Αγίες Νεομάρτυρες και Οσιομάρτυρες Ολυμπία, Ευφροσύνη και αι συν αυταίς. Ημέρα Μνήμης: 11 Μαΐου.
Η Οσία Ολυμπία και η οσία Ευφροσύνη έζησαν τον 13ο αιώνα μ.Χ. και παρέδωσαν την ψυχή τους με μαρτυρικό θάνατο στις 11 Μαΐου του 1235 μ.Χ.
Η Οσία Ολυμπία γεννήθηκε από ευσεβείς γονείς που καταγότανε από την Κωνσταντινούπολη. Ο πατέρας της ήταν Ιερεύς και η μητέρα της κόρη Ιερέως. Από την Κωνσταντινούπολη, άγνωστο για ποιο λόγο, έφυγαν και κατοίκησαν στην Πελοπόννησο. Σε ηλικία δέκα ετών η Ολυμπία έχασε τους γονείς της και οι συγγενείς της την έστειλαν στο μοναστήρι των Καρυών της Θερμής, τη σημερινή Ιερά Μονή του Αγίου Ραφαήλ, όπου η τότε ηγουμένη Δωροθέα ήταν θεία της Ολυμπίας.
Σε ηλικία 19 ετών έγινε η Ολυμπία μοναχή και σε ηλικία 25 ετών, όταν απέθανε η θεία της, έγινε ηγουμένη. Έπειτα από δέκα χρόνια, στις 11 Μαΐου του 1235 μ.Χ., πειρατές ήλθαν στη Μυτιλήνη, πήγαν στο μοναστήρι, διασκόρπισαν τις τριάντα μοναχές και όσες δεν πρόλαβαν να φύγουν, τις κακοποίησαν. Την ηγουμένη και μια γερόντισσα Ευφροσύνη τις βασάνισαν φοβερά. Την Ευφροσύνη, αφού την κρέμασαν σε δένδρο, την έκαψαν. Την Ολυμπία την έκαυσαν σ' όλο το σώμα με λαμπάδες και έπειτα πέρασαν πυρωμένη σιδηρόβεργα στα αυτιά της και τέλος κάρφωσαν το βασανισμένο σώμα της με είκοσι καρφιά σε μια σανίδα και έτσι με τη σανίδα το ενταφίασαν μετά την αναχώρηση των πειρατών.
Ο βίος και το μαρτύριο των δύο τούτων αγίων γυναικών έγιναν γνωστά κατά το έτος 1959 μ.Χ., όταν βρέθηκαν τα σεπτά λείψανα των αγίων της Θερμής και έγινε γνωστή με θείες αποκαλύψεις η ιστορία τους, όπως και οι τάφοι με τα σεπτά λείψανα τους. Στον τάφο της Αγίας Ολυμπίας βρέθηκαν και τα είκοσι καρφιά με τα όποια την είχαν καρφώσει.
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Στο λόφο των Καρυών Θερμής Λέσβου, όπου μαρτύρησαν το 1463 μ.Χ. οι θαυματουργοί Άγιοι Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη και πολλοί άλλοι, μοναχοί και λαϊκοί, παλιότερα υπήρχε Γυναικεία Ι. Μονή της Παναγίας, η οποία είχε ανεγερθεί από την Αυτοκράτειρα Ειρήνη την Αθηναία, κατά την περίοδο που βρισκόταν εξόριστη στη Μυτιλήνη (αρχές 9ου μ.Χ. αι.). Κάηκε όμως από πειρατές, που επέδραμαν εκεί το 1235 μ.Χ., αφού κακοποίησαν, βασάνισαν ή έσφαξαν τις μοναχές. Έκτοτε ο τόπος εκείνος, που τον πότισαν με το αίμα τους, ερήμωσε.
Μετά όμως από πολλά χρόνια, ανεγέρθηκε εκεί ανδρική Μονή αφιερωμένη στο Γενέσιο της Υπεραγίας Θεοτόκου (8/9), στην οποία κατέφυγαν οι κληρικοί Ραφαήλ και Νικόλαος μετά την άλωση της Κων/πολης (1453 μ.Χ.).
Στις ανασκαφές που έγιναν κατά τα έτη 1959-1962, με τις θαυμαστές υποδείξεις των ιδίων των Αγίων, μέσω ονείρων και οραμάτων διαφόρων προσώπων, βρέθηκαν σ’ εκείνο τον αγιασμένο λόφο, εκτός των άλλων και τα Ι. Λείψανα της Ηγουμένης Ολυμπίας, καθώς και ερείπια της Γυναικείας Ιεράς Μονής που αναφέρθηκε παραπάνω.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τις δικές της θαυμαστές αποκαλύψεις, καθώς και άλλων, γεννήθηκε στην Πάτρα το 1200 μ.Χ. Ο Πατέρας της ήταν Ιερέας στον Ι. Ναό του Αγίου Ανδρέα, όπου βαπτίστηκε και πήρε τ’ όνομα Ανδριάνα. Η μητέρα της, που καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη, ήταν κόρη Ιερέα και είχε άλλα τέσσερα αδέλφια. Τρεις αδελφές, από τις οποίες η μία λεγόταν Δωροθέα κι ήταν Ηγουμένη στην Ιερά Μονή της Θερμής Λέσβου κι έναν αδελφό Αρχιμανδρίτη.
Όταν ήταν 10 χρόνων, πέθαναν οι γονείς της και οι συγγενείς της την έστειλαν στη θεία της στη Μυτιλήνη. Δεκαεννέα χρόνων «εκάρη» μοναχή και εικοσιπέντε έγινε Ηγουμένη, όταν πέθανε η μοναχή Δωροθέα κι ανέλαβε τα καθήκοντά της. Στις 11 Μαϊου του 1235 μ.Χ., όταν ήταν 35 χρόνων, πειρατές αλλόφυλοι από Κρήτη επέδραμαν στο Μοναστήρι, που είχε τότε 30 μοναχές. Άλλες κακοποίησαν κι έφυγαν σαν τρελές στο βουνό κι άλλες έσφαξαν. Τα μεγαλύτερα όμως μαρτύρια τα υπέμεινε η ίδια και η μοναχή Ευφροσύνη, που ήταν πολύ ηλικιωμένη. Την κρέμασαν σ’ ένα δέντρο και την έκαψαν ζωντανή. Έγινε στάχτη.
Την Ολυμπία τη γύμνωσαν κι έκαιγαν το σώμα της με αναμμένες λαμπάδες. Έπειτα την κάρφωσαν ζωντανή (γυμνή) με πολλά καρφιά πάνω σε μία πόρτα τού Μοναστηριού και την αποτελείωσαν μπήγοντας από ένα μεγάλο, πυρωμένο καρφί στο κάθε αυτί της κι ένα μικρότερο στο σαγόνι της. Φεύγοντας, έβαλαν φωτιά που κατέστρεψε το Μοναστήρι, αλλά
δεν άργησε να επέλθει η τιμωρία τους, όπως θα διαβάσετε παρακάτω.
Οι Χριστιανοί, έθαψαν την Ηγουμένη όπως την βρήκαν, μαζί δηλ. με την πόρτα, επειδή δε μπορούσαν να βγάλουν τα καρφιά από το σώμα της, καθόσον ξεσχίζονταν οι σάρκες της. Όταν με τις θαυμαστές υποδείξεις της Αγίας Ειρηνούλας και τις δικές της βρέθηκε ο τάφος της (Αύγουστος 1962), επαληθεύτηκαν τα προαναφερθέντα και όλοι οι παρευρισκόμενοι έμειναν άναυδοι μπροστά στο θέαμα που αντίκρυσαν. Ανάμεσα στα μισολυωμένα οστά της υπήρχαν τα καρφιά τού μαρτυρίου της, που είχαν σκουριάσει με τα χρόνια, καθώς και τα τρία που είχαν μπήξει στο κεφάλι της. Τι φρίκη, Θεέ μου! Όταν προσπάθησαν να καθαρίσουν το κρανίο από τα χώματα και ν’ αφαιρέσουν τα καρφιά, δυστυχώς, έγινε κομμάτια. Μία πιστή όμως, αμέσως μετά την εύρεσή τους, είδε στον ύπνο της τον ΄Αγιο Ραφαήλ, που κρατούσε το διαμελισμένο κρανίο της κι αφού το συναρμολόγησε, του έβαλε μία γιρλάντα σαν φωτοστέφανο και το κοιτούσε συγκινημένος. Κι όταν τόλμησε να τον ρωτήσει τίνος είναι τ’ αγιασμένα οστά, Εκείνος απάντησε: Είναι της Ηγουμένης Ολυμπίας. Είναι Μεγαλομάρτυς σαν κι εμένα. Να την πιστεύετε και να την ευλαβείστε.
Κατά την εύρεση των Ιερών Λειψάνων της έτυχε να παρευρίσκεται και ο Εκδότης Αλέξ. Παπαδημητρίου, ο οποίος τύπωσε «δωρεάν» το πρώτο ευλογημένο βιβλίο των Αγίων, το
«ΣΗΜΕΙΟΝ ΜΕΓΑ», το οποίο έγραψε αφιλοκερδώς ο μακαριστός Φώτης Κόντογλου και κυκλοφόρησε σ’ όλο τον κόσμο υπέρ της ανέγερσης στη Θερμή της Λέσβου της Ιεράς Μονής των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης.
Ζήτησε τότε από τον αείμνηστο Μητροπολίτη, π. Ιάκωβο, ένα καρφί για ευλογία και του έδωσε αυτό που ήταν μπηγμένο στο σαγόνι της Αγίας, το οποίο η σύζυγός του τοποθέτησε στο εικονοστάσι του σπιτιού τους. Σύντομα παρατήρησαν, ότι το καρφί εκείνο έβγαζε λαδάκι που ευωδίαζε. Ένας αγιορείτης μοναχός, ο π. Εφραίμ ο Κατουνακιώτης, που έτυχε να τους επισκεφθεί – και του διηγήθηκαν το συμβάν – ζήτησε να του το δώσουν για να σταυρώσει την αδελφή του, που ήταν στο Νοσοκομείο και κινδύνευε να τυφλωθεί. Και, ω! του θαύματος, μετά το σταύρωμα μ΄ αυτό γιατρεύτηκαν αμέσως τα μάτια της και πείστηκαν, ότι όντως ήταν μύρο το υγρό που εμφανιζόταν στο καρφί.
Αλλά και μ’ ένα άλλο από τα καρφιά του μαρτυρίου της Αγίας έγινε μεγάλο θαύμα. Το είχε πάντα μαζί του ο μεγαλόσχημος μοναχός π. Θεοφύλακτος, στον οποίο η Ηγουμένη Ολυμπία είχε κάνει τις περισσότερες αποκαλύψεις, όταν σαν δόκιμος μοναχός (17 χρόνων τότε), με τ'όνομα Ζαχαρίας Παφλιώτης, πήγαινε στο λόφο των Καρυών, όπου γίνονταν οι ανασκαφές για την εύρεση των τάφων των Αγίων κ.α., προκειμένου ν’ ανάψει τα καντήλια, να ψάλει ή ν'αγρυπνήσει στο Εκκλησάκι των Καρυών. Γι’ αυτό κι είχε αξιωθεί να δει τους Αγίους όχι μόνο σε όνειρα, αλλά και ζωντανούς.
Όταν, σαν μεγαλόσχημος πλέον μοναχός έμενε σε μία Ιερά Μονή του Αγίου Όρους, έδωσε το καρφί που κατείχε σ’ ένα μοναχό που είχε κι εκείνος πολύ σοβαρό πρόβλημα με τα μάτια του και κινδύνευε να τυφλωθεί, αλλά όταν σταυρώθηκε μ’ αυτό, επικαλούμενος τη βοήθεια της Αγίας, παρόλο που είχε αμφιβολίες σχετικά με όσα θαυμαστά του διηγήθηκε ο π. Θεοφύλακτος για την Οσιομάρτυρα Ολυμπία, θεραπεύτηκαν αμέσως τα μάτια του κι από τότε την ευλαβείτο πολύ.
Εκτός όμως από τα θαύματα αυτά, όπως αναφέρεται στα βιβλία των Αγίων της Θερμής, η Οσιομάρτυς Ολυμπία έκανε κι άλλες θαυματουργικές ιάσεις, παρουσιαζόμενη σ’ ενύπνια ασθενών. Μερικές δε φορές μαζί με τον Άγιο Ραφαήλ.
Αλλά και ο μοναχός π. Θεοφύλακτος (πέθανε το 2017) ομολογούσε, ότι κατά τη διάρκεια της μοναχικής του ζωής η Αγία τον βοηθούσε σε όλες τις δύσκολες καταστάσεις που αντιμετώπιζε. Την είχε προστάτιδα και στήριγμά του και συχνά την έβλεπε στον ύπνο του. Σ’ ένα μάλιστα από τα όνειρά του, του έδειξε και πώς τιμωρήθηκαν οι πειρατές που επέδραμαν στον Μοναστήρι. Όταν το πλοίο τους απομακρύνθηκε, έγινε μεγάλη θαλασσοταραχή και βυθίστηκε. Όλοι πνίγηκαν, εκτός από ‘κείνον που είχε πάρει τον Σταυρό της και τον φορούσε στον λαιμό του. Αυτός βγήκε κολυμπώντας σ’ ένα νησί και πικρά μετανιωμένος πήγε από ‘κει στα βουνά του Πόντου, όπου έζησε έκτοτε σαν μοναχός-ασκητής με τ’ όνομα Ζωσιμάς. Όταν κατάλαβε πως πλησιάζει το τέλος του, πήγε στο λόφο των Καρυών, να προσκυνήσει στον τόπο που πότισαν οι μοναχές με το αίμα τους κι έμεινε μέσα στα ερείπια σαράντα μέρες. Εκεί τον βρήκαν νεκρό άλλοι ασκητές της περιοχής και τον έθαψαν μαζί με τον Σταυρό της, που, καθώς είπε η Αγία, υπάρχει και κάποια μέρα θα βρεθεί.
Την Αγία Ολυμπία είχε δει αμέτρητες φορές στον ύπνο της και η Μικρασιατικής καταγωγής Σταυρίτσα Ζαχαρίου και, καθώς έλεγε, πολλές φορές την είχε βοηθήσει θαυματουργικά σε δύσκολες στιγμές του ιεραποστολικού της έργου. Φιλοτέχνησε μάλιστα και την ολόσωμη Εικόνα της, που βρίσκεται στον Ιερό Ναό των Αγίων Ειρήνης και Νικολάου στο Μοναστήρι της Θερμής Λέσβου, όπου υπάρχει και η λειψανοθήκη της, στην οποία βλέπουμε και καρφιά του μαρτυρίου της. Ιερά Λείψανά της φυλάσσονται και στην Ιερά Μονή Αγίου Γρηγορίου του Αγίου Όρους.
Από μαρτυρίες πιστών, που είδαν σε όνειρα ή οράματα την Αγία Ολυμπία, πληροφορούμεθα, ότι είχε μέτριο ανάστημα, πολύ λευκό δέρμα (χλωμό κατ’ άλλους), μαύρα μάτια, γλυκύτατο πρόσωπο με θλιμμένη έκφραση, χαρακτηριστικά λεπτά, κανονικά, προδίδοντα ευγένεια και φορούσε χρυσό Σταυρό.
Τέλος του 1962, μία πιστή ονειρεύτηκε μία Ομάδα από καλόγριες που περπατούσαν
ανάμεσα στα ερείπια και σιγοέψαλαν στον τάφο του Αγίου Ραφαήλ. Η κάθε μία είχε στο στήθος της μία ταινία με τ’ όνομά της. Η της πρώτης στη σειρά, έγραφε επάνω «Ολυμπία». Μία δε από αυτές τις μοναχές, η οποία λεγόταν «Μαρία», όπως έγραφε η δική της ταινία, της αποκάλυψε ότι καταγόταν από την Πέτρα, ότι η Ολυμπία ήταν η Ηγουμένη τους, που υπέστη
τα πιο φρικτά βασανιστήρια και ότι κάθε βράδυ βγαίνουν την ώρα του Εσπερινού όλες μαζί, αφού πάρουν την άδεια της. Της μίλησε, επίσης, για τα μαρτύρια τους και την καταστροφή του Μοναστηριού από τους πειρατές.
Αλλά και στο παρελθόν, βοσκοί της περιοχής έλεγαν, πως έβλεπαν εκεί να κυκλοφορούν λευκοφορεμένες γυναίκες, που όταν τις πλησίαζαν χάνονταν από τα μάτια τους.
Ασματική Ακολουθία της Οσιομάρτυρος Ολυμπίας έχει γράψει ο μακαριστός π. Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, στην οποία αναφέρεται και η μοναχή Ευφροσύνη και «αι συν Αυταίς μαρτυρήσασαι μοναχαί».
Πρόσφατα, κυκλοφόρησε από την κα Βασ. Ράλλη ένα καινούριο βιβλιαράκι, με τίτλο: «Αγία Ολυμπία η Οσιομάρτυς», με προφανή σκοπό τη διάδοση της Χάρης της (εκδόσεις «ΑΘΩΣ», 2018). Σ΄αυτό υπάρχει και η Ακολουθία που προαναφέρθηκε. Στο εξώφυλλό του βλέπουμε μία αγιογραφία της Αγίας, όπου εικονίζεται να κρατά στ’αριστερό Της χέρι δοχείο με τα καρφιά του μαρτυρίου Της. Φιλοτεχνήθηκε στην Ιερά Μονή Παναγίας Ελεούσας (Αίγιο).
Η μνήμη των Αγίων Ολυμπίας και Ευφροσύνης τιμάται στις 11 Μαϊου. Αλλά, όπως αναφέρεται στο βιβλιαράκι τού μακαριστού Γεωργ. Σωτηρίου, «Οι Άγιοι της Λέσβου» (Γ' έκδοση 2007, Ιερά Μητρόπολης Μυτιλήνης), οι δύο Αγίες, καθώς και οι γονείς της Αγίας Ειρηνούλας (Βασίλειος και Μαρία) και ο δάσκαλος Θεόδωρος, που βρήκαν τραγικό θάνατο στο λόφο των Καρυών το 1463 μ.Χ., συμπεριλαμβάνονται εδώ και πολλά χρόνια στους «εν Λέσβω διαλάμψαντας Αγίους», γι’ αυτό τιμώνται πανηγυρικά στο νησί και μαζί μ’ Εκείνους την 1η Κυριακή μετά την των Αγίων Πάντων (Σύναξη Αυτών).
Στην Κύπρο, στη γυναικεία Ιερά Μονή Ξυλοτύμπου, όπου υπάρχει μεγάλος Ιερός Ναός αφιερωμένος στην Αγία Μαρίνα και στον Άγιο Ραφαήλ, την Τετάρτη της Διακαινησίμου Εβδομάδας τιμώνται όλοι «Οι εν τω λόφω Καρυών Θερμής Λέσβου μαρτυρήσαντες Άγιοι» (1235 και 1463 μ.Χ.), για τους οποίους φιλοτεχνήθηκε η Εικόνα που «εποιήθη» από τον σύγχρονο, μεγάλο υμνογράφο της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας, Καθηγητή, κ. Χαράλ. Μπούσια. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται και οι Οσιομάρτυρες Ολυμπία και Ευφροσύνη, όπως θα διαβάσετε στ’ Απολυτίκιο που ακολουθεί, όπου αναφέρονται όλοι οι τιμώμενοι Μάρτυρες:
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΤΗΣ ΘΕΡΜΗΣ ΛΕΣΒΟΥ.
Ἦχος πλ. α´. Τόν Συνάναρχον Λόγον. Ραφαήλ καί συνάθλους αὐτοῦ τιμήσωμεν, πιστῶν ὡς φύλακας θείους, Θέρμης πυρσούς νεαυγεῖς, Εὐφροσύνην Ὀλυμπίαν καί Ἀλέξανδρον, Σταῦρον Μαρίαν Ραφαήλ, Θεοδώρῳ σύν σεπτῷ, Ἑλένη καί Ἀκινδύνῳ, Εἰρήνη τε Βασιλείῳ, καί Νικολάῳ κρίνα χάριτος (ποίημα κ. Χαραλ. Μπούσια).
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΟΣΙΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ.
Ἦχος δ΄. Ταχύ προκατάλαβε.
Μονάσασα πάνσεμνε ἐν τῇ Μονή Καρυών, Μαρτύρων ἀπείληφας, ἀγωνισθείσα στερρώς, ἀμάραντον στέφανον· ἔνδοξε Ὀλυμπία, ἠλωθείσα ἀγρίως, Μάρτυς ὑπό ἀπίστων, καί Χριστῷ συναγάλλη· ἱκέτευε ἐκτενώς, ὑπέρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν (ποίημα μακαριστοῦ π. Γερ. Μικραγιαννανίτη).
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΘΕΡΜΗΣ ΛΕΣΒΟΥ (1235 μ.Χ.)
Ἦχος δ΄. Ταχύ προκατάλαβε.
Ὁσίως ἐβίωσαν ἐν τῇ Μονῇ Καρυῶν, ἐν ἡ ἐμαρτύρησαν διά ἀγάπην Χριστοῦ, γυναῖκες θεόφρονες· ἐν αὐταῖς Ὀλυμπία, ἡ κλεινή Ἡγουμένη, ἄμα καί Εὐφροσύνη, ὧν τούς ἄθλους τιμῶμεν· Αὐτῶν ταῖς πρεσβείαις, Χριστέ ὁ Θεός, σῶσον τας ψυχᾶς ἡμῶν (ποίημα ἀνωνύμου).
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὁσίως μονάσασα τῶν Καρυῶν τὴ Μονὴ ἐν ταύτῃ ἐνήθλησας, τῶν πειρατῶν τὴ χειρὶ κτανθεῖσα, θεόληπτε ὅθεν ἄρτι γνωσθεῖσα, ἐπινεύσει τὴ θεία, ἔδειξας Ὀλυμπία, τὴν σὴν ἄθλησιν πάσι, διὸ σὲ ὁσιομάρτυς Χριστοῦ μακαρίζομεν.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Θεῶ ἀνατεθεῖσα ἐκ νεότητος πάνσεμνε, ἐμόνασας ὁσίως, καί ἀνδρείως ἐνήθλησας, διό ἐπιφανεῖσα μυστικῶς, ἐδήλωσας τήν ἄθλησιν τήν σήν, ἥν ὑμνοῦμεν Ὀλυμπία ἀσματικῶς βοῶντες Ὁσιομάρτυς, δόξα τῶ δεδωκότι σοι ἰσχύν δόξα τῶ σέ στεφανώσαντι, δόξα τῶ τοῖς Ἁγίοις Ἀθληταῖς, λαμπρῶς σέ ἀριθμήσαντι.
Η Οσία Ολυμπία και η οσία Ευφροσύνη έζησαν τον 13ο αιώνα μ.Χ. και παρέδωσαν την ψυχή τους με μαρτυρικό θάνατο στις 11 Μαΐου του 1235 μ.Χ.
Η Οσία Ολυμπία γεννήθηκε από ευσεβείς γονείς που καταγότανε από την Κωνσταντινούπολη. Ο πατέρας της ήταν Ιερεύς και η μητέρα της κόρη Ιερέως. Από την Κωνσταντινούπολη, άγνωστο για ποιο λόγο, έφυγαν και κατοίκησαν στην Πελοπόννησο. Σε ηλικία δέκα ετών η Ολυμπία έχασε τους γονείς της και οι συγγενείς της την έστειλαν στο μοναστήρι των Καρυών της Θερμής, τη σημερινή Ιερά Μονή του Αγίου Ραφαήλ, όπου η τότε ηγουμένη Δωροθέα ήταν θεία της Ολυμπίας.
Σε ηλικία 19 ετών έγινε η Ολυμπία μοναχή και σε ηλικία 25 ετών, όταν απέθανε η θεία της, έγινε ηγουμένη. Έπειτα από δέκα χρόνια, στις 11 Μαΐου του 1235 μ.Χ., πειρατές ήλθαν στη Μυτιλήνη, πήγαν στο μοναστήρι, διασκόρπισαν τις τριάντα μοναχές και όσες δεν πρόλαβαν να φύγουν, τις κακοποίησαν. Την ηγουμένη και μια γερόντισσα Ευφροσύνη τις βασάνισαν φοβερά. Την Ευφροσύνη, αφού την κρέμασαν σε δένδρο, την έκαψαν. Την Ολυμπία την έκαυσαν σ' όλο το σώμα με λαμπάδες και έπειτα πέρασαν πυρωμένη σιδηρόβεργα στα αυτιά της και τέλος κάρφωσαν το βασανισμένο σώμα της με είκοσι καρφιά σε μια σανίδα και έτσι με τη σανίδα το ενταφίασαν μετά την αναχώρηση των πειρατών.
Ο βίος και το μαρτύριο των δύο τούτων αγίων γυναικών έγιναν γνωστά κατά το έτος 1959 μ.Χ., όταν βρέθηκαν τα σεπτά λείψανα των αγίων της Θερμής και έγινε γνωστή με θείες αποκαλύψεις η ιστορία τους, όπως και οι τάφοι με τα σεπτά λείψανα τους. Στον τάφο της Αγίας Ολυμπίας βρέθηκαν και τα είκοσι καρφιά με τα όποια την είχαν καρφώσει.
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Στο λόφο των Καρυών Θερμής Λέσβου, όπου μαρτύρησαν το 1463 μ.Χ. οι θαυματουργοί Άγιοι Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη και πολλοί άλλοι, μοναχοί και λαϊκοί, παλιότερα υπήρχε Γυναικεία Ι. Μονή της Παναγίας, η οποία είχε ανεγερθεί από την Αυτοκράτειρα Ειρήνη την Αθηναία, κατά την περίοδο που βρισκόταν εξόριστη στη Μυτιλήνη (αρχές 9ου μ.Χ. αι.). Κάηκε όμως από πειρατές, που επέδραμαν εκεί το 1235 μ.Χ., αφού κακοποίησαν, βασάνισαν ή έσφαξαν τις μοναχές. Έκτοτε ο τόπος εκείνος, που τον πότισαν με το αίμα τους, ερήμωσε.
Μετά όμως από πολλά χρόνια, ανεγέρθηκε εκεί ανδρική Μονή αφιερωμένη στο Γενέσιο της Υπεραγίας Θεοτόκου (8/9), στην οποία κατέφυγαν οι κληρικοί Ραφαήλ και Νικόλαος μετά την άλωση της Κων/πολης (1453 μ.Χ.).
Στις ανασκαφές που έγιναν κατά τα έτη 1959-1962, με τις θαυμαστές υποδείξεις των ιδίων των Αγίων, μέσω ονείρων και οραμάτων διαφόρων προσώπων, βρέθηκαν σ’ εκείνο τον αγιασμένο λόφο, εκτός των άλλων και τα Ι. Λείψανα της Ηγουμένης Ολυμπίας, καθώς και ερείπια της Γυναικείας Ιεράς Μονής που αναφέρθηκε παραπάνω.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τις δικές της θαυμαστές αποκαλύψεις, καθώς και άλλων, γεννήθηκε στην Πάτρα το 1200 μ.Χ. Ο Πατέρας της ήταν Ιερέας στον Ι. Ναό του Αγίου Ανδρέα, όπου βαπτίστηκε και πήρε τ’ όνομα Ανδριάνα. Η μητέρα της, που καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη, ήταν κόρη Ιερέα και είχε άλλα τέσσερα αδέλφια. Τρεις αδελφές, από τις οποίες η μία λεγόταν Δωροθέα κι ήταν Ηγουμένη στην Ιερά Μονή της Θερμής Λέσβου κι έναν αδελφό Αρχιμανδρίτη.
Όταν ήταν 10 χρόνων, πέθαναν οι γονείς της και οι συγγενείς της την έστειλαν στη θεία της στη Μυτιλήνη. Δεκαεννέα χρόνων «εκάρη» μοναχή και εικοσιπέντε έγινε Ηγουμένη, όταν πέθανε η μοναχή Δωροθέα κι ανέλαβε τα καθήκοντά της. Στις 11 Μαϊου του 1235 μ.Χ., όταν ήταν 35 χρόνων, πειρατές αλλόφυλοι από Κρήτη επέδραμαν στο Μοναστήρι, που είχε τότε 30 μοναχές. Άλλες κακοποίησαν κι έφυγαν σαν τρελές στο βουνό κι άλλες έσφαξαν. Τα μεγαλύτερα όμως μαρτύρια τα υπέμεινε η ίδια και η μοναχή Ευφροσύνη, που ήταν πολύ ηλικιωμένη. Την κρέμασαν σ’ ένα δέντρο και την έκαψαν ζωντανή. Έγινε στάχτη.
Την Ολυμπία τη γύμνωσαν κι έκαιγαν το σώμα της με αναμμένες λαμπάδες. Έπειτα την κάρφωσαν ζωντανή (γυμνή) με πολλά καρφιά πάνω σε μία πόρτα τού Μοναστηριού και την αποτελείωσαν μπήγοντας από ένα μεγάλο, πυρωμένο καρφί στο κάθε αυτί της κι ένα μικρότερο στο σαγόνι της. Φεύγοντας, έβαλαν φωτιά που κατέστρεψε το Μοναστήρι, αλλά
δεν άργησε να επέλθει η τιμωρία τους, όπως θα διαβάσετε παρακάτω.
Οι Χριστιανοί, έθαψαν την Ηγουμένη όπως την βρήκαν, μαζί δηλ. με την πόρτα, επειδή δε μπορούσαν να βγάλουν τα καρφιά από το σώμα της, καθόσον ξεσχίζονταν οι σάρκες της. Όταν με τις θαυμαστές υποδείξεις της Αγίας Ειρηνούλας και τις δικές της βρέθηκε ο τάφος της (Αύγουστος 1962), επαληθεύτηκαν τα προαναφερθέντα και όλοι οι παρευρισκόμενοι έμειναν άναυδοι μπροστά στο θέαμα που αντίκρυσαν. Ανάμεσα στα μισολυωμένα οστά της υπήρχαν τα καρφιά τού μαρτυρίου της, που είχαν σκουριάσει με τα χρόνια, καθώς και τα τρία που είχαν μπήξει στο κεφάλι της. Τι φρίκη, Θεέ μου! Όταν προσπάθησαν να καθαρίσουν το κρανίο από τα χώματα και ν’ αφαιρέσουν τα καρφιά, δυστυχώς, έγινε κομμάτια. Μία πιστή όμως, αμέσως μετά την εύρεσή τους, είδε στον ύπνο της τον ΄Αγιο Ραφαήλ, που κρατούσε το διαμελισμένο κρανίο της κι αφού το συναρμολόγησε, του έβαλε μία γιρλάντα σαν φωτοστέφανο και το κοιτούσε συγκινημένος. Κι όταν τόλμησε να τον ρωτήσει τίνος είναι τ’ αγιασμένα οστά, Εκείνος απάντησε: Είναι της Ηγουμένης Ολυμπίας. Είναι Μεγαλομάρτυς σαν κι εμένα. Να την πιστεύετε και να την ευλαβείστε.
Κατά την εύρεση των Ιερών Λειψάνων της έτυχε να παρευρίσκεται και ο Εκδότης Αλέξ. Παπαδημητρίου, ο οποίος τύπωσε «δωρεάν» το πρώτο ευλογημένο βιβλίο των Αγίων, το
«ΣΗΜΕΙΟΝ ΜΕΓΑ», το οποίο έγραψε αφιλοκερδώς ο μακαριστός Φώτης Κόντογλου και κυκλοφόρησε σ’ όλο τον κόσμο υπέρ της ανέγερσης στη Θερμή της Λέσβου της Ιεράς Μονής των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης.
Ζήτησε τότε από τον αείμνηστο Μητροπολίτη, π. Ιάκωβο, ένα καρφί για ευλογία και του έδωσε αυτό που ήταν μπηγμένο στο σαγόνι της Αγίας, το οποίο η σύζυγός του τοποθέτησε στο εικονοστάσι του σπιτιού τους. Σύντομα παρατήρησαν, ότι το καρφί εκείνο έβγαζε λαδάκι που ευωδίαζε. Ένας αγιορείτης μοναχός, ο π. Εφραίμ ο Κατουνακιώτης, που έτυχε να τους επισκεφθεί – και του διηγήθηκαν το συμβάν – ζήτησε να του το δώσουν για να σταυρώσει την αδελφή του, που ήταν στο Νοσοκομείο και κινδύνευε να τυφλωθεί. Και, ω! του θαύματος, μετά το σταύρωμα μ΄ αυτό γιατρεύτηκαν αμέσως τα μάτια της και πείστηκαν, ότι όντως ήταν μύρο το υγρό που εμφανιζόταν στο καρφί.
Αλλά και μ’ ένα άλλο από τα καρφιά του μαρτυρίου της Αγίας έγινε μεγάλο θαύμα. Το είχε πάντα μαζί του ο μεγαλόσχημος μοναχός π. Θεοφύλακτος, στον οποίο η Ηγουμένη Ολυμπία είχε κάνει τις περισσότερες αποκαλύψεις, όταν σαν δόκιμος μοναχός (17 χρόνων τότε), με τ'όνομα Ζαχαρίας Παφλιώτης, πήγαινε στο λόφο των Καρυών, όπου γίνονταν οι ανασκαφές για την εύρεση των τάφων των Αγίων κ.α., προκειμένου ν’ ανάψει τα καντήλια, να ψάλει ή ν'αγρυπνήσει στο Εκκλησάκι των Καρυών. Γι’ αυτό κι είχε αξιωθεί να δει τους Αγίους όχι μόνο σε όνειρα, αλλά και ζωντανούς.
Όταν, σαν μεγαλόσχημος πλέον μοναχός έμενε σε μία Ιερά Μονή του Αγίου Όρους, έδωσε το καρφί που κατείχε σ’ ένα μοναχό που είχε κι εκείνος πολύ σοβαρό πρόβλημα με τα μάτια του και κινδύνευε να τυφλωθεί, αλλά όταν σταυρώθηκε μ’ αυτό, επικαλούμενος τη βοήθεια της Αγίας, παρόλο που είχε αμφιβολίες σχετικά με όσα θαυμαστά του διηγήθηκε ο π. Θεοφύλακτος για την Οσιομάρτυρα Ολυμπία, θεραπεύτηκαν αμέσως τα μάτια του κι από τότε την ευλαβείτο πολύ.
Εκτός όμως από τα θαύματα αυτά, όπως αναφέρεται στα βιβλία των Αγίων της Θερμής, η Οσιομάρτυς Ολυμπία έκανε κι άλλες θαυματουργικές ιάσεις, παρουσιαζόμενη σ’ ενύπνια ασθενών. Μερικές δε φορές μαζί με τον Άγιο Ραφαήλ.
Αλλά και ο μοναχός π. Θεοφύλακτος (πέθανε το 2017) ομολογούσε, ότι κατά τη διάρκεια της μοναχικής του ζωής η Αγία τον βοηθούσε σε όλες τις δύσκολες καταστάσεις που αντιμετώπιζε. Την είχε προστάτιδα και στήριγμά του και συχνά την έβλεπε στον ύπνο του. Σ’ ένα μάλιστα από τα όνειρά του, του έδειξε και πώς τιμωρήθηκαν οι πειρατές που επέδραμαν στον Μοναστήρι. Όταν το πλοίο τους απομακρύνθηκε, έγινε μεγάλη θαλασσοταραχή και βυθίστηκε. Όλοι πνίγηκαν, εκτός από ‘κείνον που είχε πάρει τον Σταυρό της και τον φορούσε στον λαιμό του. Αυτός βγήκε κολυμπώντας σ’ ένα νησί και πικρά μετανιωμένος πήγε από ‘κει στα βουνά του Πόντου, όπου έζησε έκτοτε σαν μοναχός-ασκητής με τ’ όνομα Ζωσιμάς. Όταν κατάλαβε πως πλησιάζει το τέλος του, πήγε στο λόφο των Καρυών, να προσκυνήσει στον τόπο που πότισαν οι μοναχές με το αίμα τους κι έμεινε μέσα στα ερείπια σαράντα μέρες. Εκεί τον βρήκαν νεκρό άλλοι ασκητές της περιοχής και τον έθαψαν μαζί με τον Σταυρό της, που, καθώς είπε η Αγία, υπάρχει και κάποια μέρα θα βρεθεί.
Την Αγία Ολυμπία είχε δει αμέτρητες φορές στον ύπνο της και η Μικρασιατικής καταγωγής Σταυρίτσα Ζαχαρίου και, καθώς έλεγε, πολλές φορές την είχε βοηθήσει θαυματουργικά σε δύσκολες στιγμές του ιεραποστολικού της έργου. Φιλοτέχνησε μάλιστα και την ολόσωμη Εικόνα της, που βρίσκεται στον Ιερό Ναό των Αγίων Ειρήνης και Νικολάου στο Μοναστήρι της Θερμής Λέσβου, όπου υπάρχει και η λειψανοθήκη της, στην οποία βλέπουμε και καρφιά του μαρτυρίου της. Ιερά Λείψανά της φυλάσσονται και στην Ιερά Μονή Αγίου Γρηγορίου του Αγίου Όρους.
Από μαρτυρίες πιστών, που είδαν σε όνειρα ή οράματα την Αγία Ολυμπία, πληροφορούμεθα, ότι είχε μέτριο ανάστημα, πολύ λευκό δέρμα (χλωμό κατ’ άλλους), μαύρα μάτια, γλυκύτατο πρόσωπο με θλιμμένη έκφραση, χαρακτηριστικά λεπτά, κανονικά, προδίδοντα ευγένεια και φορούσε χρυσό Σταυρό.
Τέλος του 1962, μία πιστή ονειρεύτηκε μία Ομάδα από καλόγριες που περπατούσαν
ανάμεσα στα ερείπια και σιγοέψαλαν στον τάφο του Αγίου Ραφαήλ. Η κάθε μία είχε στο στήθος της μία ταινία με τ’ όνομά της. Η της πρώτης στη σειρά, έγραφε επάνω «Ολυμπία». Μία δε από αυτές τις μοναχές, η οποία λεγόταν «Μαρία», όπως έγραφε η δική της ταινία, της αποκάλυψε ότι καταγόταν από την Πέτρα, ότι η Ολυμπία ήταν η Ηγουμένη τους, που υπέστη
τα πιο φρικτά βασανιστήρια και ότι κάθε βράδυ βγαίνουν την ώρα του Εσπερινού όλες μαζί, αφού πάρουν την άδεια της. Της μίλησε, επίσης, για τα μαρτύρια τους και την καταστροφή του Μοναστηριού από τους πειρατές.
Αλλά και στο παρελθόν, βοσκοί της περιοχής έλεγαν, πως έβλεπαν εκεί να κυκλοφορούν λευκοφορεμένες γυναίκες, που όταν τις πλησίαζαν χάνονταν από τα μάτια τους.
Ασματική Ακολουθία της Οσιομάρτυρος Ολυμπίας έχει γράψει ο μακαριστός π. Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, στην οποία αναφέρεται και η μοναχή Ευφροσύνη και «αι συν Αυταίς μαρτυρήσασαι μοναχαί».
Πρόσφατα, κυκλοφόρησε από την κα Βασ. Ράλλη ένα καινούριο βιβλιαράκι, με τίτλο: «Αγία Ολυμπία η Οσιομάρτυς», με προφανή σκοπό τη διάδοση της Χάρης της (εκδόσεις «ΑΘΩΣ», 2018). Σ΄αυτό υπάρχει και η Ακολουθία που προαναφέρθηκε. Στο εξώφυλλό του βλέπουμε μία αγιογραφία της Αγίας, όπου εικονίζεται να κρατά στ’αριστερό Της χέρι δοχείο με τα καρφιά του μαρτυρίου Της. Φιλοτεχνήθηκε στην Ιερά Μονή Παναγίας Ελεούσας (Αίγιο).
Η μνήμη των Αγίων Ολυμπίας και Ευφροσύνης τιμάται στις 11 Μαϊου. Αλλά, όπως αναφέρεται στο βιβλιαράκι τού μακαριστού Γεωργ. Σωτηρίου, «Οι Άγιοι της Λέσβου» (Γ' έκδοση 2007, Ιερά Μητρόπολης Μυτιλήνης), οι δύο Αγίες, καθώς και οι γονείς της Αγίας Ειρηνούλας (Βασίλειος και Μαρία) και ο δάσκαλος Θεόδωρος, που βρήκαν τραγικό θάνατο στο λόφο των Καρυών το 1463 μ.Χ., συμπεριλαμβάνονται εδώ και πολλά χρόνια στους «εν Λέσβω διαλάμψαντας Αγίους», γι’ αυτό τιμώνται πανηγυρικά στο νησί και μαζί μ’ Εκείνους την 1η Κυριακή μετά την των Αγίων Πάντων (Σύναξη Αυτών).
Στην Κύπρο, στη γυναικεία Ιερά Μονή Ξυλοτύμπου, όπου υπάρχει μεγάλος Ιερός Ναός αφιερωμένος στην Αγία Μαρίνα και στον Άγιο Ραφαήλ, την Τετάρτη της Διακαινησίμου Εβδομάδας τιμώνται όλοι «Οι εν τω λόφω Καρυών Θερμής Λέσβου μαρτυρήσαντες Άγιοι» (1235 και 1463 μ.Χ.), για τους οποίους φιλοτεχνήθηκε η Εικόνα που «εποιήθη» από τον σύγχρονο, μεγάλο υμνογράφο της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας, Καθηγητή, κ. Χαράλ. Μπούσια. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται και οι Οσιομάρτυρες Ολυμπία και Ευφροσύνη, όπως θα διαβάσετε στ’ Απολυτίκιο που ακολουθεί, όπου αναφέρονται όλοι οι τιμώμενοι Μάρτυρες:
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΤΗΣ ΘΕΡΜΗΣ ΛΕΣΒΟΥ.
Ἦχος πλ. α´. Τόν Συνάναρχον Λόγον. Ραφαήλ καί συνάθλους αὐτοῦ τιμήσωμεν, πιστῶν ὡς φύλακας θείους, Θέρμης πυρσούς νεαυγεῖς, Εὐφροσύνην Ὀλυμπίαν καί Ἀλέξανδρον, Σταῦρον Μαρίαν Ραφαήλ, Θεοδώρῳ σύν σεπτῷ, Ἑλένη καί Ἀκινδύνῳ, Εἰρήνη τε Βασιλείῳ, καί Νικολάῳ κρίνα χάριτος (ποίημα κ. Χαραλ. Μπούσια).
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΟΣΙΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ.
Ἦχος δ΄. Ταχύ προκατάλαβε.
Μονάσασα πάνσεμνε ἐν τῇ Μονή Καρυών, Μαρτύρων ἀπείληφας, ἀγωνισθείσα στερρώς, ἀμάραντον στέφανον· ἔνδοξε Ὀλυμπία, ἠλωθείσα ἀγρίως, Μάρτυς ὑπό ἀπίστων, καί Χριστῷ συναγάλλη· ἱκέτευε ἐκτενώς, ὑπέρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν (ποίημα μακαριστοῦ π. Γερ. Μικραγιαννανίτη).
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΘΕΡΜΗΣ ΛΕΣΒΟΥ (1235 μ.Χ.)
Ἦχος δ΄. Ταχύ προκατάλαβε.
Ὁσίως ἐβίωσαν ἐν τῇ Μονῇ Καρυῶν, ἐν ἡ ἐμαρτύρησαν διά ἀγάπην Χριστοῦ, γυναῖκες θεόφρονες· ἐν αὐταῖς Ὀλυμπία, ἡ κλεινή Ἡγουμένη, ἄμα καί Εὐφροσύνη, ὧν τούς ἄθλους τιμῶμεν· Αὐτῶν ταῖς πρεσβείαις, Χριστέ ὁ Θεός, σῶσον τας ψυχᾶς ἡμῶν (ποίημα ἀνωνύμου).
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὁσίως μονάσασα τῶν Καρυῶν τὴ Μονὴ ἐν ταύτῃ ἐνήθλησας, τῶν πειρατῶν τὴ χειρὶ κτανθεῖσα, θεόληπτε ὅθεν ἄρτι γνωσθεῖσα, ἐπινεύσει τὴ θεία, ἔδειξας Ὀλυμπία, τὴν σὴν ἄθλησιν πάσι, διὸ σὲ ὁσιομάρτυς Χριστοῦ μακαρίζομεν.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Θεῶ ἀνατεθεῖσα ἐκ νεότητος πάνσεμνε, ἐμόνασας ὁσίως, καί ἀνδρείως ἐνήθλησας, διό ἐπιφανεῖσα μυστικῶς, ἐδήλωσας τήν ἄθλησιν τήν σήν, ἥν ὑμνοῦμεν Ὀλυμπία ἀσματικῶς βοῶντες Ὁσιομάρτυς, δόξα τῶ δεδωκότι σοι ἰσχύν δόξα τῶ σέ στεφανώσαντι, δόξα τῶ τοῖς Ἁγίοις Ἀθληταῖς, λαμπρῶς σέ ἀριθμήσαντι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου