ έμενε στην Καλούγκα πήγαινε συχνά τσην Όπτινα και επισκέπτονταν τους αγίους στάρετς Ανατόλιο, Βαρσανούφιο και Ιωσήφ. Μπροστά τους άνοιγε την καρδιά του, εξομολογούνταν και γινόνταν κοινωνός των πνευματικών εμπειριών των στύλων αυτών του ορθοδόξου μοναχισμού. Ο Άγιος Σεραφείμ αργότερα γνώρισε και δια Χριστόν σαλούς και διηγούνταν έπειτα με θαυμασμό για την θαυμαστή τους ταπεινότητα με την οποία κάλυπταν την υπερφυσική τους άσκηση από τα μάτια των ανθρώπων.
Στα τέλη του 1912 προχειρίζεται αρχιμανδρίτης και τον ονομάζουν διευθυντη του Θεολογικού Σεμιναρίου του Βορονέζ. Την χρονική εκείνη περίοδο η λέξη πειθαρχία ήταν άγνωστη στην σχολή. Μετά από προσπάθειες δύο ετών το Θεολογικό Σεμινάριο του Βορονέζ ήταν το καλύτερο της Ρωσίας, σύμφωνα με τον συνοδικό επιθεωρητή.
Το παρακάτω περιστατικό δείχνει τις παιδαγωγικές μεθόδους που χρησιμοποιούσε ως διευθυντής του Θεολογικού Σεμιναρίου. Από την αρχή ακόμη είχε διαπιστώσει ότι οι απείθαρχοι μαθητές ειρώνευονταν και κορόιδευαν τον επιθεωρητή κατάμουτρα. Ο επιθεωρητής τότε έφτιαξε μία λίστα με τους απείθαρχους μαθητές και ζήτησε να αποβληθούν αμέσως. Ο π.Σεραφείμ πήρε την λίστα και είπε πως θα ασχοληθεί προσωπικά με τους ενόχους. Στον ελεύθερο χρόνο άρχισε να καλεί τον καθένα ξεχωριστά και συζητούσε μαζί τους για πολλή ώρα. Οι συζητήσεις είχαν ως αποτέλεσμα τα δάκρυα μετανοίας ων μαθητών και την υπόσχεση πως θα διορθωθούν. Έτσι ο Άγιος με πολλή αγάπη,σοφία και υπομονή, συνέβαλε στην διόρθωση των μαθητών και στην πνευματική αναγέννηση του Θεολογικού Σεμιναρίου του Βορονεζ.
Το 1917 ήλθε η επανάσταση.Το 1918 στο Βορονέζ είχε καταληφθεί από τους μπολσεβίκους και τα μαθήματα στο Θεολογικό Σεμινάριο είχαν σταματήσει. Ο αρχιμανδρίτης Σεραφείμ έμεινε στο Βορονέζ για ενάμισι χρόνο ακόμη, γενόμενος μάρτυρας των ωμοτήτων και των ιεροσυλιών που διέπρατταν οι μπολσεβίκοι, αλλά και τα αναρίθμητα θαύματα με τα οποία ο Θεός ενίσχυε τους πιστούς.
Το 1919 ο μετέπειτα μάρτυρας Τύχων του Βορονέζ ,έστειλε στον πατριάχη Τύχων, μέσω του π.Σεραφείμ, αναφορά σχετικά με την κατάσταση στο Βορονέζ αλλά και ένα προσωπικό γράμμα με το οποίο του πρότεινε να χειροτονήσει τον π.Σεραφείμ βοηθό επίσκοπο στο Βορονέζ.
Με πολλές δυσκολίες έφτασε στην Μόσχα και παρέδωσε τα έγγραφα, των οποίων το περιεχόμενο δεν γνώριζε, στον πατριάρχη Τύχων. Ο προκαθήμενος της ρωσικής εκκλησίας τον ευλόγησε να χειροτονηθεί επίσκοπος Βορονέζ,πράγμα που δεν συνέβη αφού το 1919 οι μπολσεβίκοι ήταν έτοιμοι να μπουν μέσα στην πόλη .Τότε η μητέρα του, Μαρία Νικολάεβνα, άρχισε επίμονα να παρακαλάει τους γιούς της -α ρχιμανδρίτη Σεραφείμ και ιερομόναχο Σέργιο - να φύγουν. Κατά την αναχώρησή τους η μητέρα τους τους ευλόγησε με την εικόνα της Παναγίας λέγοντάς τους :''Στα χέρια Της σας εμπιστεύομαι''.
Μετά από μακρά πορεία τα δύο αδέλφια έφτασαν στο Ροστώβ και πήγαν να συναντήσουν τους αρχιερείς που ποίμαιναν την νότια Ρωσία όπου ακόμη δεν είχαν εγκατασταθεί οι μπολσεβίκοι. Η σύνοδος που συνεκλήθη στο Νοβοτσερκάσκ το 1919 τον όρισε διευθυντή της Θεολογικής Ακαδημίας του Εκατερίνοσλαβ,όπου όμως δεν θα φτάσει ποτέ αφού η περιοχή κατελήφθη από τις συμμορίες του αταμάνου Μάχνο. Έπειτα τον ονόμασαν διευθυντή του Θεολογικου Σεμιναρίου της Κριμαίας που ακόμη λειτουργούσε. Την ίδια περίοδο,με την ευλογία της Συνόδου και με την βοήθεια πανεπιστημιακών δασκάλων της Κριμαίας,διοργανώνει ακαδημαικά θεολογικά μαθήματα.
Οι τελευταίες μέρες στην Ρωσία
Στις 1/14 Οκτωβρίου, ημέρα της εορτής της Αγίας Σκέπης ,ο αρχιμανδρίτης Σεραφείμ χειροτονήθηκε επίσκοπος στον Καθεδρικό Ναό της Κριμαίας. Στις 29 Οκτωβρίου/11 Νοεμβρίου 1920, ο κόκκινος στρατός βρίσκονταν μόλις 30 χιλιόμετρα από την Συμφερούπολη και ο επίσκοπος έπρεπε να αποφασίσει εκ νέου τι να κάνει. Κατευθυνηκε προς το μετόχι της μονής Μπερκόβσκ, όπου την περίοδο εκείνη βρίσκονταν η θαυματουργή είκονα της Παναγίας του Κούρσκ. Ο νέος αρχιερέας προσευχήθηκε θερμά στην Παναγία ομολογώντας πως είναι έτοιμος να μαρτυρήσει για τον Χριστό και ζητώντας να του δείξει τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει. Από τον ναό πήγε κατευθείαν στον επαρχιακό αρχιεπίσκοπο Δημήτριο Ταβριτσέσκι και άρχισε να τον ικετεύει να του δώσει ευλογία να μείνει στην Ρωσία.
- Όχι, απάντησε ο Δημήτριος, δε μπορώ να το κάνω αυτό! Εαν σας συμβεί κάτι θα το έχω βάρος στην συνείδησή μου.
Μετά από ολιγόλεπτη συνομιλία οι δύο αρχιερείς αποφάσισαν να τραβήξουν κλήρο. Στο ένα χαρτί έγραψαν ''να φύγει'', στο άλλο ''να μείνει''. Συγκινημένος ο αρχιεπίσκοπος κατέβηκε στο παρεκκλήσιο της αρχιεπισκοπικής οικίας. Προσευχόμενος θερμά μπροστά στην εικόνα της Παναγίας τράβηξε το ένα χαρτάκι. Εκεί έγραφε: ''να φύγει''. 'Ετσι αποφασίστηκε η τύχη του επισκόπου Σεραφείμ και εξέλαβε τον κλήρο ως θέλημα Θεού. Έπρεπε να υπηρετήσει την εκκλησία με τα χαρίσματα και την πνευματική του σοφία, φέροντας τον σταυρό της επισκοπικής διακονίας ,η οποία, κατά τα λεγόμενά του, τα χρόνια εκείνη ήταν ένα μαρτύριο χωρίς αίμα.
Αποχωριζόμενος την Ρωσία
Στις 1/14 Νοεμβρίου 1920 από την Σεβαστούπολη ξεκινούσε το πλοίο ''Χερσώνα'' το οποίο ήταν το τελευταίο πλοίο που εγκατέλειπε την πόλη πριν την εισβολή των μπολσεβίκων. Οι επιβάτες με λύπη κοίταζαν τα πάτρια εδάφη που όλο και απομακρύνονταν. Εκεί έμενε η Ρωσία καρφωμένη στον σταυρό. Στην δεξιά όχθη της Σεβαστούπολης σηκώνονταν σύννεφα σκόνης .Ήταν το κόκκινο ιππικό που έμπαινε στην πόλη.
Στην γέφυρα του πλοίου στέκονταν ένας νεαρός αρχιερέας, μετρίου αναστήματος, με πρόσωπο χλωμό και λυπημένο.
- Σεβασμιώτατε, ευλογήστε την Ρωσία! τον παρακάλεσε ένας κύριος δίπλα του.
Κρύβοντας την συγκίνησή του ο αρχιερέας σήκωσε τα χέρια του και ευλόγησε την ρωσική γη. Ήταν ο επίσκοπος Σεραφείμ (Σομπόλεβ) ο οποίος είχε χειροτονηθεί επίσκοπος ένα μήνα πριν, στον Καθεδρικό Ναό της Συμφερουπόλεως.
Την θλιμμένη και υγρή εκείνη ημέρα άρχιζε η ζωή του ως μετανάστης. Δεν επέλεξε τον δρόμο της προσφυγιάς εξαιτίας των φόνων και των διωγμών, ούτε εξαιτίας της πείνας και των επιδημιών. Καταλάβαινε ότι η Ρωσική εκκλησία ζούσε ένα φοβερό διωγμό όπου χιλιάδες επίσκοποι, ιερείς και μοναχοί πέθαιναν στις φυλακές σαν μάρτυρες.
Ο ίδιος είχε ακούσει τα βογγητά των μοναχών της μονής του Αγίου Μητροφάνη του Βορονέζ, τους οποίους είχαν θάψει οι μπολσεβίκοι ζωντανούς. Από παντού έφταναν φωνές για τα μαρτύρια των πιστών. Η καρδιά του ήταν γεμάτη αγάπη για τον Χριστό και ήταν έτοιμος να μαρτυρήσει επειδή πάντοτε ήθελε να κάνει το θέλημα του Κυρίου και όχι το δικό του.
Στις αρχές ακόμη της αιματηρής επανάστασης ο π.Σεραφείμ, αρχιμανδρίτης τότε, επισκέφτηκε τον μεγαλόσχημο μοναχό Ααρών ο οποίος ασκήτευε στο μοναστήρι του Ζαντόνσκ στην περιοχή του Βορονέζ. Ο π.Σεραφείμ είχε πάει για να τον ρωτήσει εαν θα πρέπει να μείνει στην Ρωσία όπου τον περίμενε μαρτυρικός θάνατος ή να φύγει εκπληρώνοντας τα λόγια του Ευαγγελίου «ὅταν δὲ διώκωσιν ὑμᾶς ἐν τῇ πόλει ταύτῃ, φεύγετε εἰς τὴν ἄλλην» (Ματθ.10,23). Ο στάρετς Ααρών του απάντησε:«Ο Θεός να δώσει να τύχετε σε εδάφη ευνοΐκά..»
- Πώς να εξελάβω τα λόγια σας; ρώτησε ο π.Σεραφείμ.
- Η ίδια η ζωή θα σας απαντήσει, του είπε ο στάρετς.
Ο επίσκοπος έφτασε καταρχήν στην Κωνσταντινούπολη και μετά από μερικούς μήνες στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης όπου ήδη υπήρχε μία πολυάριθμη ρωσική αποικία. Τον Αύγουστο του 1921 έπειτα από απόφαση που υπέγραψε ο ίδιος ο πατριάρχης Τύχων ο επίσκοπος Σεραφείμ διορίστηκε υπεύθυνος όλων των ρωσικών ενοριών της Βουλγαρίας έχοντας όλα τα δικαιώματα ενός επαρχιακού αρχιερέα. Αυτά ήταν τα ''ευνοϊκά εδάφη'' για τα οποία του είχε μιλήσει ο στάρετς Ααρών.
Στην Ορθόδοξη Βουλγαρία
Ο επίσκοπος Σεραφείμ έφτασε στην Σόφια στις 6/19 Μαίου 1921, ημέρα μνήμης του Αγίου και Δικαίου Ιώβ .Αυτό του φάνηκε ως σημάδι πως τον περίμενε μία ζωή δύσκολη, γεμάτη θλίψεις. Στην επισκοπική του διακονία εκπλήρωσε αυτό που ήταν η μεγάλη του επιθυμία όταν χειροτονήθηκε αρχιερέας, όπως μέχρι το τέλος της ζωής του να διεισδύει μέσα του η άπειρη αγάπη του Χριστού και να υπηρετεί με αυτοθυσία το ποίμνιό του. Κήρυττε συνεχώς και τα κηρύγματά του που αφορούσαν στην μετάνοια και στην συγχώρεση ήταν εξαιρετικά όμορφα και με την προτροπή του, άνθρωποι που δεν μιλιόντουσαν για χρόνια με δάκρυα στα μάτια συγχωρούσαν ο ένας τον άλλον.
Ο επίσκοπος Σεραφείμ δεν φρόντιζε μόνο για το ποίμνιο που έμενε στην Σόφια. Επίσης επισκεπτόνταν τις ρωσικές ενορίες στην επαρχία, όπου με την διακονία του και τα λόγια του έφερνε αγάπη και παρηγοριά, γεμίζοντας τις ψυχές των πιστών με ειρήνη. Επίσης φρόντιζε τα ρωσικά εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Βουλγαρία. Ήταν προστάτης του σχολείου ''Ύψωση του Τιμίου Σταυρού'' στην Πεστσέρσκ και φρόντιζε να βρει τους απαραίτητους πόρους για την εύρυθμη λειτουργία του. Ακόμη και σήμερα οι Ρώσοι που απέμειναν εκεί θυμόνται τις επισκέψεις του αγίου ιεράρχη,επισκέψεις που ήταν για τα παιδιά πραγματική γιορτή.
Ο επίσκοπος Σεραφείμ επισκέπτονταν τους ασθενείς και τους φτώχους που ζούσαν σε μεγάλη ανέχεια. Τους βοηθούσε όλους με ποικίλους τρόπους και τους έλεγε: «Εγώ δεν είμαι μόνο ο πνευματικός σας πατέρας αλλά και μία καλή μητέρα».
Όταν ήταν ακόμη εν ζωή ήταν γνωστός για την θαυματουργή προσευχή του και τα γεμάτα χάρη Θεού λόγια του. Φρόντιζε και για τους Ρώσους ασκητές του Αγίου Όρους, η πιο μεγάλη του φροντίδα όμως ήταν η πιστή τήρηση των εντολών της αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας. Γι αυτό και τα πνευματικά του τέκνα τον ονόμασαν αργότερα ''συνείδηση της ορθοδοξίας''. Πολέμησε τον Οικουμενισμό και οποιεσδήποτε άλλες αλλοιώσεις της Θείας διδασκαλίας. Έζησε στην Βουλγαρία 29 χρόνια και την θεωρούσε δεύτερη πατρίδα του.Έγραψε θεολογικά έργα και στα τέλη της φιλόθεης ζωής του ίδρυσε το γυναικείο μοναστήρι της Αγίας Σκέπης στο Κνεάζεβο-Σόφια.
Ο Άγιος επίσκοπος Σεραφείμ ήταν μία πραγματική ευλογία Θεού για την βουλγαρική γη. Το παράδειγμα του βίου του και η διδασκαλία του δίνουν μέχρι σήμερα καρπούς γεμάτους θεία χάρη στις καρδιές των Ορθοδόξων Βουλγάρων
Το επίγειο τέλος του
Ο Κύριος κάλεσε κοντά Του τον πιστό δούλο του στις 13/26 Φεβρουαρίου 1950. Τις ημέρες που προηγήθηκαν της κοιμήσεως του το χαμόγελο στα χείλη του ήταν μόνιμο. Βλέποντας τα πνευματικά του τέκνα να κλαίνε τους έλεγε πως εαν θα έχει παρρησία στο Θεό θα προσεύχεται γι αυτούς μπροστά στον θρόνο της Παναγίας Τριάδος. Ο Θεός του αποκάλυψε πότε θά είναι το ακριβές τέλος του.Πέντε μέρες πριν την κοίμησή του και αισθανόμενος εντελώς αδύναμος ,ψιθύριζε: ''πέντε ημέρες ακόμη ''Την επομένη έλεγε: ''τέσσερις ημέρες ακόμη''.
Η κοίμηση του επισκόπου Σεραφείμ ήταν μία μεγάλη απώλεια για τα πνευματικά του τέκνα, αλλά η λύπη τους γρήγορα εξαλήθυηκε. Εμφανίστηκε στον ύπνο ενός μοναχού που έκλαιγε όλη νύχτα μετά την κοίμησή του και του είπε: «Γιατί κλαις;Δεν πέθανα. Είμαι ζωντανός!»
Ο τάφος του Αγίου Σεραφείμ βρίσκεται στην ρωσική εκκλησία του Αγίου Νικολάου στην Σόφια και είναι πηγή πολυάριθμων θαυμάτων.
Με το θέμα της καταχωρήσεως στις δέλτους του Αγιολογίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας του Αρχιεπισκόπου Μπογκουτσάρωφ Σεραφείμ Σόμπολεφ ασχολήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2016 στα πλαίσια της Ε’ συνεδρίας της ολομέλειας αυτής η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας.
Τα μέλη της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας ομοφώνως ψήφισαν υπέρ καταχωρήσεως του ονόματος του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ στις δέλτους του Αγιολογίου της Ορθοδοξου Εκκλησίας. Σημειωτέον ότι ο Άγιος χρόνια πλέον ετιμάτο τόσο στη Ρωσία όσο και στη Βουλγαρία. Ἐν συνεχείᾳ ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ ανέγνωσε την Πράξη της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας περί κατατάξεως στο Αγιολόγιο του νεοφανούς Αγίου Σεραφείμ, Αρχιεπισκόπου Μπογκουτσάρωφ.Η αγιοκατάταξή του από την βουλγαρική εκκλησία έγινε το 2002.
Τα μέλης της Συνόδου έψαλλαν το μεγαλυνάριο του νεοφανούς Αγίου.
Ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλος παρέδωσε στον Μητροπολίτη Βάρνας και Μεγάλης Πρεσλάβας Ιωάννη εικόνα του Αγίου Σεραφείμ, η οποία ιστορήθηκε στο εργαστήριο της Θεολογικής Ακαδημίας Αγίας Πετρουπόλεως, προκειμένου να καταστεί αυτή η δωρεά προς την Ορθόδοξη Εκκλησία της Βουλγαρίας.
Ο Άγιος ιεράρχης Σεραφείμ, αρχιεπίσκοπος Μπογκουτσάρωβ,κατά κόσμον Νικολάε Μπορίσοβιτς Σομπόλεβ, γεννήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 1881 στο Ριαζάν της Ρωσίας στην οικογένεια του δημ.υπαλλήλου Μπόρις Ματφέεβιτς Σομπόλεβ. Η μητέρα του, Μαρία Νικολάεβνα ήταν μία πολύ ευλαβής γυναίκα. «'Εκ κοιλίας μητρός μου σύ μου εἶ σκεπαστής» (Ψαλμ.70,7) λέει ο Ψαλμωδός. Αυτά τα λόγια επαληθεύτηκαν στην ζωή του Αγίου Σεραφείμ,από την γέννησή του ακόμη. Οι γιατροί έπρεπε να κάνουν επέμβαση για να σώσουν το παιδί. Εν τω μεταξύ η μητέρα συνήλθε και μαθαίνοντας την απόφαση των γιατρών έβαλε τον σύζυγό της να της υποσχεθεί πως δεν θα σκοτώσουν το παιδί.
Μετά από μία βασανιστική νύχτα με πόνους φριχτούς, κατά τις 5.00 το πρωί,με το που ακούστηκε η πρώτη καμπάνα,το παιδί γεννήθηκε μόνο του χωρίς καμία εξωτερική βοήθεια. Η μητέρα του ζήτησε να δει αυτόν ''εξαιτίας του οποίου κόντεψε να πεθάνει'' και είπε: ''Πω, πω τι σοβαρός που είναι αυτός ο μουχτάρ''. Αργότερα οι συγγενείς του τον φώναζαν ''μουχτάρ'', πράγμα που δεν του άρεσε καθόλου. Μετά από πολλά χρόνια, ευρισκόμενος στην Βουλγαρία και διαβάζοντας τα απομνημονεύματα του επισκόπου Νέστορος της Μαντζουρίας έμαθε πως στα αραβικά ''μουχτάρ'' σημαίνει επίσκοπος .Έτσι απ΄την γέννησή του ακόμη η μητέρα του γνώριζε πως θα γίνει επίσκοπος. Από μικρός ήταν ευαίσθητος, ήσυχος και προσεχτικός με τους γύρω του, ταπεινός και ασυνήθιστα σοβαρός για την ηλικία του.
Τα χρόνια στο Θεολογικό Σεμινάριο
Ο Νικόλαος Σομπόλεβ φοίτησε στο Θεολογικό Σεμινάριο του Ριαζάν. Αυτήν την χρονική περίοδο βγήκε στην επιφάνεια μία άλλη πτυχή του χαρακτήρα του,η αγάπη για τον πλησίον, γεγονός που προκύπτει και από ένα συμβάν που έλαβε μέρος στην έκτη τάξη. Όλοι οι μαθητές μαζεύτηκαν για να ξεσκεπάσουν τον κλέφτη Μ. τον συμμαθητή τους. Ο πρόεδρος της τάξης ανέβηκε στην έδρα και άρχισε να εκτοξεύει κατηγορίες .Ο Μ. μόλις κατάλαβε περί τίνος πρόκειται σηκώθηκε από την θέση του και κάθισε δίπλα από τον Σομπόλεβ, σκύβοντας το κεφάλι του. Ο Νικόλαος προσπαθούσε να τον καθησυχάσει: ''μη φοβάσαι,μη φοβάσαι..''
- Παιδιά ,είπε ο πρόεδρος ,ο Νικόλαος Μπορίσοβιτς Σομπόλεβ πήρε τον κλέφτη Μ. υπό την προστασία του αλλά δεν ξέρει πως πριν από δύο εβδομάδες του έκλεψε τις καινούργιες του γαλότσες!'' Ο Μ. έσκυψε ακόμη πιο πολύ το κεφάλι του στο θρανίο μονολογώντας: ''γιατί το έκανα, γιατί το έκανα; ''Ο Νικόλαος συνέχισε να τον καθησυχάζει :''Μη στενοχωριέσαι, ποιός είναι αναμάρτητος;'' Ο πρόεδρος τότε είπε πιο δυνατά: ''Παιδία, ο συμμαθητής μας Νικόλαος Μπορίσοβιτς Σομπόλεβ δεν ξέρει πως πριν από τρεις ημέρες ο Μ. του έκλεψε και τα γάντια''. Ο Σομπόλεβ συνέχισε να καθησυχάζει τον Μ. Όταν η τάξη αποφάσισε να ζητήσει την αποβολή του Μ. ο Νικόλαος τον υπερασπίστηκε σθεναρά και κατάφερε να μεταπείσει τους συμμαθητές του γλυτώνοντας τον Μ .από μία ντροπιαστική γι αυτόν απόφαση.
Όντας στο τελευταίο έτος του Σεμιναρίου ξύπνησε μέσα του ο πόθος να γίνει μοναχός και να αφιερώσει την ζωή του στον Κύριο. Άρχισε να προσεύχεται στον Κύριο υποσχόμενος τα εξής: ''Κύριε ,βοήθησε με να γράφω όμορφες εκθέσεις και εγώ θα σου αφιερωσω όλη μου την ύπαρξη''. Από την στιγμή εκείνη οι εκθέσεις του ήταν οι καλύτερες. Το 1904 απεφοίτησε απο το Θεολογικό Σεμινάριο με βαθμό άριστα. Θεωρώντας πως η υγεία του ήταν πολύ εύθραυστη σκέφτηκε να μην συνεχίσει στην Θεολογική Ακαδημία. Η μητέρα του ήδη σκεφτόνταν την χειροτονία του και έψαχνε να του βρει μία καλή νύφη. Οι προσπάθειες στέφθηκαν από αποτυχία και η μητέρα του τού είπε να πάρει ο ίδιος την ζωή του στα χέρια του. Σε αυτό ο Νικόλαος απάντησε: Αφού είναι έτσι πάμε τώρα στον Καθεδρικό Ναό στην εικόνα της Παναγίας Μπογκολιούμπσκαγια να προσευχηθούμε για να μου δείξει η Παναγία τον δρόμο της ζωής μου''.
Στον Καθεδρικό Ναό συναντήθηκαν μ'έναν φίλο του, τον Μίσα Σμυρνώβ και ο Νικόλαος του εκμυστηρεύτηκε τους λογισμούς του. «Τι ;Μελέτησες τόσο πολύ για να γίνεις ένας δασκαλάκος; Εσύ πρέπει να πας οπωσδήποτε στην Ακαδημία!» είπε ο Μίσα .Όταν ο Νικόλαος διαμαρτυρήθηκε πως ήταν πολύ αργά και πως δεν είχε προετοιμαστεί για τις εξετάσεις ,ο Μίσα τον παρέπεμψε στην Θεολογική Ακαδημία της Αγίας Πετρούπολης όπου οι εξετάσεις, λόγω κάποιων έργων στο κτίριο ,είχαν αναβληθεί για το τέλος Αυγούστου.
- Εσύ είσαι βαθύτατα πιστός, του είπε ο Μίσα, να έχεις εμπιστοσύνη στο Θεό! Θα σε βοηθήσει ο Κύριος. Πήγαινε χωρίς καμία προετοιμασία.
Ο Νικόλαος εξέλαβε αυτά τα απρόσμενα λόγια, που βγήκαν από το στόμα του πρώτου ανθρώπου που συνάντησε στον δρόμο του ,σαν απάντηση της Παναγίας στις προσευχές του. Έτσι γεμάτος πίστη και ελπίδα στο Θεό κατόρθωσε να μπει στην θεολογική Ακαδημία.
Τα φοιτητικά του χρόνια
Με την ευχή της μητέρας του ο Νικόλαος έφυγε για την Ακαδημία, δίνοντας του τις τελευταίες της οικονομίες ενώ κατά την διάρκεια των σπουδών του ο Θεός εξέχυσε πλούσια τον χάρη Του επί τον ταπεινό και πράο δούλο Του.
Η θορυβώδης και ανήσυχη ατμόσφαιρα της Ακαδημίας δεν εμπόδισαν τον φιλόθεο Νικόλαο να ζει σαν να βρίσκεται σε μοναστήρι. Ζώντας στην Ακαδημία κάθε πρωί εκκλησιάζονταν στην Λαύρα του Αγίου Αλεξάνδρου Νέφσκυ, ενώ στον ελεύθερο χρόνο του μελετούσε τα έργα των Αγίων Πατέρων και τους βίους των αγίων.
Την Κυριακή,όταν οι άλλοι φοιτητές πήγαιναν στο θέατρο ή σε επισκέψεις ο Νικόλαος έμενε μόνος του στην Ακαδημία ,πήγαινε στην μεγάλη αίθουσα και έπαιζε στο πιάνο τραγούδια-προσευχές που είχε συνθέσει ο ίδιος. Τα λόγια ήταν πολύ απλά: «Χαρά μου ,χαρά μου, ω Σωτήρα μου». Από αυτά τα απλά λόγια εξέβλυζε τόση αγάπη για τον Σωτήρα Χριστό που Τον ονόμαζε ''χαρά και ευτυχία ολόκληρης της ζωής μου''.
Η αγάπη και η τρυφερότητα έλκυαν πολλούς κοντά του αλλά κάποιοι συμφοιτητές εκμεταλλεύονταν την πραότητά του, τόσο που κάποιες φορές έπαιρναν την μερίδα του φαγητού του. Από εκείνη ακόμη την περίοδο βγήκε στην επιφάνεια μία ακόμη πτυχή του χαρακτήρα του. Σε αυτόν συνυπήρχαν αρμονικά η πραότητα,η ταπείνωση και η αγάπη για τον πλησίον, με την ανδρεία, την σταθερότητα και την μη αποδοχή οποιουδήποιτε συμβιβασμού σε θέματα πίστεως.
Έτσι το 1905 με το προσωπικό του παράδειγμα, ο νεαρός φοιτητής απέτρεψε δύο φορές τους συμφοιτητές του, που είχαν μολυνθεί από το ''επαναστατικό'' πνεύμα της εποχής από το να συμμετάσχουν στις ταραχώδεις διαδηλώσεις της εποχής. Αυτό δεν πέρασε απαρατήρητο από εξέχοντες αρχιερείς της εποχής.
Κατά την παραμονή του στην Ακαδημία, ο Νικόλαος επισκέφτηκε μερικές φορές τον Άγιο Ιωάννη της Κρονστάνδης και αργότερα διηγούνταν ευλαβικά τις αναμνήσεις από αυτές τις επισκέψεις. Αυτή όμως που χαράκτηκε βαθιά μέσα του ήταν η τελευταία του επίσκεψη το 1907. Ενθυμούμενος αυτήν την επίσκεψη ο σεβασμιώτατος έλεγε :«Θέλοντας να τον αποχαιρέτησω ο πατέρας Ιωάννης ήλθε προς τα πάνω μου σαν κεραυνός. Σταμάτησε και έβαλε τα χέρια του σταυρωτά πάνω στο κεφάλι μου,σήκωσε τα μάτια του στον ουρανό και με τρυφερή φωνή είπε: Ευλογία Κυρίου και έλεος αυτού έλθει εφ' υμάς»! Ταυτόχρονα αισθάνθηκα σαν μία σπίθα να έπεσε στο κεφάλι μου και να έφτασε μέχρι τις πτέρνες μου. Ένα απερίγραπτο αίσθημα χαράς γέμισε όλη την ύπαρξή μου. Στεκόμουν σαν πιωμένος και παραπατούσα. Ήταν σαν να πετάω στον αέρα»
Στην τελευταία του χρονιά στην Ακαδημία εκάρη μοναχός παίρνοντας το όνομα Σεραφείμ. Μέχρι το τέλος της ζωής του δεν ξαναέφαγε κρέας και έτρωγε μόνο μία φορά την ημέρα Στις 3 Φεβρουαρίου 1908 εκάρη ιεροδιάκονος και στις 18 Μαρτίου ιερομόναχος .Όντας άριστος φοιτητής μόλις απεφοίτησε την Θεολογική Ακαδημία τον διόρισαν καθηγητή στην Ποιμαντική Σχολή του Ζιτόμιρ. Τα επόμενα δώδεκα χρόνια της ζωής του τα αφιέρωσε στην θεολογική εκπαίδευση μέσα από διάφορες θέσεις. Όταν ο π.Σεραφείμ διέσχιζε τους χώρους του σχολείου,τα παιδιά διαφόρων τάξεων έτρεχαν κοντά του και τον παρακαλούσαν να μπει στην τάξη τους: ''Μπείτε και σε εμάς,μπείτε και σε εμάς'' του φώναζαν και εκείνος προσπαθούσε να τους ικανοποιήσει όλους συζητώντας με τον καθένα ξεχωριστά.
Όταν ο π.Σεραφείμ έμενε στην Καλούγκα πήγαινε συχνά τσην Όπτινα και επισκέπτονταν τους αγίους στάρετς Ανατόλιο, Βαρσανούφιο και Ιωσήφ. Μπροστά τους άνοιγε την καρδιά του, εξομολογούνταν και γινόνταν κοινωνός των πνευματικών εμπειριών των στύλων αυτών του ορθοδόξου μοναχισμού. Ο Άγιος Σεραφείμ αργότερα γνώρισε και δια Χριστόν σαλούς και διηγούνταν έπειτα με θαυμασμό για την θαυμαστή τους ταπεινότητα με την οποία κάλυπταν την υπερφυσική τους άσκηση από τα μάτια των ανθρώπων.
Στα τέλη του 1912 προχειρίζεται αρχιμανδρίτης και τον ονομάζουν διευθυντη του Θεολογικού Σεμιναρίου του Βορονέζ. Την χρονική εκείνη περίοδο η λέξη πειθαρχία ήταν άγνωστη στην σχολή. Μετά από προσπάθειες δύο ετών το Θεολογικό Σεμινάριο του Βορονέζ ήταν το καλύτερο της Ρωσίας, σύμφωνα με τον συνοδικό επιθεωρητή.
Το παρακάτω περιστατικό δείχνει τις παιδαγωγικές μεθόδους που χρησιμοποιούσε ως διευθυντής του Θεολογικού Σεμιναρίου. Από την αρχή ακόμη είχε διαπιστώσει ότι οι απείθαρχοι μαθητές ειρώνευονταν και κορόιδευαν τον επιθεωρητή κατάμουτρα. Ο επιθεωρητής τότε έφτιαξε μία λίστα με τους απείθαρχους μαθητές και ζήτησε να αποβληθούν αμέσως. Ο π.Σεραφείμ πήρε την λίστα και είπε πως θα ασχοληθεί προσωπικά με τους ενόχους. Στον ελεύθερο χρόνο άρχισε να καλεί τον καθένα ξεχωριστά και συζητούσε μαζί τους για πολλή ώρα. Οι συζητήσεις είχαν ως αποτέλεσμα τα δάκρυα μετανοίας ων μαθητών και την υπόσχεση πως θα διορθωθούν. Έτσι ο Άγιος με πολλή αγάπη,σοφία και υπομονή, συνέβαλε στην διόρθωση των μαθητών και στην πνευματική αναγέννηση του Θεολογικού Σεμιναρίου του Βορονεζ.
Το 1917 ήλθε η επανάσταση.Το 1918 στο Βορονέζ είχε καταληφθεί από τους μπολσεβίκους και τα μαθήματα στο Θεολογικό Σεμινάριο είχαν σταματήσει. Ο αρχιμανδρίτης Σεραφείμ έμεινε στο Βορονέζ για ενάμισι χρόνο ακόμη, γενόμενος μάρτυρας των ωμοτήτων και των ιεροσυλιών που διέπρατταν οι μπολσεβίκοι, αλλά και τα αναρίθμητα θαύματα με τα οποία ο Θεός ενίσχυε τους πιστούς.
Το 1919 ο μετέπειτα μάρτυρας Τύχων του Βορονέζ ,έστειλε στον πατριάχη Τύχων, μέσω του π.Σεραφείμ, αναφορά σχετικά με την κατάσταση στο Βορονέζ αλλά και ένα προσωπικό γράμμα με το οποίο του πρότεινε να χειροτονήσει τον π.Σεραφείμ βοηθό επίσκοπο στο Βορονέζ.
Με πολλές δυσκολίες έφτασε στην Μόσχα και παρέδωσε τα έγγραφα, των οποίων το περιεχόμενο δεν γνώριζε, στον πατριάρχη Τύχων. Ο προκαθήμενος της ρωσικής εκκλησίας τον ευλόγησε να χειροτονηθεί επίσκοπος Βορονέζ,πράγμα που δεν συνέβη αφού το 1919 οι μπολσεβίκοι ήταν έτοιμοι να μπουν μέσα στην πόλη .Τότε η μητέρα του, Μαρία Νικολάεβνα, άρχισε επίμονα να παρακαλάει τους γιούς της -α ρχιμανδρίτη Σεραφείμ και ιερομόναχο Σέργιο - να φύγουν. Κατά την αναχώρησή τους η μητέρα τους τους ευλόγησε με την εικόνα της Παναγίας λέγοντάς τους :''Στα χέρια Της σας εμπιστεύομαι''.
Μετά από μακρά πορεία τα δύο αδέλφια έφτασαν στο Ροστώβ και πήγαν να συναντήσουν τους αρχιερείς που ποίμαιναν την νότια Ρωσία όπου ακόμη δεν είχαν εγκατασταθεί οι μπολσεβίκοι. Η σύνοδος που συνεκλήθη στο Νοβοτσερκάσκ το 1919 τον όρισε διευθυντή της Θεολογικής Ακαδημίας του Εκατερίνοσλαβ,όπου όμως δεν θα φτάσει ποτέ αφού η περιοχή κατελήφθη από τις συμμορίες του αταμάνου Μάχνο. Έπειτα τον ονόμασαν διευθυντή του Θεολογικου Σεμιναρίου της Κριμαίας που ακόμη λειτουργούσε. Την ίδια περίοδο,με την ευλογία της Συνόδου και με την βοήθεια πανεπιστημιακών δασκάλων της Κριμαίας,διοργανώνει ακαδημαικά θεολογικά μαθήματα.
Οι τελευταίες μέρες στην Ρωσία
Στις 1/14 Οκτωβρίου, ημέρα της εορτής της Αγίας Σκέπης ,ο αρχιμανδρίτης Σεραφείμ χειροτονήθηκε επίσκοπος στον Καθεδρικό Ναό της Κριμαίας. Στις 29 Οκτωβρίου/11 Νοεμβρίου 1920, ο κόκκινος στρατός βρίσκονταν μόλις 30 χιλιόμετρα από την Συμφερούπολη και ο επίσκοπος έπρεπε να αποφασίσει εκ νέου τι να κάνει. Κατευθυνηκε προς το μετόχι της μονής Μπερκόβσκ, όπου την περίοδο εκείνη βρίσκονταν η θαυματουργή είκονα της Παναγίας του Κούρσκ. Ο νέος αρχιερέας προσευχήθηκε θερμά στην Παναγία ομολογώντας πως είναι έτοιμος να μαρτυρήσει για τον Χριστό και ζητώντας να του δείξει τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει. Από τον ναό πήγε κατευθείαν στον επαρχιακό αρχιεπίσκοπο Δημήτριο Ταβριτσέσκι και άρχισε να τον ικετεύει να του δώσει ευλογία να μείνει στην Ρωσία.
- Όχι, απάντησε ο Δημήτριος, δε μπορώ να το κάνω αυτό! Εαν σας συμβεί κάτι θα το έχω βάρος στην συνείδησή μου.
Μετά από ολιγόλεπτη συνομιλία οι δύο αρχιερείς αποφάσισαν να τραβήξουν κλήρο. Στο ένα χαρτί έγραψαν ''να φύγει'', στο άλλο ''να μείνει''. Συγκινημένος ο αρχιεπίσκοπος κατέβηκε στο παρεκκλήσιο της αρχιεπισκοπικής οικίας. Προσευχόμενος θερμά μπροστά στην εικόνα της Παναγίας τράβηξε το ένα χαρτάκι. Εκεί έγραφε: ''να φύγει''. 'Ετσι αποφασίστηκε η τύχη του επισκόπου Σεραφείμ και εξέλαβε τον κλήρο ως θέλημα Θεού. Έπρεπε να υπηρετήσει την εκκλησία με τα χαρίσματα και την πνευματική του σοφία, φέροντας τον σταυρό της επισκοπικής διακονίας ,η οποία, κατά τα λεγόμενά του, τα χρόνια εκείνη ήταν ένα μαρτύριο χωρίς αίμα.
Αποχωριζόμενος την Ρωσία
Στις 1/14 Νοεμβρίου 1920 από την Σεβαστούπολη ξεκινούσε το πλοίο ''Χερσώνα'' το οποίο ήταν το τελευταίο πλοίο που εγκατέλειπε την πόλη πριν την εισβολή των μπολσεβίκων. Οι επιβάτες με λύπη κοίταζαν τα πάτρια εδάφη που όλο και απομακρύνονταν. Εκεί έμενε η Ρωσία καρφωμένη στον σταυρό. Στην δεξιά όχθη της Σεβαστούπολης σηκώνονταν σύννεφα σκόνης .Ήταν το κόκκινο ιππικό που έμπαινε στην πόλη.
Στην γέφυρα του πλοίου στέκονταν ένας νεαρός αρχιερέας, μετρίου αναστήματος, με πρόσωπο χλωμό και λυπημένο.
- Σεβασμιώτατε, ευλογήστε την Ρωσία! τον παρακάλεσε ένας κύριος δίπλα του.
Κρύβοντας την συγκίνησή του ο αρχιερέας σήκωσε τα χέρια του και ευλόγησε την ρωσική γη. Ήταν ο επίσκοπος Σεραφείμ (Σομπόλεβ) ο οποίος είχε χειροτονηθεί επίσκοπος ένα μήνα πριν, στον Καθεδρικό Ναό της Συμφερουπόλεως.
Την θλιμμένη και υγρή εκείνη ημέρα άρχιζε η ζωή του ως μετανάστης. Δεν επέλεξε τον δρόμο της προσφυγιάς εξαιτίας των φόνων και των διωγμών, ούτε εξαιτίας της πείνας και των επιδημιών. Καταλάβαινε ότι η Ρωσική εκκλησία ζούσε ένα φοβερό διωγμό όπου χιλιάδες επίσκοποι, ιερείς και μοναχοί πέθαιναν στις φυλακές σαν μάρτυρες.
Ο ίδιος είχε ακούσει τα βογγητά των μοναχών της μονής του Αγίου Μητροφάνη του Βορονέζ, τους οποίους είχαν θάψει οι μπολσεβίκοι ζωντανούς. Από παντού έφταναν φωνές για τα μαρτύρια των πιστών. Η καρδιά του ήταν γεμάτη αγάπη για τον Χριστό και ήταν έτοιμος να μαρτυρήσει επειδή πάντοτε ήθελε να κάνει το θέλημα του Κυρίου και όχι το δικό του.
Στις αρχές ακόμη της αιματηρής επανάστασης ο π.Σεραφείμ, αρχιμανδρίτης τότε, επισκέφτηκε τον μεγαλόσχημο μοναχό Ααρών ο οποίος ασκήτευε στο μοναστήρι του Ζαντόνσκ στην περιοχή του Βορονέζ. Ο π.Σεραφείμ είχε πάει για να τον ρωτήσει εαν θα πρέπει να μείνει στην Ρωσία όπου τον περίμενε μαρτυρικός θάνατος ή να φύγει εκπληρώνοντας τα λόγια του Ευαγγελίου «ὅταν δὲ διώκωσιν ὑμᾶς ἐν τῇ πόλει ταύτῃ, φεύγετε εἰς τὴν ἄλλην» (Ματθ.10,23). Ο στάρετς Ααρών του απάντησε:«Ο Θεός να δώσει να τύχετε σε εδάφη ευνοΐκά..»
- Πώς να εξελάβω τα λόγια σας; ρώτησε ο π.Σεραφείμ.
- Η ίδια η ζωή θα σας απαντήσει, του είπε ο στάρετς.
Ο επίσκοπος έφτασε καταρχήν στην Κωνσταντινούπολη και μετά από μερικούς μήνες στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης όπου ήδη υπήρχε μία πολυάριθμη ρωσική αποικία. Τον Αύγουστο του 1921 έπειτα από απόφαση που υπέγραψε ο ίδιος ο πατριάρχης Τύχων ο επίσκοπος Σεραφείμ διορίστηκε υπεύθυνος όλων των ρωσικών ενοριών της Βουλγαρίας έχοντας όλα τα δικαιώματα ενός επαρχιακού αρχιερέα. Αυτά ήταν τα ''ευνοϊκά εδάφη'' για τα οποία του είχε μιλήσει ο στάρετς Ααρών.
Στην Ορθόδοξη Βουλγαρία
Ο επίσκοπος Σεραφείμ έφτασε στην Σόφια στις 6/19 Μαίου 1921, ημέρα μνήμης του Αγίου και Δικαίου Ιώβ .Αυτό του φάνηκε ως σημάδι πως τον περίμενε μία ζωή δύσκολη, γεμάτη θλίψεις. Στην επισκοπική του διακονία εκπλήρωσε αυτό που ήταν η μεγάλη του επιθυμία όταν χειροτονήθηκε αρχιερέας, όπως μέχρι το τέλος της ζωής του να διεισδύει μέσα του η άπειρη αγάπη του Χριστού και να υπηρετεί με αυτοθυσία το ποίμνιό του. Κήρυττε συνεχώς και τα κηρύγματά του που αφορούσαν στην μετάνοια και στην συγχώρεση ήταν εξαιρετικά όμορφα και με την προτροπή του, άνθρωποι που δεν μιλιόντουσαν για χρόνια με δάκρυα στα μάτια συγχωρούσαν ο ένας τον άλλον.
Ο επίσκοπος Σεραφείμ δεν φρόντιζε μόνο για το ποίμνιο που έμενε στην Σόφια. Επίσης επισκεπτόνταν τις ρωσικές ενορίες στην επαρχία, όπου με την διακονία του και τα λόγια του έφερνε αγάπη και παρηγοριά, γεμίζοντας τις ψυχές των πιστών με ειρήνη. Επίσης φρόντιζε τα ρωσικά εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Βουλγαρία. Ήταν προστάτης του σχολείου ''Ύψωση του Τιμίου Σταυρού'' στην Πεστσέρσκ και φρόντιζε να βρει τους απαραίτητους πόρους για την εύρυθμη λειτουργία του. Ακόμη και σήμερα οι Ρώσοι που απέμειναν εκεί θυμόνται τις επισκέψεις του αγίου ιεράρχη,επισκέψεις που ήταν για τα παιδιά πραγματική γιορτή.
Ο επίσκοπος Σεραφείμ επισκέπτονταν τους ασθενείς και τους φτώχους που ζούσαν σε μεγάλη ανέχεια. Τους βοηθούσε όλους με ποικίλους τρόπους και τους έλεγε: «Εγώ δεν είμαι μόνο ο πνευματικός σας πατέρας αλλά και μία καλή μητέρα».
Όταν ήταν ακόμη εν ζωή ήταν γνωστός για την θαυματουργή προσευχή του και τα γεμάτα χάρη Θεού λόγια του. Φρόντιζε και για τους Ρώσους ασκητές του Αγίου Όρους, η πιο μεγάλη του φροντίδα όμως ήταν η πιστή τήρηση των εντολών της αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας. Γι αυτό και τα πνευματικά του τέκνα τον ονόμασαν αργότερα ''συνείδηση της ορθοδοξίας''. Πολέμησε τον Οικουμενισμό και οποιεσδήποτε άλλες αλλοιώσεις της Θείας διδασκαλίας. Έζησε στην Βουλγαρία 29 χρόνια και την θεωρούσε δεύτερη πατρίδα του.Έγραψε θεολογικά έργα και στα τέλη της φιλόθεης ζωής του ίδρυσε το γυναικείο μοναστήρι της Αγίας Σκέπης στο Κνεάζεβο-Σόφια.
Ο Άγιος επίσκοπος Σεραφείμ ήταν μία πραγματική ευλογία Θεού για την βουλγαρική γη. Το παράδειγμα του βίου του και η διδασκαλία του δίνουν μέχρι σήμερα καρπούς γεμάτους θεία χάρη στις καρδιές των Ορθοδόξων Βουλγάρων
Το επίγειο τέλος του
Ο Κύριος κάλεσε κοντά Του τον πιστό δούλο του στις 13/26 Φεβρουαρίου 1950. Τις ημέρες που προηγήθηκαν της κοιμήσεως του το χαμόγελο στα χείλη του ήταν μόνιμο. Βλέποντας τα πνευματικά του τέκνα να κλαίνε τους έλεγε πως εαν θα έχει παρρησία στο Θεό θα προσεύχεται γι αυτούς μπροστά στον θρόνο της Παναγίας Τριάδος. Ο Θεός του αποκάλυψε πότε θά είναι το ακριβές τέλος του.Πέντε μέρες πριν την κοίμησή του και αισθανόμενος εντελώς αδύναμος ,ψιθύριζε: ''πέντε ημέρες ακόμη ''Την επομένη έλεγε: ''τέσσερις ημέρες ακόμη''.
Η κοίμηση του επισκόπου Σεραφείμ ήταν μία μεγάλη απώλεια για τα πνευματικά του τέκνα, αλλά η λύπη τους γρήγορα εξαλήθυηκε. Εμφανίστηκε στον ύπνο ενός μοναχού που έκλαιγε όλη νύχτα μετά την κοίμησή του και του είπε: «Γιατί κλαις;Δεν πέθανα. Είμαι ζωντανός!»
Ο τάφος του Αγίου Σεραφείμ βρίσκεται στην ρωσική εκκλησία του Αγίου Νικολάου στην Σόφια και είναι πηγή πολυάριθμων θαυμάτων.
Με το θέμα της καταχωρήσεως στις δέλτους του Αγιολογίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας του Αρχιεπισκόπου Μπογκουτσάρωφ Σεραφείμ Σόμπολεφ ασχολήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2016 στα πλαίσια της Ε’ συνεδρίας της ολομέλειας αυτής η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας.
Τα μέλη της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας ομοφώνως ψήφισαν υπέρ καταχωρήσεως του ονόματος του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ στις δέλτους του Αγιολογίου της Ορθοδοξου Εκκλησίας. Σημειωτέον ότι ο Άγιος χρόνια πλέον ετιμάτο τόσο στη Ρωσία όσο και στη Βουλγαρία. Ἐν συνεχείᾳ ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ ανέγνωσε την Πράξη της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας περί κατατάξεως στο Αγιολόγιο του νεοφανούς Αγίου Σεραφείμ, Αρχιεπισκόπου Μπογκουτσάρωφ.Η αγιοκατάταξή του από την βουλγαρική εκκλησία έγινε το 2002.
Τα μέλης της Συνόδου έψαλλαν το μεγαλυνάριο του νεοφανούς Αγίου.
Ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλος παρέδωσε στον Μητροπολίτη Βάρνας και Μεγάλης Πρεσλάβας Ιωάννη εικόνα του Αγίου Σεραφείμ, η οποία ιστορήθηκε στο εργαστήριο της Θεολογικής Ακαδημίας Αγίας Πετρουπόλεως, προκειμένου να καταστεί αυτή η δωρεά προς την Ορθόδοξη Εκκλησία της Βουλγαρίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου