Προφήτης Νεεμίας. Ημέρα Μνήμης: Κυριακή των Προπατόρων.

Προφήτης Νεεμίας. Ημέρα Μνήμης: Κυριακή των Προπατόρων.

Στα βιβλία Έσδρας Α΄και Β΄, ο Έσδρας προσπάθησε με νομοθετικές  ρυθμίσεις να τακτοποιήσει το ζήτημα των μεικτών γάμων των Ιουδαίων με τους εθνικούς. Επειδή όμως το ζήτημα αυτό ήταν μεγάλο και δεν ολοκληρώθηκε από τον Έσδρα, ο Θεός απέστειλε ως βοηθό τον Νεεμία. Το 445 π.Χ ο Νεεμίας μετέβη στην Ιερουσαλήμ με σκοπό να ανοικοδομήσει τα τείχη της πόλεως. Την εποχή εκείνη βασιλιάς της Περσίας ήταν ο Αρταξέρξης ο Μακρόχειρας, ο οποίος βασίλεψε από το 465-425 π.Χ. Παλαιότερα ο Έσδρας είχε επιχειρήσει και αυτός να ανοικοδομήσει τα τείχη της πόλεως, όμως οι προσπάθειές του αναχαιτίστηκαν τότε από τις δολοπλοκίες των Σαμαρειτών.

Όταν ο Νεεμίας πληροφορήθηκε ότι τα τείχη της Ιερουσαλήμ ήταν καταστρεμμένα έκλαψε πικρά, νήστεψε και είπε στον Θεό: «Μη, Κύριε, συ ο οποίος είσαι ο Θεός του ουρανού, ο ισχυρός, ο μέγας, ο φοβερός, συ ο οποίος τηρείς την υπόσχεσή σου και δίνεις το έλεός σου σ’ αυτούς που σε αγαπούν και φυλάσσουν τις εντολές σου μη αποστρέψεις το αυτί σου από μας, αλλά αντίθετα άκουσε καλά και ρίξε το βλέμμα σου στην προσευχή, την οποία εγώ απευθύνω ενώπιόν σου σήμερα ημέρα και νύκτα για τους δούλους σου τους ισραηλίτες. Θα εξομολογηθώ τις αμαρτίες των ισραηλιτών, τις οποίες εκείνοι και εμείς αμαρτήσαμε σε σένα! Ναι εγώ και ο οίκος του πατρός μου αμαρτήσαμε, παραβήκαμε τη διαθήκη σου με τη μεγαλύτερη αδιαφορία και διαλύσαμε τον δεσμό μας διότι δεν φυλάξαμε τις εντολές σου, τα προστάγματά σου και τους νόμους σου, τα οποία εσύ διέταξες διά μέσου του δούλου σου Μωυσέως. Θυμήσου λοιπόν Κύριε τον λόγο, τον οποίο έδωσες στον δούλο σου τον Μωυσή όταν είπες: Εάν παραβείτε τις εντολές μου, εγώ θα σας διασκορπίσω εν μέσω ξένων λαών! Όταν όμως μετανοήσετε και επιστρέψετε σε μένα, φυλάξετε τις εντολές μου και εκτελέσετε αυτές, έστω κι αν είστε διεσπαρμένοι στο άκρο της γης, απ’ εκεί θα συνάξω εσάς και θα σας εισαγάγω στον τόπο που εξέλεξα, για να κατοικήσει το όνομά μου… Μη λοιπόν Κύριε αδιαφορήσεις για μας αλλά ας είναι το αυτί σου προσεκτικό στην προσευχή εμού του δούλου σου και στην προσευχή των δούλων σου Ιουδαίων, οι οποίοι επιθυμούν να φοβούνται το Όνομά σου. Ευδόκησε λοιπόν και δι εμέ τον δούλο σου σήμερα και κάνε έτσι ώστε να βρω υποδοχή ενώπιον του βασιλέως τούτου!». (Νεεμίας, 1, 5-10).

Έτσι ο Νεεμίας επισκέφθηκε το παλάτι του βασιλέως όπου έτυχε της ακροάσεως του  βασιλέως Αρταξέρξου του Μακρόχειρου. Ο βασιλιάς επέτρεψε στον Νεεμία να μεταβεί στην Ιερουσαλήμ και να ανοικοδομήσει τα τείχη αυτής. Του προσέφερε ξυλεία και άλλα υλικά προς την επίτευξη αυτού του σκοπού.

Όταν έφτασε ο Νεεμίας στην Ιερουσαλήμ επί τρεις μέρες παρατηρούσε τα κατεστραμμένα τείχη, χωρίς να πει σε κανέναν τον σκοπό της αποστολής του. Αυτό το έκανε διότι ήθελε το σχέδιό του να παραμείνει μυστικό όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο, διότι είχε πολλούς εχθρούς το ισραηλιτικό έθνος. Την εποχή εκείνη στην περιοχή δέσποζε ο Σαναβαλλάτ, ο οποίος ήταν διοικητής της περιοχής των Σαμαρειτών και έτρεφε μίσος εναντίον των Εβραίων. Αλλά ακόμη και στους συμπατριώτες του δεν είπε τίποτα διότι δεν ήθελε να δημιουργηθεί άκαιρος ενθουσιασμός.

Μετά από λίγες μέρες ο Νεεμίας ανακοίνωσε τελικά στους Ιουδαίους ότι τα τείχη της Ιερουσαλήμ επρόκειτο να ανοικοδομηθούν. Όταν αυτό έφτασε στα αυτιά του Σαναβαλλάτ είπε: «Τι πράγματα είναι αυτά; Επαναστατείτε εναντίον του βασιλέως;». Ο Νεεμίας απάντησε μετά παρρησίας λέγοντας: «Ο Θεός του ουρανού αυτός θα κατευοδώσει το έργο μας, διότι εμείς είμαστε πραγματικοί δούλοι του και θα ανοικοδομήσουμε την πόλη μας. Εσείς ούτε μερίδιο έχετε σ΄αυτήν, ούτε δικαίωμα, ούτε καν μνεία έγινε ποτέ για σας στην πόλη της Ιερουσαλήμ». (Νεεμίας 2,20).

Μετά από λίγο καιρό ξεκίνησαν οι εργασίες της ανοικοδομήσεως των καταστραμμένων τειχών της Ιερουσαλήμ. Κατά την διάρκεια των επισκευών οι εχθροί των ιουδαίων άλλοι μεν χλεύαζαν και ειρωνεύονταν το έργο (Σαμαρείτες), και άλλοι συνωμοτούσαν με σκοπό να καταστρέψουν τα επισκευασμένα τείχη και στη συνέχεια να φονεύσουν τους Ιουδαίους. (Σαναβαλλάτ και οι μετ’ αυτού Τωβίας, Άραβες, Αμμωνίτες). Ο Νεεμίας προς απάντηση των συνωμοτών έθεσε στο πίσω μέρος των τειχών φρουρούς κατά οικογένειες οπλισμένους με μαχαίρια, λόγχες και τόξα. Είναι χαρακτηριστική η φράση του Νεεμία που δεικνύει το μέγεθος της επαγρυπνήσεως των Ιουδαίων εναντίον των εχθρών τους: «Εγώ και οι άνδρες της φρουράς οι οποίοι ήταν μαζί μου, ουδέποτε δεν απεκδυθήκαμε από τα ρούχα μας». (Νεεμίας 4,17).

Πολύ χαρακτηριστικά γράφει ο Νεεμίας για το πώς αντέδρασαν οι εχθροί του όταν πληροφορήθηκαν την ανοικοδόμηση των τειχών της Ιερουσαλήμ υπό των Ιουδαίων: «Όταν λοιπόν έγινε γνωστό στον Σαναβαλλάτ, στον Τωβία και τον Γησάμ τον Άραβα και στους υπόλοιπους εχθρούς μας ότι ανοικοδόμησα το τείχος, από την μεγάλη τους οργή έχασαν την αναπνοή τους…» (Νεεμίας 6,1). Πράγματι οι εχθροί του Νεεμία πάλιν και πολλάκις συνωμότησαν εναντίον του Νεεμία, προσπάθησαν να τον σκοτώσουν ή να προκαλέσουν την οργή του Αρταξέρξη (του Μακρόχειρα) εναντίον του, όμως τίποτα δεν κατάφεραν και το έργο αποπερατώθηκε. Όλα τα έθνη αναγνώρισαν ότι η αποπεράτωση του έργου αυτού έγινε με την βοήθεια του Θεού διότι ένας σκλαβωμένος λαός ετοίμασε τα τείχη του!

Κατόπιν ο Νεεμίας και ο Έσδρας συγκέντρωσαν τον λαό σε μία πλατεία της Ιερουσαλήμ όπου εκεί ο Έσδρας ο ιερεύς και γραμματέας ευλόγησε τον λαό και ανέγνωσε μεγαλοφώνως τον νόμο του Θεού επεξηγώντας αυτόν όπου υπήρχε ανάγκη. (τι είδους ευλογία ήταν αυτή; Θα ήταν ενδιαφέρον να μάθουμε) Ο λαός άκουγε με πολύ προσοχή και μεγάλη συγκίνηση την εξάωρη ανάγνωση και ερμηνεία του νόμου! (άκουγε μετά δακρύων) Στο τέλος της ανάγνωσης ο Νεεμίας και ο Έσδρας είπαν στον λαό: «Σήμερα είναι ημέρα αγία αφιερωμένη στον Κύριο τον Θεό μας, μη πενθείτε, μη κλαίτε. Πηγαίνετε φάτε λιπαρά φαγητά, πιείτε γλυκά ποτά, και στείλτε μερίδες απ’ αυτά και σε εκείνους που δεν έχουν, διότι η σημερινή ημέρα είναι αγία, ευφρόσυνος, αφιερωμένη στον Κύριό μας. Μην αποθαρρύνεστε διότι ο Κύριος είναι η δύναμή μας!». Τότε οι ισραηλίτες αποσύρθηκαν και εόρτασαν πανηγυρικά και με μεγαλοπρέπεια την εορτή της σκηνοπηγίας.

Στο τέλος της εορτής ο Νεεμίας προσευχήθηκε εκτενώς στον Θεό ενώπιον του λαού. Στο τέλος της προσευχής του είπε: «…Ιδού λοιπόν σήμερα είμαστε σκλάβοι. Αλλά το χειρότερο είμαστε υπόδουλοι σ’ αυτήν την ίδια χώρα την οποία έδωσες στους πατέρες μας για να απολαμβάνουν τους καρπούς αυτής και εν γένει τα αγαθά αυτής. Και να οι καρποί της χώρας αυτής παράγονται άφθονοι, αλλά περιέρχονται στους βασιλιάδες τους οποίος έδωσες σε μας λόγω των αμαρτιών μας οι οποίοι εξουσιάζουν τα σώματά μας και τα ζώα μας, όπως αυτοί επιθυμούν. Διά τούτο είμαστε σε μεγάλη θλίψη. Εξαιτίας όλων αυτών γράφουμε την ιερά πίστη της ομολογίας προς εσένα, την οποία σφραγίζουν οι άρχοντές μας, οι Λευίτες μας και οι ιερείς μας…» (Νεεμίας 9,36-38).

Οι Ισραηλίτες υποσχέθηκαν γραπτώς ότι θα παραιτηθούν από τους γάμους με ειδωλολατρικές οικογένειες, θα τηρούν την αργία του Σαββάτου, θα τηρούν  με ακρίβεια το Σαββατικό έτος, θα προσφέρουν τις θυσίες που ορίζει ο νόμος στο θυσιαστήριο του Θεού χωρίς να παραλείπουν τα πρωτογεννήματα και τα δέκατα όπως τα ορίζει ο νόμος.

Μετά απ’ αυτά ακολούθησε ο εγκαινιασμός των τειχών. Ο Νεεμίας παρέμεινε στην Ιερουσαλήμ συνολικά 12 έτη. Από το 445-433 π.Χ και κατόπιν επέστρεψε στα Σούσα. Από κει παρακολουθούσε εναγωνίως την ζωή των συμπατριωτών του. Λίγο πριν τον θανάτου του Αρταξέρξου, το 424 π.Χ επανήλθε στην Ιερουσαλήμ για να διορθώσει μερικές καταχρήσεις του λαού (ατασταλίες). Η σημαντικότερη από αυτές ήταν το ότι είχε παραχωρηθεί από τους ιερείς στον εχθρό των Ιουδαίων τον Τωβία, (προφανώς έναντι αμοιβής-δωροδοκίας)  δωμάτιο στο προαύλιο του ναού. Ο Νεεμίας λοιπόν επέστρεψε στην Ιερουσαλήμ καταπαύοντας το σκάνδαλο του Τωβία. Και σε άλλες παραβάσεις υπέπεσαν οι Ιουδαίοι. Ορισμένοι καταπάτησαν την αργία του Σαββάτου, άλλοι υπέπεσαν σε μικτούς γάμους μετά ειδωλολατρών. Όλα αυτά ο Νεεμίας προσωπικώς τα εμπόδισε και τα κατέστειλε. Δικαίως λοιπόν ο Νεεμίας καταλήγει το βιβλίο του λέγοντας καυχόμενος εν Κυρίω: «Εκαθάρισα εκ παντός ξένου και εγκατέστησα τας τάξεις των ιερέων και των Λευιτών, ώστε ο καθένας να βρίσκεται στο έργο του. Τακτοποίησα επίσης την προσφορά των καύσιμων ξύλων για το θυσιαστήριο… Μνήσθητί  μου λοιπόν, Κύριε επ’ αγαθώ δι’ όλα ταύτα». (Νεεμίας 13,30-31).

Πράγματι ο Νεεμίας αφιέρωσε όλη του τη ζωή με σκοπό να δοξάζεται το όνομα του Κυρίου εν μέσω του Ισραηλιτικού λαού. Για το λόγο αυτό συγκαταλέγεται μεταξύ των επισημοτέρων προσώπων του Ιουδαϊσμού.