Άγιος Ιερομάρτυς, Εθνομάρτυς και Ισαπόστολος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Φωτιστής του Γένους. Ημέρα Μνήμης: 24 Αυγούστου.
Εὔκοσμος ὤφθης κόσμος, ὦ Κοσμᾶ μάκαρ,
Κόσμον λόγοις σοῖς αἵμασι τ᾽ αγλαΐσας.
Ὑπάρχουν στὴ ζωὴ τῶν ἐθνῶν καὶ τῶν λαῶν μερικὰ φωτεινὰ ὁρόσημα ποὺ ἔντονα σημαδεύουν τὴν ἱστορική τους πορεία. Συνήθως τέτοια ὁρόσημα, εἶναι σπάνια, ἀναφαίνονται ποὺ καὶ πού, ἀλλὰ ἡ ἐπίδρασή τους εἶναι τόσο μεγάλη, ποὺ ξεπερνάει τὰ στενὰ πλαίσια τοῦ χρόνου καὶ τοῦ χώρου, γίνεται διαχρονικὴ καὶ ὑπερόρια.
Οἱ λαοί, ποὺ ἔχουν τὸ προνόμιο νὰ διαθέτουν στὴν ἱστορία τους εἴτε φυσιογνωμίες, εἴτε συμβάντα ποὺ μποροῦν νὰ παίξουν τὸ ρόλο τέτοιων ὁροσήμων, λογίζονται εὐτυχεῖς καὶ τρισόλβιοι, γιατί μποροῦν μὲ αὐτὰ νὰ προσδιορίζουν τὴν πορεία τους μέσα στὴν ἱστορικὴ κονίστρα, νὰ διδάσκονται καὶ νὰ πορεύονται σωστά, μακρυὰ ἀπὸ παρεκλίσεις καὶ ἐπικίνδυνες λοξοδρομήσεις, ποὺ κοστίζουν ἀκριβὰ καὶ πληρώνονται ἀδυσώπητα.
Ἕνας τέτοιος λαὸς εἴμαστε καὶ ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες, ποὺ κατοικοῦμε τούτη τὴν ὄμορφη καὶ χιλιοτραγουδισμένη γωνιὰ τῆς γῆς. Στὸ στερέωμά μας τὸ ἐθνικὸ λάμπουν, κατὰ καιρούς, ἀστέρια πολύφωτα καὶ λαμπρά, ποὺ ἄλλο περισσότερο καὶ ἄλλο λιγώτερο καταυγάζουν τὸν ὁρίζοντα τοῦ Γένους μας καὶ ὁριοθετοῦν τὴν πορεία του.
Χάρις σ᾿ αὐτὰ ὁ λαός μας βάδισε μέχρι τώρα μέσα ἀπὸ ἀγκάθια καὶ τριβόλους, πέρασε συμπληγάδες, ἀντιμετώπισε παγίδες καὶ χάη, ἀπέφυγε κρημνοὺς καὶ διασώθηκε ἀλώβητος. Τὸ φῶς ποὺ τὰ πνευματικὰ αὐτὰ ὁρόσημα διέχυναν στὸ διάβα του ἦταν πολύτιμο, γιὰ τὴν ὑπέρβαση τῶν σκοπέλων καὶ γιὰ τὴν ἀποφυγὴ τῶν παγίδων.
Οἱ Ἕλληνες μπορεῖ νὰ μὴν εἴμαστε λαὸς πλούσιος σε παραγωγικὰ ἀγαθά, οὔτε ἀπόλυτα αὐτάρκεις στὴν οἰκονομία μας.
Εἴμαστε ὡστόσο ἰδιαίτερα εὐνοημένοι ἀπὸ τὴ Θεία Πρόνοια στὸν πνευματικό μας τομέα, γιατὶ ἡ παράδοσή μας, αὐτὴ ἡ ζωντανὴ ἔκφραση τῆς ζωῆς μας, εἶναι ἔντονα διαποτισμένη ἀπὸ τὴν παρουσία ὑπέροχων μορφῶν, κυριολεκτικὰ θείων καὶ ἐμπνευσμένων, ποὺ φανερώθηκαν στὸν τόπο σὲ χρόνια δύσκολα, καὶ μὲ τὸ φῶς ποὺ ξεπήδησε ἀπὸ τὴν ψυχή τους, σκόρπισαν στὴ γῆ μας τὴ δύναμη τῆς ἀγάπης καὶ τὴν κληρονομιὰ τῆς ὀρθοφροσύνης.
Ἔτσι οἱ μορφὲς αὐτές, στέκονται ἐπὶ αἰῶνες τώρα σωστοὶ ὁδοδεῖκτες πάνω στὰ βάθρα, ὅπου τὶς ἐτοποθέτησε ἡ συνείδηση τοῦ Γένους μας καὶ ἐξακολουθοῦν νὰ διδάσκουν καὶ νὰ παρακινοῦν κι᾿ ἐμᾶς σήμερα στὸ δικό μας ἀγώνα.
Μιὰ τέτοια μορφή, σχεδὸν ἀνεπανάληπτη καὶ κορυφαία, ὑπῆρξε ὁ νεοϊερομάρτυς καὶ ἐθναπόστολος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ποὺ ἔζησε στὰ χρόνια της τουρκικῆς σκλαβιᾶς, πρὶν ἀπὸ 220 περίπου χρόνια (1714-1779).
Ταπεινὸς καλόγερος στὴν ἐξωτερική του ἐμφάνιση ὁ Πατρο-Κοσμᾶς, φλογερὸς ὅμως στὴν ψυχὴ καὶ ἀδούλωτος στὸ φρόνημα, ξεπετάχθηκε μέσα ἀπὸ τὰ σπλάγχνα τοῦ λαοῦ μας στὴν κατάλληλη στιγμή, μὲ γονιμοποιημένη τὴ σκέψη ἀπὸ τὸ ἀσκητικὸ ἰδεῶδες της Ὀρθοδοξίας μας.
Τὰ πρῶτα γράμματα ἐδιδάχθει ἀπὸ τὸν ἱεροδιάκονον Ἀνανίαν, τὸν καλούμενον Δερβισάνον. Κατόπιν φοίτησε στὴν φημισμένη παλαιὰ Σχολὴ τοῦ Ἁγίου Ὄρους, Ἀθωνιάδα· ἐμαθήτευσε κοντά σε μεγάλους καὶ ὀνομαστοὺς διδασκάλους (Εὐγεν. Βούλγαρη, Ν. Τζαρτζούλη) καὶ ὁλοκλήρωσε τὴ μόρφωσή του στὸ ἀσκητικό του κελλί, στὴν Ἱερὰ Μονὴ Φιλοθέου, ὅπου μπορεῖ κανεὶς νὰ λάβει τὴ βαθύτερη καὶ πιὸ ὁλοκληρωμένη, ὄχι μόνο θεία ἀλλὰ καὶ κατὰ κόσμον παιδεία.
Μὲ ἀλύγιστη δύναμη ψυχῆς, μὲ ἀγάπη στὸν Χριστὸ καὶ στὴν Ἑλλάδα καὶ μὲ τέσσερις κατὰ σειρὰν περιοδεῖες, ἔσπειρε αὐτὸς ὁ φτωχὸς καὶ καταφρονεμένος Ἅγιος τῆς Πίστεώς μας, τὸ σπόρο τῆς Λευτεριᾶς τόσο τῆς πνευματικῆς, ἀπὸ τὰ νύχια τῆς ἁμαρτίας, ὅσο καὶ τῆς ἐθνικῆς, ἀπὸ τὸ πέλμα τοῦ τυράννου, μέσα στὶς καρδιὲς τῶν ραγιάδων.
Στ᾿ ἀλήθεια δὲν ὑπάρχει στὸ στερέωμα ἐκείνης τῆς ἐποχῆς ἄλλο πνευματικὸ ἀστέρι μὲ τέτοια λάμψη καὶ τέτοια προσφορὰ στὸ λαό μας, ἀπὸ τὸν Πατρο-Κοσμᾶ.
Ὁ βιογράφος του Φάνης Μιχαλόπουλος γράφει: «Ἡ φλογερὴ καὶ καυτερὴ γλώσσα τοῦ Κοσμᾶ, ἐνῶ συγκινοῦσε καὶ συγκλόνιζε τὰ πλήθη, ἀπεναντίας στοὺς πλουσίους καὶ τοὺς ἄρχοντες ποὺ κατέκρινε, δὲν ἄρεσε». Ἀμφισβητήσεις σηκώθηκαν. Ἄρχισαν ν᾿ ἀντιδροῦν καὶ νὰ βλέπουν τὸν ἱεροκήρυκα, σὰν ἀντίπαλο κι᾿ ἐχθρό τους.
Τί δὲ ἐκήρυττε γενικῶς ὁ Κοσμᾶς;
Μιλώντας τὴν ἁπλὴ γλώσσα τοῦ λαοῦ, ποὺ χειριζόταν θαυμάσια, συμβούλευε τὴν ἀγάπη, τὴν ὁμόνοια, τὴν ἀφιλοκέρδεια, τὴν παύση τῆς κερδοσκοπίας τῶν ἐμπόρων καὶ τῶν πλουσίων καὶ πρὸ πάντων στηλίτευε τοὺς ἐξισλαμισμούς. Μοίραζε ἐλεημοσύνες, ἵδρυε ἐκκλησίες καὶ κυρίως φρόντιζε τὸν κόσμο ποὔβλεπε πεσμένο θρησκευτικῶς καὶ ἡθικῶς. «Τούς ἀγρίους ἡμέρευε, τοὺς λῃστὰς κατεπράϋνε, τοὺς ἀνελεήμονας ἔδειχνε ἐλεήμονας, τοὺς ἀνευλαβεῖς εὐλαβεῖς, τοὺς ἀμαθεῖς ἐμαθήτευε».
Ἀλλ᾿ ἂς ἀφήσουμε τὸν ἅγιο μόνο του, νὰ μᾶς ἐκθέσει τοὺς σκοπούς του· «Ἡ πατρίδα μου ἡ ψεύτικη, ἡ γήϊνη καὶ μάταιη, εἶναι ἀπὸ τοῦ Ἁγίου Ἄρτης καὶ ἀπὸ τὴν ἐπαρχίαν Ἀπόκουρο. Ὁ πατέρας μου, ἡ μητέρα μου, εὐσεβεῖς Ὀρθόδοξοι χριστιανοί. Εἶμαι, λοιπόν, κι᾿ ἐγὼ ἀδελφοί μου, ἄνθρωπος ἁμαρτωλός, χειρότερος ἀπ᾿ ὅλους. Εἶμαι ὅμως δοῦλος τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Ἐσταυρωμένου, καὶ ὄχι πὼς ἐγὼ εἶμαι ἄξιος νὰ εἶμαι δοῦλος τοῦ Χριστοῦ, ἀλλ᾿ ὁ Χριστὸς ποὺ μὲ καταδέχεται διὰ τὴν εὐσπλαχνίαν Του. Τὸν Χριστό μας, λοιπόν, ἀδελφοί μου πιστεύω, δοξάζω καὶ προσκυνῶ. Τὸν Χριστόν μας παρακαλῶ νὰ μὲ καθαρίση, ἀπὸ κάθε ἁμαρτίαν ψυχικὴν καὶ σωματικήν. Τὸν Χριστὸ παρακαλῶ νὰ μὲ δυναμώσῃ νὰ νικήσω τοὺς τρεῖς ἐχθρούς: τὸν κόσμον, τὴν σάρκα καὶ τὸν πειρασμόν. Τὸν Χριστόν μου παρακαλῶ νὰ μὲ ἀξιώση νὰ χύσω καὶ ἐγὼ τὸ αἷμα μου, διὰ τὴν ἀγάπην Του.
Ἀνίσως, ἀδελφοί μου, ἦτο δυνατὸν ν᾿ ἀνέβω εἰς τὸν οὐρανόν, νὰ φωνάξω μίαν φωνὴν μεγάλη, νὰ κηρύξω σ᾿ ὅλον τὸν κόσμον πὼς μόνον ὁ Χριστός μας εἶναι Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ Θεὸς ἀληθινὸς καὶ ζωὴ τῶν πάντων, ἤθελα τὸ κάμει. Καὶ ἐπειδὴ δὲν δύναμαι νὰ πράξω ἐκεῖνο τὸ μέγα, κάμω τοῦτο τὸ μικρὸν καὶ περιπατῶ ἀπὸ τόπον εἰς τόπον καὶ διδάσκω τοὺς ἀδελφούς μου κατὰ δύναμιν, ὄχι ὡς διδάσκαλος, ἀλλ᾿ ὡς ἀδελφός. Διδάσκαλος μόνον ὁ Χριστός μας εἶναι.»
Καὶ μόνον ἡ ἀνάγνωση τῶν γραμμῶν αὐτῶν, δύναται νὰ δείξη τὴν ὑψηλὴ διάθεση τοῦ Κοσμᾶ καὶ τὴ ρωμαλέα διατύπωση τῶν ἰδεῶν του. Ἴσως νὰ μὴ κυριολεκτεῖ. Ἴσως νὰ μὴ βρίσκει τὶς κατάλληλες λέξεις.
Ὁποῖος χείμαρρος μέσα στὶς φράσεις! Ὁποία ταπείνωση, ἀλλὰ κι᾿ ἔξαρση μέσα στὶς ἰδέες! Μέχρι τότε, κανένας Ρωμηὸς δὲν εἶχε μιλήσει μία τέτοια γλώσσα ἁπλὴ καὶ βαθειὰ στοὺς σκλαβωμένους. Κανεὶς δὲν τοὺς εἶχε συγκινήσει περισσότερο. Κανεὶς δὲν δίδαξε τὸ Εὐαγγέλιο πιὸ ἁπλὰ καὶ ζωηρά.
Διδαχές
Οἱ «Διδαχές» του μᾶς δείχνουν, πὼς δὲν ὑπῆρξε μονάχα ἕνας ὑπέροχος ἑρμηνευτὴς τοῦ Εὐαγγελίου, μὰ κι᾿ ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους ἐκκλησιαστικούς μας ρήτορες, ἕνας ἐμπνευσμένος καὶ παμφεγγὴς ἀστήρ, ἕνας γλυκύφθογγος καὶ ὑψιπετὴς ποιητής.
«Το ὕφος του δυνατό, οἱ ἰδέες ἁπλὲς κι᾿ ὑψηλὲς κι᾿ ἡ στάση του ταπεινή, σεμνὴ κι᾿ ὑπέροχη. Ἡ ἐντύπωση ποὺ προκαλοῦσε ἡ γλώσσα του, ἦταν καταπληκτική. Κατακτοῦσε καὶ γοήτευε» (Φάνη Μιχαλόπουλου, Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός).
Αὐτὸν τὸν μεγάλο ἐθνεγέρτη ὁ λαός μας, τώρα ἄρχισε νὰ γνωρίζει. Καὶ οἱ πνευματικοί του ἡγέτες, μόλις τώρα ἄρχισαν νὰ καταπιάνονται μὲ αὐτόν, ἀναλύοντας τὶς περίφημες «Διδαχές» του, τὶς προφητεῖες του, τὰ θαύματά του καὶ τὴν πίστη του στὴν ἀνάσταση τοῦ Γένους μας.
Σπάνια, ἀνθρώπινη προσωπικότητα συγκέντρωσε στὸν ἑαυτό της τόσα χαρίσματα, καὶ τόσες ἰδιότητες, ὅσες ὁ ἅγιος Κοσμᾶς.
Φύση πλούσια, προικισμένη ἀπὸ τὸν Θεὸ μὲ ὀξυδέρκεια καὶ εὐφυΐα, ὁ Διδάχος αὐτὸς τοῦ Γένους, προσθέτοντας στὰ φυσικά του χαρίσματα, τὰ ἐπίκτητα, ποὺ μὲ κόπο καὶ ἀγῶνες κατώρθωσε νὰ ἀποκτήσει, ἔδωσε τὸν ἑαυτόν του ὁλόκληρο στὴν ὑπηρεσία τοῦ Θεοῦ καὶ στὴ διακονία τοῦ ἀνθρώπου.
Ἀπὸ τὶς «Διδαχές» του ἀποδεικνύεται βαθὺς γνώστης τῶν ἀνθρωπίνων προβλημάτων τῆς ἐποχῆς του, ψυχολόγος ἄριστος καὶ δεξιὸς ὁδηγὸς ψυχῶν. Ξέρει σὲ ποιοὺς ἀπευθύνεται, γι᾿ αὐτὸ καὶ κάθε φορὰ ὁ λόγος του παραλλάσει. Ὄντως ὁ Πατροκοσμᾶς ἀναδεικνύεται κληρικὸς μὲ γνήσιο ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα.
Μιλώντας γιὰ τὸν Πατρο-Κοσμᾶ, δὲν μποροῦμε νὰ μὴν ὑπογραμμίσουμε τὸ προφητικό του χάρισμα.
Εἶπε πολλὲς προφητεῖες καὶ μὲ συμβολικὸ τρόπο ἐκφράσθηκε γιὰ πρόσωπα καὶ καταστάσεις τῆς ἐποχῆς του, καθὼς καὶ γιὰ τὸ μέλλον τῆς φυλῆς μας.
Εἶναι ἄξιες μεγάλης προσοχῆς οἱ προφητεῖες αὐτές, γιατί ἀποδεικνύουν ὄντως θεοφόρο καὶ θεόπνευστο τὸν ἄνδρα αὐτόν, πολλὲς δὲ ἀπ᾿ αὐτὲς ἐκπληρώθηκαν στὸ ἀκέραιο, ἐνῶ ἄλλες ἀκόμη ἀναμένουν τὸν κατάλληλο καιρὸ γιὰ νὰ ἐκπληρωθοῦν.
Τέλος, ὁ Πατροκοσμᾶς ὑπῆρξε καὶ θαυματουργός.
Συχνὰ τὰ λόγια του ἀκολουθοῦσαν θαυμαστὰ γεγονότα, ποὺ ἔκαμναν τοὺς ἀκροατές του, νὰ κυριεύονται ἀπὸ θάμβος καὶ ἔκπληξη, ἐμπρὸς στὴ δύναμη τοῦ ἁπλοϊκοῦ ἐκείνου ἀνθρώπου, ποὺ εἶχε σύμμαχο τὸν Θεό. Ἔχοντας τὴν χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἐθεράπευσε παραλύτους, κωφούς, δαιμονιζομένους καὶ ἐτέλεσε τὴν ἀνάβλυσιν ὑδάτων, σὲ ξηρὰ καὶ ἄνυδρα μέρη. Ἀναφέρομεν ἐνδεικτικά:
Εἰς τὴν νῆσον τῆς Κεφαλληνίας, ὑπῆρχε ἕνας πτωχὸς ράπτης, ὁ ὁποῖος εἶχε παράλυτο, πολλὰ χρόνια, τὸ δεξί του χέρι. Ἐζήτησε τὴν βοήθεια τοῦ Ἁγίου κι ἐκεῖνος τὸν ἐσυμβούλευσε νὰ ἔλθη εἰς τὴν διδαχήν του. Ὑπήκουσεν ὁ ἄνθρωπος καὶ ὁ πολυέλεος Θεὸς τὸν εὐσπλαχνίστηκε καὶ τοῦ δώρησε τὴν ὑγείαν του, τὴν ἑπομένη κιόλας ἡμέρα.
Ἄλλος παράλυτος, ἀκούοντας τὸ παράδοξο συμβάν, ἐζήτησε νὰ τὸν ὁδηγήσουν μὲ τὸ κρεββάτι του μπροστὰ στὸν Πατροκοσμά. Ἤκουσε τὴν διδαχὴν καὶ ὀλίγες ἡμέρες μετὰ ἐθεραπεύθη.
Ἀκόμα καὶ μετὰ τὸν θάνατόν του, συνεχίστηκαν τὰ θαύματα τοῦ Ἁγίου.
Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἐκταφῆς του, μία δαιμονισμένη γυναίκα ἐθεραπεύθη ἐντελῶς ἀντικρύζοντας τὸ σκήνωμα τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ.
Ὁ Πατρο-Κοσμᾶς πολυεδρικὸς καὶ ταλαντοῦχος, ὅσον ἐλάχιστοι, εἶναι δύσκολο νὰ περιγραφεῖ.
Οἱ πινελιὲς ποὺ ἐδώσαμε γιὰ τὸν χαρακτήρα του, μιὰ σκιαγραφία του ἁπλή μας προσφέρουν, ἀπὸ τὴν ὁποία ὅμως ἀναφαίνεται ἔστω καὶ ἁδρά, ἡ πολυτάλαντη, ἡ ἀσύγκριτη, ἡ γενναία καὶ ἡ θαυμαστὴ προσωπικότητά του, ἀληθινὸ δῶρο τοῦ Θεοῦ στὸ λαό του.
Τί νὰ πρωτοθίξει κανεὶς ἀπὸ τὶς «Διδαχές» του.
Ἐκεῖνο ποὺ θὰ διαπιστώσει κανεὶς διαβάζοντας αὐτὲς τὶς «Διδαχές» εἶναι ὅτι, δυὸ ἦσαν οἱ κεντρικοὶ ἄξονες, γύρω ἀπὸ τοὺς ὁποίους ὁ Ἅγιός μας ἔπλεξε τὸ ὑφάδι τοῦ λόγου του: «Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ».
Ἀρχίζοντας ἀπὸ τὸν Χριστὸ δηλ. ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξο Πίστη μας, προσπαθοῦσε νὰ καλλιεργήσει στὶς ψυχὲς τῶν ἀκροατῶν του τὴν θρησκευτικότητα. Στὴν θρησκευτικὴ ἀνύψωση τοῦ Γένους, ἔβλεπε τὴν ἡθικήν του ἀναγέννηση.
Ὁ κόσμος ἦταν κατατρομαγμένος ἀπὸ τὴν θηριωδία τοῦ Τούρκου, ποὺ δὲν ἀναγνώριζε δικαιώματα στοὺς ραγιάδες. Ἀγραμματοσύνη βασίλευε παντοῦ.
Ὁ ἱερὸς κλῆρος ἦταν κατὰ τὸ πλεῖστον ἀγράμματος καὶ σπάνιο πράγμα ἦταν ἡ ὕπαρξη ἱερέως.
Ἀποτέλεσμα αὐτῆς τῆς καταπτώσεως, ἦταν τὸ θλιβερὸ φαινόμενο τῶν ἐξισλαμισμῶν: Δηλαδὴ τῆς ἀποστασίας ἀπὸ τὴν ὀρθόδοξη πίστη.
Ἄτομα καὶ ὁλόκληρα χωριὰ πολλὲς φορὲς προσέρχονται στὸν Μουσουλμανισμό, γιὰ νὰ γλυτώσουν ἀπὸ τὴν ἀφόρητη καταπίεση τῆς τουρκικῆς ἀσυδοσίας.
Αὐτὸ τὸ ἀνέμενε ὁ Πατροκοσμᾶς, γι᾿ αὐτὸ βλέποντας τοὺς μαζικοὺς ἐξισλαμισμούς, καὶ ἄλλα πολλά, πῆρε τὴν ἀπόφαση νὰ ἀφήσει τὸ μοναστήρι του στὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ νὰ ἔρθη στὸν κόσμο, καλώντας τον σὲ ἐπιστροφὴ πρὸς τὸν Χριστό.
Ἀπ᾿ ὅτι μᾶς λέγει ὁ ἴδιος, στὸ Ἅγιον Ὄρος κάθησε δέκα ἑπτὰ (17) χρόνους καὶ ἔκλαιε γιὰ τὶς ἁμαρτίες του καὶ τὶς ἁμαρτίες τῶν συνανθρώπων του. Ἐπίσης λέει, ὅτι μελετώντας τὸ ἅγιον καὶ ἱερὸν Εὐαγγέλιον βρῆκε μέσα πολλὰ καὶ διάφορα νοήματα, τὰ ὁποῖα εἶναι ὅλα μαργαριτάρια, διαμάντια, θησαυρός, πλοῦτος, χαρά, εὐφροσύνη, ζωὴ ἡ οὐράνιος.
Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ ἀπάντηση ποὺ ἔδωσε ὅταν τὸν ρώτησαν, γιατί ἄφησε τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ γυρίζει στὸν κόσμο: « ... ἐπειδὴ τὸ Γένος μας ἔπεσεν εἰς τὴν ἀμάθειαν, εἶπα· Ἂς χάσει ὁ Χριστὸς ἐμένα, ἕνα πρόβατο, κι᾿ ἂς κερδίσει τὰ ἄλλα. Ἴσως ἡ εὐσπλαγχνία τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ εὐχὴ ἡ δική σας, σώσῃ κι᾿ ἐμένα».
Γιὰ νὰ πῆς τέτοια λόγια χρειάζεται πλοῦτος, ὠκεανὸς ἀγάπης γιὰ τὸν ἄλλο, ὥστε νὰ φτάσεις στὸ σημεῖο νὰ παραβλέπεις τὸ δικό σου συμφέρον, χάριν τοῦ συμφέροντος τοῦ ἄλλου.
Ἀρχίζει τὶς περιοδεῖες του μὲ μιὰ τιτάνια προσπάθεια νὰ ἀναχαιτήσει τὸ κύμα τῶν ἐξισλαμισμῶν, φέρνοντας τὸν Χριστὸ κοντὰ στοὺς ἀνθρώπους. Καὶ τὸ πετυχαίνει. Ἀνάβει πυρκαϊὲς καὶ καίει τὴν ἀδιαφορία γύρω ἀπὸ τὰ πνευματικά.
Ὁ δεύτερος βαθμὸς τοῦ κηρύγματός του, εἶναι ἐθνικός.
Μετὰ τὴν ἡθικὴ ἀναγέννηση καὶ ταυτόχρονα μ᾿ αὐτὴν καλλιεργεῖ τὸν Ἐθνισμό, τὰ Γράμματα, τὴν Παιδεία. Εἶναι ἀκαταπόνητος καὶ ἀκατάβλητος. Ὅπου σταθεῖ ἀνοίγει σχολεῖα. Σὲ 247 ἀνέρχονται τὰ σχολεῖα ποὺ ἵδρυσε καὶ μέσα σ᾿ αὐτὰ ἐδιδάσκοντο τὰ ἑλληνόπουλα ἀνάγνωση καὶ γραφή. Ἄλλα 1100 κατώτερα, ἄρχισαν νὰ λειτουργοῦν.
Τόσο ἦταν τὸ ἐνδιαφέρον του γιὰ τὰ σχολεῖα, ὅπου χαρακτηριστικὰ ἔλεγε: «...καλύτερα ἀδελφέ μου, νὰ ἔχεις ἑλληνικὸ σχολεῖο στὴν χώρα σου, παρὰ νὰ ἔχεις βρύσες καὶ ποτάμια, διότι οἱ βρύσες ποτίζουν τὸ σῶμα, τὰ δὲ σχολεῖα ποτίζουν τὴν ψυχή. Καὶ ὡσὰν μάθεις τὸ παιδί σου γράμματα, τότε λέγεται ἄνθρωπος· τὸ σχολεῖο ἀνοίγει τὰς Ἐκκλησίας, ὅλα τὰ παιδιὰ νὰ μανθάνουν ὀλίγα ἔστω, ἀλλὰ γερὰ γράμματα, ποτισμένα μὲ τὸ πνεῦμα τῆς Χριστιανικῆς θρησκείας, ποὺ περικλείει μέσα της ὅλα τὰ ἀναγεννητικὰ στοιχεῖα.
Ἐπίσης, λαχταροῦσε νὰ γνωρίσουν οἱ σκλαβωμένοι ἀδελφοί του, τοὺς θησαυροὺς τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ νὰ μορφωθοῦν χριστιανικά. Γι᾿ αὐτὸ τόνιζε· «Ἀπὸ τὸ σχολεῖο μανθάνομεν τί εἶναι Θεός, τί εἶναι Ἁγία Τριάς, τί εἶναι ἄγγελοι, δαίμονες, παράδεισος, κόλασις, ἀρετή, κακία· τί εἶναι ψυχή, σῶμα. Ἀνοίγουν τὰ ὄμματα τῶν εὐσεβῶν καὶ ὀρθοδόξων χριστιανῶν νὰ μανθάνουν τὰ Μυστήρια. Διότι χωρὶς τὸ σχολεῖο περιπατοῦμεν εἰς τὸ σκότος».
Ἐκτὸς ἀπὸ τὴ μόρφωση τῶν παιδιῶν, ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς φρόντισε καὶ γιὰ τὸ βάπτισμα ὅλων τῶν παιδιῶν.
Ἔδινε σ᾿ αὐτὸ πάρα πολλὴ σημασία, διότι γνώριζε καλῶς ὅτι τὸ βάπτισμα καὶ μάλιστα τὸ ὀρθὸν βάπτισμα εἶναι ἀπαραίτητη προϋπόθεση διὰ τὴν σωτηρία μας. «Ἄνευ βαπτίσματος οὐκ ἔστι τῆς ἀγαθῆς ἐλπίδος ἐπιτυχεῖν (=σωθῆναι) κἂν πάντων τῶν εὐσεβῶν εὐσεβέστερος τὶς γέγοναι» (Ἅγιος Ἰωάννης Σαββαΐτης).
Χάρις στὶς προσπάθειές του λοιπὸν ἐσκόρπισε στὴ χώρα μας πάνω ἀπὸ 4.000 κολυμβῆθρες, βαπτίζοντας δεκάδες παιδιὰ καὶ προτρέποντας τοὺς γονεῖς νὰ μὴν ἀμελοῦν νὰ βαπτίζουν τὰ παιδιά τους· «Καλύτερα, ἀδελφέ μου, νὰ θανατώσεις ἑκατὸ ἀνθρώπους, παρὰ νὰ ἀφήσεις ἕνα παιδὶ ἀβάπτιστον νὰ ἀποθάνη. Γιατί ἀβάπτιστος καὶ ἀνεξομολόγητος ἄνθρωπος εἶναι ἀδύνατο νὰ σωθεῖ».
Βλέποντας δὲ τὴν ἀμάθεια καὶ ἀδιαφορία τῶν κληρικῶν ὄχι μόνον διὰ τὸ βάπτισμα, ἀλλὰ καὶ διὰ τὸν τύπον τοῦ βαπτίσματος ποὺ ἔχει ὁρίσει ἡ Ἐκκλησία μας (βάπτισμα καὶ βύθισμα μέσα εἰς τὸ νερὸ μὲ τρεῖς καταδύσεις καὶ τρεῖς ἀναδύσεις) ἔλεγε ἐπίμονα καὶ αὐστηρὰ εἰς τοὺς ἱερεῖς· «Νὰ βαπτίζετε ἡ ἁγιωσύνη σας σύμφωνα μὲ τὴν γνώμη καὶ τὸν σκοπὸν τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας. Νὰ τὰ βουτᾶτε (τὰ παιδιά) μέσα εἰς τὴν κολυμβήθραν· νὰ ἔχετε μέσα πολὺ νερὸ καὶ νὰ κάμνετε τρεῖς ἀναδύσεις καὶ τρεῖς καταδύσεις λέγοντας τὰ ὀνόματα τῆς Ἁγίας Τριάδος».
Γιὰ τὴν γυναίκα Ἑλληνίδα ποὺ τόσο τὸν ἀπασχόλησε ἐπειδὴ τότε ἦταν στὴν ἀπόλυτη ἐξουσία τοῦ κυρίαρχου ἄνδρα της, καὶ προορισμός της ἦταν νὰ δουλεύει σὰν σκλάβα του, ἡ δὲ θέσις της ἦταν πραγματικὰ οἰκτρὰ ἡ ἐθεωρεῖτο κατώτερο πλάσμα, ἀφήνει ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς νὰ πέφτουν ἀπὸ τὸ στόμα του πραγματικὰ μαργαριτάρια ἀπὸ τὸν ἀστείρευτο θησαυρὸ τοῦ Εὐαγγελίου: «Πρέπει, ὦ ἄνδρα, νὰ μὴ μεταχειρίζεσαι τὴν γυναίκα σου σὰν σκλάβα, γιατί πλάσμα τοῦ Θεοῦ εἶναι κι᾿ ἐκείνη. Ἔχετε μίαν πίστη, ἕνα βάπτισμα καὶ γι᾿ αὐτὴν σταυρώθηκε ὁ Χριστός, ὅπως καὶ γιὰ σένα. Δὲν τὴν ἔχει ὁ Θεὸς κατώτερή σου. Δὲν τὴν ἔπλασε οὔτε ἀπὸ τὴν κεφαλή σου διὰ νὰ εἶναι ἀνώτερή σου, οὔτε ἀπὸ τὰ πόδια σου διὰ νὰ εἶναι κατώτερή σου, ἀλλὰ ἀπ᾿ τὴν πλευράν σου. Καὶ μάλιστα ἀπὸ τὴν ἀριστερὴ πλευρά, ποὺ εἶναι ἡ καρδιά σου, γιὰ νὰ σὲ διδάξει ὅτι πρέπει νὰ τὴν ἀγαπᾶς καὶ ὄχι νὰ τὴν περιφρονεῖς».
Στὶς «Διδαχές» του ἀποκαλύπτεται ὁ πατριωτισμός του, ἡ φλογερὴ ἀγάπη του γιὰ τὴν Ἐλευθερία, ὁ ἀσίγαστος πόθος του γιὰ τὴν ἐθνικὴ ἀποκατάσταση.
Γι᾿ αὐτὸν δυὸ πράγματα ἦταν τὰ πιὸ πολύτιμα καὶ χρήσιμα, ποὺ χωρὶς αὐτὰ ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ ζήσει. Καὶ τὰ δυὸ αὐτὰ ἦταν ἡ ΨΥΧΗ καὶ ὁ ΧΡΙΣΤΟΣ.
Ἂς τὸν ἀκούσουμε νὰ διδάσκει: «Τοῦτο σᾶς λέγω καὶ σᾶς παραγγέλω, κἂν ὁ οὐρανὸς νὰ κατέβει κάτω, κἂν ἡ γῆ νὰ ἀνέβει ἐπάνω, καὶ ὅλος ὁ κόσμος νὰ χαλάση, σήμερον αὔριον, νὰ μὴ σᾶς μέλλει τί ἔχει νὰ κάμη ὁ Θεός. Τὸ κορμὶ σας, ἂς τὸ καύσουν, ἂς τὸ τηγανίσουν, τὰ πράγματά σας, ἂς τὰ πάρουν, μὴ σᾶς μέλλη. Δώσατέ τα δὲν εἶναι ἰδικά σας. Ψυχὴ καὶ Χριστὸς σᾶς χρειάζονται. Αὐτὰ τὰ δυὸ ὅλος ὁ κόσμος νὰ πέσει δὲν ἠμπορεῖ νὰ σᾶς τὰ πάρη ἐκτὸς καὶ τὰ δώσετε μὲ τὸ θέλημά σας. Αὐτὰ τὰ δυὸ νὰ τὰ φυλάττετε νὰ μὴν τὰ χάσετε».
Γιὰ νὰ καταλάβουμε ὅτι ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ἦτο ἀληθινὸς προφήτης ἀναφέρουμε ἀπὸ τὶς 122 καὶ πλέον προφητεῖες του ἐνδεικτικὰ ὁρισμένες:
Στὰ Τσαραπλανᾶ τῆς Ἠπείρου εἶχε πῆ: «Τὰ βάσανα εἶναι ἀκόμη πολλά. Θυμηθεῖτε τὰ λόγια μου· προσεύχεσθε, ἐνεργεῖτε καὶ ὑπομένετε στερεά. Ἕως ὅταν νὰ κλείσει αὐτὴ ἡ πληγὴ τοῦ πλατάνου, τὸ χωριό σας θά ῾ναι σκλαβωμένο καὶ δυστυχισμένο».
Νὰ καὶ μία ἄλλη προφητεία χωρὶς σχόλια: «Θὰ ἔρθη καιρὸς ποὺ οἱ Ρωμιοὶ θὰ τρώγονται ἀναμεταξύ τους. Ἐγὼ συστήνω ὁμόνοιαν καὶ ἀγάπην». Καὶ δυὸ ἄλλες πολὺ ἐπίκαιρες: «Θἄρθη καιρὸς ποὺ δὲν θὰ ὑπάρχει αὐτὴ ἡ ἁρμονία ποὺ εἶναι σήμερα μεταξὺ λαοῦ καὶ κλήρου», καὶ «Τὸ κακὸ θἄρθη ἀπὸ τοὺς διαβασμένους».
Γιὰ τὸν Ἀλὴ Πασᾶ εἶχε πῆ: «Θὰ γίνεις μεγάλος ἄνθρωπος, θὰ κυριεύσεις ὅλη τὴν Ἀρβανιτιά, θὰ ὑποτάξεις τὴν Πρέβεζα, τὴν Πράγα, τὸ Σούλι, τὸ Δελβίνο, τὸ Γαρδίκι καὶ αὐτὸ τὸ τάχτι τοῦ Κοὺρτ Πασᾶ. Θὰ ἀφήσεις μεγάλο ὄνομα στὴν οἰκουμένη. Καὶ στὴν Πόλη θὰ πᾶς... μὲ κόκκινα γένεια».
Πράγματι ὅλα ὅσα προφήτευσε ἔγιναν. Στὸ τέλος στὴν Πόλη στάλθηκε ματωμένο τὸ κομμένο κεφάλι του.
Εἶχε προφητεύσει τὰ αὐτοκίνητα: «Θὰ βγοῦν πράγματα ἀπὸ τὰ σχολεῖα ποὺ ὁ νοῦς σας δὲ φαντάζεται. Θὰ δῆτε στὸν κάμπο ἁμάξι χωρὶς ἄλογα νὰ τρέχει γρηγορότερα, ἀπὸ τὸν λαγό».
Εἶχε προφητεύσει τὰ τηλέφωνα: «Θἄρθη καιρὸς ποὺ οἱ ἄνθρωποι θὰ ὁμιλοῦν ἀπὸ ἕνα μακρινὸ μέρος σὲ ἄλλο σὰν νάναι σὲ πλαγινὰ δωμάτια π.χ. ἀπὸ τὴν Πόλη στὴ Ρωσία».
Εἶχε προφητεύσει τὰ ἀεροπλάνα: «Θὰ δῆτε νὰ πετᾶνε ἄνθρωποι στὸν οὐρανὸ σὰν μαυροπούλια καὶ νὰ ρίχνουν φωτιὰ στὸν κόσμο. Ὅσοι θὰ ζοῦν τότε θὰ τρέξουν στὰ μνήματα καὶ θὰ φωνάζουν. Ἐβγᾶτε σεῖς οἱ πεθαμένοι νὰ μποῦμε ἐμεῖς οἱ ζωντανοί».
Γιὰ τὸν ἀρχιαιρεσιάρχη καὶ ἀντίχριστο δὲ πάπα τὸν σφαγέα τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ τῆς Ὀρθοδοξίας ποὺ εἶχε τὸ θράσος πρόσφατα νὰ ἔλθει εἰς τὴν Ἑλλάδα, μᾶς λέγει: «ὁ ἀντίχριστος ὁ ἕνας εἶναι ὁ πάπας καὶ ὁ ἕτερος εἶναι αὐτὸς ποὺ εἶναι στὸ κεφάλι μας. Χωρὶς νὰ εἴπω τὸ ὄνομά του, τὸ καταλαβαίνετε»· καὶ συνεχίζει: «Τὸν Πάπα νὰ καταρᾶσθε, διότι αὐτὸς θὰ εἶναι ἡ αἰτία». Ποιὰ αἰτία; ἡ αἰτία τῶν κακῶν, πολλῶν κακῶν εἰς τὸν κόσμον.
Θὰ χρειαζόταν τόμος ὁλόκληρος καὶ τόννοι χάρτου καὶ μελάνης γιὰ νὰ ἀναπτύξει κανεὶς τὸ τιτάνειο ἔργο τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ καὶ τὴν θρυλικὴ προσωπικότητά του. Δίκαια χαρακτηρίστηκε «ὁ μεγαλύτερος μετὰ τὴν ἅλωση Ἕλληνας καὶ Πατέρας τοῦ νεοελληνικοῦ ἔθνους».
Ἐμεῖς θὰ τὸν χαρακτηρίσουμε πρότυπό του νεοελληνικοῦ ἤθους, πατέρα τῆς ἐθνικῆς μας ἑνότητας καὶ ἐνσαρκωτὴ τοῦ αὐθεντικοῦ ἑλληνοχριστιανικοῦ ἰδεώδους: «Εἶναι ὁ ἡρωικώτερος τῶν ἁγίων καὶ ὁ ἁγιώτερος τῶν ἡρώων».
Καὶ κλείνω μὲ λίγα λόγια γιὰ τὸ μαρτύριό του.
Ὅποιος γνωρίζει ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία, ἠξεύρη καλῶς ὅτι πίσω σχεδὸν ἀπὸ πολλὰ μεγάλα γεγονότα βρίσκονται οἱ Ἑβραῖοι.
Τὸ παμπόνηρον λοιπὸν καὶ μιαρὸν αὐτὸ γένος τῶν Θεοκτόνων καὶ ἀντιχρίστων Ἑβραίων, ἐσυκοφάντησε τὸν Πατρο-Κοσμᾶ εἰς τὸν Κούρτ-Πασᾶ κι ἐζήτησε τὸν θάνατόν του. Μὲ δόλο πλησίασαν τὸν Ἅγιο οἱ ἀπεσταλμένοι, ἀπὸ τὸ Χότζα, δήμιοι καὶ τοῦ ἔκαναν γνωστή τη διαταγὴ ὅπου εἶχαν.
Ὁ Πατροκοσμᾶς ἐδέχθη μετὰ χαρᾶς τὴν θανατικὴν ἀπόφασιν, γονυκλινὴς προσευχήθη εἰς τὸ Θεόν, ηὐλόγησε σταυροειδῶς τὰ τέσσερα μέρη τοῦ κόσμου καὶ ὁδηγήθη εἰς τὴν ἀγχόνην.
Ἀφοῦ ἐξέπνευσε καὶ ἡ ἁγία του ψυχὴ ἐπέταξε στὰ οὐράνια, κοντὰ στὸν θρόνο τοῦ Θεοῦ, οἱ δήμιοί του ἐγύμνωσαν τὸ ἱερὸ λείψανο καὶ τὸ ἔριξαν στὸν ποταμὸ μὲ μιὰ μεγάλη πέτρα στὸν λαιμό. Παρῆλθαν τρεῖς ἡμέρες, ὅταν τὸ ἅγιο λείψανο εὑρέθη ἀπὸ ἕναν ἱερέα Μάρκον ὀνόματι,νὰ πλέη στὸ νερὸ ὄρθιο ὡσὰν νὰ ἦτο ζωντανό. Ὁ παπα-Μάρκος τὸ ἔφερε στὴν ἐκκλησία καὶ στὴ συνέχεια ἀφοῦ τοῦ ἀπέδωσαν τὶς πρέπουσες τιμὲς τὸ ἔθαψαν κοντὰ στὴν ἐκκλησία στὸ Καλλικόντασι.
Ἂς ἔχουμε τὴν εὐλογία του ὅλοι μας κι ἂς εἶναι αἰωνία ἡ Μνήμη του.
Ὁ Ὑμνωδὸς ἐὰν ἤθελε νὰ ὑμνήσει τὸν Πατροκοσμᾶ μὲ ἕνα δίστιχο θὰ τὸν ὑμνοῦσε μὲ τὰ λόγια ποὺ ὑμνήθη καὶ ὁ Μέγας Ἀθανάσιος.
«Κοσμᾶν καὶ θανόντα ζῆν λέγω·
Οἱ γὰρ δίκαιοι ζῶσι καὶ τεθνηκότες·
καὶ Κοσμᾶν ἐπαινῶν ἀρετὴν ἐπαινέσομαι».
Ἂς εὐχηθοῦμε ὅλοι μας στοὺς χαλεποὺς καὶ ἀποκαλυπτικοὺς καιρούς, ποὺ ζῶμεν, νὰ ἀναδείξει ὁ Θεὸς γνησίους ἱεραποστόλους μὲ τὴν θερμουργὸν πίστιν τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ. Ἂς εὐχηθῶμεν ὅτι αὐτοὶ θὰ φωτίσουν τὸν πλανηθέντα λαὸν ποὺ ζῆ μέσα στὴν σῆψιν τῆς ἁμαρτίας καὶ κυλιέται στὸν βοῦρκον τῆς αἰσθησιακῆς ἀπολαύσεως καὶ ἡδονῆς, μέσα στὸν κόσμο τῆς ἀδικίας, τῆς πορνείας, τῆς ἀπάτης, τῆς κλοπῆς καὶ τοῦ ψεύδους.
Ἂς εὐχηθῶμεν τέλος, μέσῳ αὐτῶν νὰ ἀνανήψωμεν, ἀφήνοντας τὸν παλαιὸν κόσμον τῆς ἁμαρτίας καὶ νὰ ἔλθωμεν στὸν καινούργιο κόσμο τῆς πίστεως, τῆς ἐλπίδος, τῆς ἀγάπης, τῆς δικαιοσύνης καὶ νὰ φωτισθῶμεν ὥστε νὰ ἔλθωμεν εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας καὶ νὰ γίνωμεν κοινωνοὶ καὶ κληρονόμοι τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν.
Προφητείες του Αγίου Κοσμά.
Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς δὲν ἦταν μόνο ἕνας συναρπαστικὸς διδάσκαλος, ποὺ ἐκλαΐκευε τὶς μεγάλες θεολογικὲς ἔννοιες καὶ μὲ ἁπλὰ λόγια καὶ ζωντανὰ παραδείγματα τὶς ἔκανε προσιτὲς στὸ ἁπλοϊκὸ ἀκροατήριό του. Ἦταν συγχρόνως καὶ προφήτης. Ἀρκετὲς προφητεῖες ἐπιβεβαίωσαν τὴ διδασκαλία του, τὸν ἀπέδειξαν ἅγιο ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν καθιέρωσαν στὴ συνείδησι τοῦ λαοῦ καὶ στὴν ἱστορία ὡς προφήτη.
Γιὰ τὴ δόξα τοῦ Κυρίου καὶ τὴ μετάνοια ψυχῶν ὁ ἅγιος Κοσμᾶς καὶ σημεῖα ἔκανε καὶ προφητεῖες εἶπε. Ὑποστηρίζεται ὅτι στὶς προφητεῖες του ἐπηρεάσθηκε ἀπὸ τὴν «Ὀπτασία τοῦ Ἀγαθαγγέλου», ἕνα χρησμολογικὸ κείμενο ποὺ κυκλοφοροῦσε εὐρύτατα στὶς μέρες του ἀνάμεσα στοὺς σκλαβωμένους Ἕλληνες καὶ καλλιεργοῦσε ψεύτικες ἐλπίδες κούφιας παρηγοριᾶς γιὰ τὸ «ξανθὸ γένος», ποὺ θὰ βοηθοῦσε στὴν ἀπελευθέρωσι ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Ἀλλὰ πουθενὰ μέσα στὶς «Διδαχές» του, ὅπου διαφυλάσσεται ἡ αὐθεντικὴ διδασκαλία τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ, δὲν ὑπάρχει δεῖγμα αὐτῆς τῆς νοοτροπίας.
Ἔχω τὴ γνώμη ὅτι ἡ ἐντύπωσι αὐτὴ δημιουργήθηκε ἐξ αἰτίας ὠρισμένων πλαστῶν προφητειῶν καὶ διαφόρων λαϊκοθρησκευτικῶν χρησμῶν, ποὺ ἀποδόθηκαν στὸν Πατροκοσμᾶ καὶ διεκδικοῦν σήμερα τὴν πατρότητά του. Αὐτὰ προκαλοῦν βέβαια κάποια ἐντύπωσι στοὺς ἀδαεῖς, στὴν πραγματικότητα ὅμως ὄχι μόνο δὲν ὠφελοῦν, ἀλλὰ καὶ πολὺ ἐπιζήμια εἶνε, διότι, ὅταν ἀποδεικνύεται τὸ νόθο τους, τίθεται σὲ ἀμφισβήτησι καὶ ἡ γνησιότητα τῶν ἀληθινῶν προφητειῶν.
Εἶνε ἀνάγκη, λοιπόν, νὰ γίνῃ ἕνας διαχωρισμός, ἕνα ξεκαθάρισμα ἀνάμεσα στὶς πραγματικὲς προφητεῖες τοῦ ἁγίου καὶ στοὺς ἀνεύθυνους χρησμοὺς καὶ ἀφορισμούς, ποὺ τόσο ἄφθονοι κυκλοφοροῦν. Τὸ ὑγιὲς καὶ δοκιμασμένο κριτήριο καὶ τὴ διάκρισι αὐτὴ θὰ μᾶς τὰ προσφέρει ἡ Ἁγία μας Γραφή, ἡ πηγὴ καὶ τὸ ταμεῖο τῆς ἀληθινῆς προφητείας.
Καμμία ἀπὸ τὶς χιλιάδες προφητεῖες, τῆς ἁγίας Γραφῆς, δὲν ἔχει σχέσι μὲ χρησμοὺς καὶ ἐλλιπογράμματες προτάσεις, ὅπου προσθέτοντας τὰ ἀνάλογα φωνήεντα ἢ σύμφωνα, σχηματίζεται ἡ προφητικὴ ρῆσι. Ὅλα αὐτὰ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ τὰ ἀπορρίπτει καὶ ἡ Ἐκκλησία δὲν τὰ υἱοθέτησε ποτέ.
Ἡ προφητεία στὴν Ἁγία Γραφὴ ἔχει τὸ χαρακτηριστικὸ γνώρισμα ὅτι συμπλέκεται μὲ ἱστορικὰ γεγονότα, συνδέεται μὲ πρόσωπα καὶ πράγματα τῆς ἱστορίας καὶ ἐκπληρώνεται σταδιακὰ μὲ τὸ πέρασμα τοῦ χρόνου. «Ἡ προφητεία ποὺ λέγεται συγκαλυμμένα, ξεκαθαρίζεται μετὰ ἀπὸ τὴν ἔκβασι τῶν πραγμάτων καὶ ποτὲ πρὶν ἀπὸ αὐτά», σχολιάζει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Καὶ ἀλλοῦ παρατηρεῖ· «Ὁ Θεὸς συνδέει τὴ μία προφητεία μὲ ἄλλες, τὴν ἐγγύτερη μὲ τὶς ἀπώτερες. Ἔτσι παρέχει ὡς μέγιστη ἀπόδειξι τῶν μελλόντων τὴν προφητεία ποὺ πραγματοποιεῖται στὴν παροῦσα γενιά». Ἔχουμε δηλαδὴ μία ἁλυσίδα ἀλληλένδετων προφητειῶν, στὴν ὁποία ἡ τελευταία προφητεία ἀναφέρεται στὸ μεγάλο σχέδιο τῆς θείας οἰκονομίας, ἐνῶ οἱ προηγούμενες ἀφοροῦν σὲ διάφορα περιστατικὰ τῆς ἱστορίας. Ἔτσι, καθὼς ἐκπληρώνονται μία μία με τὴ σειρὰ οἱ προφητεῖες σ᾿ αὐτὴ τὴν ἁλυσίδα, χαλκεύεται ἡ ἐγγύησι καὶ ἡ βεβαιότητα ὅτι καὶ ἡ τελευταία, ἡ ἐσχάτη μεγάλη προφητεία, εἶνε γνήσια καὶ θὰ ἐκπληρωθῆ ὁπωσδήποτε. Ἐξ ἄλλου, καθὼς κάθε προφητεία τῆς σειρᾶς ἐκπληρώνεται σὲ διαδοχικὲς γενιὲς καὶ ἐποχές, ἡ δύναμι τῆς προφητείας διατηρεῖται ἀκέραιη ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ ποὺ διατυπώθηκε, μέχρι τὴν τελευταία ὥρα ποὺ θὰ ὁλοκληρωθῆ.
Μὲ ἄλλα λόγια ἡ βιβλικὴ προφητεία προσφέρεται μὲ τὴν ἴδια τὴν ἱστορία καὶ μάλιστα ἡ προφητεία προηγεῖται τῆς ἱστορίας καὶ ἡ ἱστορία προωθεῖ τὴν προφητεία. Πρόσωπα, γεγονότα, περιστατικὰ τῆς ἱστορίας μεταφέρουν τὴν προφητεία καὶ διαφυλάσσουν τὸ μήνυμά της ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιά. Τὸ προφητικὸ βλέμμα προσηλώνεται βέβαια στὸν Μεσσία καὶ τὴ μεσσιακὴ ἐποχή. Γιὰ νὰ φθάση ὅμως ἐκεῖ, διασχίζει τοὺς ἐνδιάμεσους αἰῶνες, σταματᾶ σὲ καίρια ἱστορικὰ συμβάντα, τὰ ἐπισημαίνει, τὰ προβάλλει καὶ τὰ καθιστᾶ μάρτυρες ἀξιόπιστους γιὰ τὴν ἐκπλήρωσι τῆς μεσσιακῆς προφητείας.
Οἱ προφῆτες ἐπίσης τῆς ἁγίας Γραφῆς συχνὰ χρησιμοποιοῦν διάφορα σύμβολα, τὰ ὁποῖα γίνονται ἄφωνοι ἀλλὰ παραστατικοὶ μάρτυρες τῆς προφητείας.
Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο διατυπώνονται καὶ οἱ προφητεῖες τῆς Καινῆς Διαθήκης. Ὁ Κύριος π.χ. προφητεύοντας τὴ συντέλεια τοῦ κόσμου περιπλέκει τὴν περιγραφὴ μὲ τὴν προφητεία γιὰ τὴν καταστροφὴ τῆς Ἱερουσαλὴμ (Ματθ. 24, Μάρκ. 13, Λουκ. 21, 5-38). Ἡ καταστροφὴ τῆς Ἱερουσαλὴμ συνέβη, ὅταν ζοῦσαν ἀκόμη πολλοὶ ἀπὸ ἐκείνους ποὺ εἶχαν ἀκούσει τὴν προφητεία ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Κυρίου. Ἡ ἐκπλήρωσι αὐτῆς τῆς προφητείας ἐγγυᾶται ὅτι καὶ ἡ ἄλλη, τὴν ὁποία ὁ Κύριος εἶπε συγχρόνως, σχετικὰ μὲ τὴ συντέλεια τοῦ κόσμου θὰ ἐκπληρωθῆ στὸν κατάλληλο καιρό.
Σὲ ἄλλες περιπτώσεις οἱ προφητεῖες τοῦ Κυρίου συνδέονται μὲ διάφορα σημεῖα. Ὅταν π.χ θεράπευσε τὸ δοῦλο τοῦ ἑκατοντάρχου, προφήτευσε καὶ τὴ συμμετοχὴ τῶν ἐθνικῶν στὴν Ἐκκλησία· «Λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι πολλοὶ ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν ἤξουσι καὶ ἀνακλιθήσονται μετὰ Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 8,11). Ἔτσι, οἱ σύγχρονοί του ποὺ εἶδαν τὸ σημεῖο τὸ ἔχουν ὡς ἐγγύησι γιὰ τὴν ἐκπλήρωσι τῆς προφητείας καὶ ἐμεῖς ποὺ ζοῦμε τὴν ἐκπλήρωσι τῆς προφητείας, βεβαιωνόμαστε γιὰ τὴν ἀλήθεια τοῦ σημείου καὶ ὅτι αὐτὸς ποὺ τὸ πραγματοποίησε εἶνε ὁ Θεός.
Τὰ γνωρίσματα τῆς βιβλικῆς προφητείας παρουσιάζουν ὑπὸ κλίμακα καὶ οἱ προφητεῖες τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ. Συμπλέκονται δηλαδὴ μὲ ἱστορικὰ γεγονότα καὶ λαμβάνουν ὡς μάρτυρες διάφορα σημάδια, κυρίως σταυρούς, ποὺ ἔστηνε ὁ ἴδιος. Θὰ ἀναφέρω μερικὲς τέτοιες προφητεῖες, οἱ ὁποῖες μαρτυροῦνται ἀναμφισβήτητα, ἂν καὶ εἶνε ἀπὸ τὶς πλέον ἄγνωστες. Οἱ δυὸ πρῶτες εἶνε ἀνέκδοτες καὶ ἀποτελοῦν προσωπική μου κατάθεσι. Ἡ τρίτη καὶ ἡ τέταρτη δὲν ἔχουν ἐπισημανθῆ, ὅσο γνωρίζω, ἀπὸ ἄλλον ἑρμηνευτή, τὴν δὲ πέμπτη θεωρῶ κατ᾿ ἐξοχὴν χαρακτηριστικὴ τῆς προφητικῆς νοοτροπίας τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ.
Σημείωσις: Οἱ προφητεῖες αὐτούσιες καὶ τὰ σχόλια στὶς παρενθέσεις ἐλήφθησαν ἀπὸ τὸ βιβλίο «ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ» τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης κ. Αὐγουστίνου Καντιώτου.
1. «Αὐτὸ μιὰ μέρα θὰ γίνῃ Ρωμαίϊκο καὶ καλότυχος ὅποιος ζήση σὲ ἐκεῖνο τὸ βασίλειο».
(Συνήθιζε νὰ λέγη εἰς διάφορα μέρη τῆς ὑποδούλου Ἑλλάδος, τὰ ὁποῖα μετὰ ταῦτα ἀπηλευθηρώθησαν).
2. Ὦ εὐλογημένο βουνό, πόσες ψυχὲς γυναικόπαιδα θὰ σώσης ὅταν ἔλθουν τὰ χαλεπὰ χρόνια!».
(Εἶπε τὴν προφητεία αὐτὴν ἐν Σιατίστῃ καὶ ἀλλαχοῦ ἀντικρύζων τὰ βουνά, τὰ ὁποῖα κατὰ τοὺς χρόνους τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἔγιναν κρησφύγετα τῶν γυναικοπαίδων).
3. «Καλότυχοι σεῖς, οἱ ὁποῖοι εὑρέθητε ἐδῶ πάνω εἰς τὰ ψηλὰ βουνά, διότι αὐτὰ θὰ σᾶς φυλάξουν ἀπὸ πολλὰ δεινά. Θὰ ἀκοῦτε καὶ δὲν θὰ βλέπετε τὸν κίνδυνο. Τρεῖς ὦρες ἢ τρεῖς μέρες θὰ ὑποφέρετε».
(Ἐλέχθη εἰς τὴν περιφέρειαν Σιατίστης).
4. «Τὸ ποθούμενο θὰ γίνῃ στὴν τρίτη γενεά. Θὰ τὸ ἰδοῦν τὰ ἐγγόνια σας».
(Ἐλέχθη ἐν Χειμάρρᾳ).
5. «Θἄρθη καιρὸς νὰ σᾶς πάρουν οἱ ἐχθροὶ σας καὶ τὴ στάχτη ἀπὸ τὴ φωτιά, ἀλλὰ σεῖς νὰ μὴν ἀλλάξετε τὴν πίστιν σας, ὅπως θὰ κάμουν οἱ ἄλλοι».
(Ἐλέχθη ἐν Σιατίστῃ).
6. «Σᾶς λυπᾶμαι γιὰ τὴν περηφάνεια, ὁποὺ ἔχετε. Τὸ ποδάρι μου ἐδῶ δὲν θὰ ξαναπατήση. Καὶ ἐὰν δὲν ἀφήσετε αὐτὰ τὰ πράγματα ποὺ κάνετε, τὴν αὐθαιρεσία καὶ ληστεία, θὰ καταστραφῆτε. Σὲ κεῖνο τὸ κλαρί, ποὺ κρεμᾶτε τὰ σπαθιὰ σας, θαρθῆ μιὰ μέρα ποὺ θὰ κρεμάσουν οἱ γύφτοι τὰ ὄργανά τους».
(Ἐλέχθη εἰς χωρίον Ἅγιος Δονάτος Σουλίου).
7. «Θἄρθουν οἱ κόκκινοι σκοῦφοι κι᾿ ὕστερα οἱ Ἄγγλοι ἐπὶ 54 χρόνια, καὶ κατόπιν θὰ γίνῃ Ρωμαίϊκο».
(Ἐλέχθη ἐν Κεφαλληνίᾳ περὶ τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς Ἑπτανήσου).
8. «Τὰ ὅρια τοῦ Ρωμαίϊκου θἆνε ἡ Βωβοῦσα (ὁ ποταμὸς Ἀῶος)».
(Ἐλέχθη ἐν Παλαιᾷ Ἄρτη).
9. «Ἐκεῖθε θἄρθη τὸ Ῥωμαίϊκο».
(Τὴν προφητεία ταύτην εἶπεν ὁ Ἅγιος ἐν Πρεβέζῃ δεικνύων τὸ μέρος τῆς Στερεᾶς, ἀπὸ τὸ ὁποῖον θὰ προήρχετο ὁ στρατὸς τῆς ἐλευθερίας. Ἡ προφητεία ἐπραγματοποιήθη τῷ 1912).
10. «Τὰ βάσανα εἶνε ἀκόμη πολλά. Θυμηθῆτε τὰ λόγιά μου· προσεύχεσθε, ἐνεργεῖτε καὶ ὑπομένετε στερεά. Ἕως ὅτου νὰ κλείσῃ αὐτὴ ἡ πληγὴ τοῦ πλατάνου, τὸ χωριό σας θἆνε σκλαβωμένο καὶ δυστυχισμένο».
(Ἐλέχθη εἰς Τσαραπλανά, τὸ σημερινὸν Βασιλικὸν τῆς Ἠπείρου. Ἡ πληγὴ τοῦ πλατάνου ἔκλεισε τῷ 1912, ἔτος ἀπελευθερώσεως τῆς Ἠπείρου).
11. «Πότε θαρθῆ τὸ ποθούμενον;», ἠρώτησαν τὸν Ἅγιον εἰς Τσαραπλανὰ τῆς Ἠπείρου. «Ὅταν σμίξουν αὐτά», ἀπήντησεν ὁ Ἅγιος δεικνύων δυὸ δενδρύλια.
(Τὰ δενδρύλια ἐμεγάλωσαν, ἐπάχυναν καὶ ἔσμιξαν τῷ 1912).
12. «Τὸ ποθούμενον θὰ ἔρθη ὅταν θαρθοῦν δυὸ πασχαλιὲς μαζί».
(Πράγματι τῷ 1912 αἱ ἑορταὶ Εὐαγγελισμοῦ καὶ Πάσχα συνέπεσαν).
13. «Ἅμα κλείση τὸ δένδρον καὶ κλεισθῆ μέσα τὸ παλούκι, τότε θὰ ἔλθη τὸ ποθούμενον. Θὰ γίνῃ κάποιο σημάδι καὶ νὰ μὴ φοβηθῆτε. Νὰ πηγαίνετε βασίλεμα ἡλιοῦ σ᾿ ἐκεῖνα τὰ βουνὰ (τῆς Ὁμάλιας καὶ τῆς Μερόπης), ὅπου θὰ γλυτώσουν πολλὲς ψυχές. Μαζί σας μὴ πάρετε τίποτε, μόνον τὶς ψυχές σας νὰ γλυτώσετε. Καὶ δὲν θὰ βαστάξη τὸ κακὸ περισσότερο ἀπὸ 24 ὦρες».
14. «Τὰ χωριὰ τοῦ κάμπου θὰ πάθουν χαλάστρα, ἐνῶ στὶς ποδιὲς τοῦ Κισσάβου θὰ κοιμηθοῦν σκλάβοι καὶ θὰ ξυπνήσουν ἐλεύθεροι».
(Ἐλέχθη ἐν Λαρίσῃ).
15. «Ἂν τὸ κυπαρίσσι αὐτὸ ξεραθῆ ἀπὸ τὴν κορυφή, ἡ Ἑλλὰς θὰ ἐλευθερωθῆ· ἂν ξεραθῆ ἀπὸ κάτω, δὲν θὰ ἐλευθερωθῆ».
(Ἐλέχθη ἐν Ζελενίτσᾳ (Πρασιά) τῆς Εὐρυτανίας).
16. «Μὲ δυσκολία θἄρθη».
(Ἐννοεῖται τὸ ποθούμενον).
17. «Ὅταν θὰ ἰδῆτε τὸ χιλιάρμενο στὴν Ἄσπρη θάλλασα, θἄρθη τὸ ποθούμενον».
18. «Ὅταν θὰ ἰδῆτε τὸ χιλιάρμενο στὰ ἑλληνικὰ νερά, τότε θἄρθη».
(Πρβλ. προηγουμένην).
19. «Ὅταν θὰ ἰδῆτε τὸ χιλιάρμενον στὰ ἑλληνικὰ ὕδατα, τότε θὰ λυθῆ τὸ ζήτημα τῆς Πόλης».
20. «Θἄρθη ξαφνικά. Νὰ ἔχετε ἕνα σακκούλι σιτάρι κρεμασμένο στὴ θύρα. Αὐτὸ θὰ σᾶς ἐμποδίση φεύγοντας. Μὴ τὸ ἀφήσετε. Νὰ τὸ πάρετε μαζὶ σας, γιὰ νὰ φᾶνε τὰ παιδιά σας».
21. «Στὴν Αὐλώνα θὰ γίνῃ χαλασμός. Θὰ ἔλθουν στρατεύματα νὰ ἐλευθερώσουν τὸν τόπο».
22. «Στὸ Μπουκορμὲ θὰ χυθῆ πολὺ αἷμα».
23. «Ὅταν ἀκούετε ὅτι ὁ πόλεμος ἄρχισε, τότε κοντὰ εἶνε».
24. «Ὅσα χωριὰ εἶνε κοντὰ σὲ δρόμο πολλὰ θὰ τραβήξουν».
25. «Ἡ Δρόπολις θὰ πάθη, διότι ὁ τόπος εἶνε γυμνός».
26. «Ἡ Δρόπολις θὰ εἶνε γεμάτη στρατεύματα».
27. «Θὰ χαθῇ ἡ σοδιὰ τῆς χρονιᾶς ἀπὸ τὴν εὔφορη Δρόπολι καὶ - μάνα μου! - αἷμα πολὺ ποὺ ἔχει νὰ χυθῇ».
28. «Λάκκοι καὶ βράχοι στὴ Δρόπολι θὰ εἶνε γεμάτοι φεύγοντας».
29. «Εἰς τὰ χωρία Πέπελη, σεῖς ἄδικα θὰ φοβάσθε· τίποτε δὲν θὰ πάθετε. Μόνον τὰ παιδιά σας ποὺ θὰ εἶνε στοὺς δρόμους θὰ κλαῖτε».
30. «Οἱ ἀντίχριστοι θὰ φύγουν, ἀλλὰ θἄρθουν πάλι· ἔπειτα θὰ τοὺς κυνηγήσετε ἕως τὴν Κόκκινη Μηλιά».
31. «Θἄρθῃ ὅταν ἔρθουν δυὸ καλοκαίρια καὶ δυὸ πασχαλιὲς μαζί».
32. «Ξένος στρατὸς θὰ ἔλθη, Χριστὸ θὰ πιστεύη, γλώσσα δὲν θὰ ξέρη...».
33. «Θἄρθῃ καὶ μία φορὰ ἀσκέρι ξένο ποὺ τὸ Χριστὸ θὰ πιστεύη. Ἀλλὰ σεῖς δὲν θὰ τὸ ξέρετε».
34. «Μὲ ἄλλους θὰ κοιμηθῆτε καὶ μὲ ἄλλους θὰ ξημερώσετε».
35. «Θὰ ἰδῆτε τρεῖς φαμίλιες σ᾿ ἕνα σπίτι».
36. «Ἐσεῖς θὰ πᾶτε νὰ κατοικήσετε ἀλλοῦ καὶ ἄλλοι θἀρθοῦν νὰ κατοικήσουν σὲ σᾶς».
37. «Θὰ δῆτε 40 ἄλογα νὰ τὰ δένουν σὲ ἕνα παλούκι».
38. «Πολλοὶ θὰ χάνωνται ἀπὸ τὴν πείνα».
39. «Οἱ πλούσιοι θὰ γίνουν πτωχοὶ καὶ οἱ πτωχοὶ θὰ πεθάνουν».
40. «Μιὰ χούφτα μάλαμα μία χούφτα ἀλεύρι».
41. «Θὰ ἔρθη καιρὸς ποὺ οἱ Ρωμιοὶ θὰ τρώγωνται ἀναμεταξύ τους. Ἐγὼ συστήνω ὁμόνοιαν καὶ ἀγάπην».
42. «Θὰ ἰδῆτε καὶ τακτικὸ στρατό, θὰ ἰδῆτε καὶ ρέμπελο (ἀντάρτικο)· ἀπὸ αὐτοὺς πολλὰ θὰ ὑποφέρετε».
43. «Θὰ σᾶς ζητήσουν τὰ ντουφέκια· νὰ ἔχετε διπλά· νὰ δώκετε τὸ ἕνα καὶ νὰ κρατήσετε τὸ ἄλλο. Ἕνα ντουφέκι 100 ψυχὲς θὰ γλυτώσῃ».
44. «Θὰ ἔρθη καιρὸς ποὺ θὰ διευθύνουν τὸν κόσμο τὰ ἄλαλα καὶ τὰ μπάλαλα».
45. «Ἡ αἰτία τοῦ γενικοῦ πολέμου θὰ εἶνε ἀπὸ τὴ Δαλματία».
46. «Ἡ αἰτία τοῦ γενικοῦ πολέμου θἄρθη ἀπὸ τὴ Δαλματία. Πρῶτα θὰ διαμελισθῆ ἡ Αὐστρία καὶ ὕστερα ἡ Τουρκία».
47. «Ὁ χαλασμὸς θὰ γίνῃ ἀπὸ ἕνα κασσιδιάρη».
48. «Θὰ προσπαθοῦν νὰ τὸ λύσουν μὲ τὴν πέννα, μὰ δὲν θὰ μποροῦν. 99 φορὲς μὲ τὸν πόλεμο καὶ μία με τὴν πέννα».
49. «Ἂν βρεθοῦν 3 δυνάμεις σύμφωνες, τίποτε δὲν θὰ πάθετε».
50. «Ἂν τὸ ζήτημα λυθῇ μὲ τὸν πόλεμο, θὰ πάθετε πολλὲς καταστροφές· σὲ τρεῖς χῶρες μία θὰ μείνη...».
51. «Θὰ ἔρθη καιρὸς ποὺ δὲν θὰ ἀκοῦτε (μαθαίνετε) τίποτε».
52. «Ὅ,τι σᾶς ζητοῦν, νὰ δίνετε· ψυχὲς μόνον νὰ γλυτώνετε».
53. «Ἂν βρίσκουν στὸ δρόμο ἀσήμι, δὲν θὰ σκύβουν νὰ τὸ πάρουν. Γιὰ ἕνα ὅμως ἀστάχυ θὰ σκοτώνωνται ποιὸς νὰ τὸ πρωτοπάρη...».
54. «Τὸ κακὸ θὰ σᾶς ἔρθη ἀπὸ τοὺς διαβασμένους».
55. «Ἢ τρεῖς μέρες ἢ τρεῖς μῆνες ἢ τρία χρόνια θὰ βαστάξη».
56. «Θἄρθη καιρὸς ποὺ δὲν θὰ ὑπάρχη αὐτὴ ἡ ἁρμονία ποὺ εἶνε σήμερα μεταξὺ λαοῦ καὶ κλήρου».
57. «Οἱ κληρικοὶ θὰ γίνουν οἱ χειρότεροι καὶ οἱ ἀσεβέστεροι τῶν ὅλων».
58. «Στὴν Πόλι θὰ χυθῆ αἷμα ποὺ τριχρονίτικο δαμάλι θὰ πλέξη (πλεύση)».
59. «Καλότυχος ὅποιος ζήσει μετὰ τὸ γενικὸ πόλεμο. Θὰ τρώγη μὲ ἀσημένιο κουτάλι...».
60. «Μετὰ τὸ γενικὸ πόλεμο θὰ ζήσῃ ὁ λύκος μὲ τ᾿ ἀρνί».
61. «Θἄρθη πρῶτα ἕνα ψευτορωμαίϊκο· νὰ μὴ τὸ πιστέψετε· θὰ φύγῃ πίσω».
62. «Θὰ μαζωχτῆ τὸ χιλιάρμενο στὸ Σκάλωμα (Ἅγιοι Σαράντα) καὶ θἄρθουν κοκκινογέλεκοι, νὰ πολεμήσουν γιὰ σᾶς».
63. «Οἱ Τοῦρκοι θὰ φύγουν, ἀλλὰ θὰ ξανάρθουν πάλι καὶ θὰ φθάσουν ὡς τὰ Ἑξαμίλια. Στὸ τέλος θὰ τοὺς διώξουν εἰς Κόκκινη Μηλιά. Ἀπὸ τοὺς Τούρκους τὸ 1/3 θὰ σκοτωθῆ, τὸ ἄλλο τρίτο θὰ βαπτισθῆ καὶ μονάχα τὸ 1/3 θὰ πάη στὴν Κόκκινη Μηλιά».
64. «Τόσα πολλὰ θὰ γίνουν, ποὺ οἱ μανάδες θὰ γεννήσουν πρόωρα ἀπὸ τὸ φόβο τους».
65. «Ζῶα δὲν θὰ μείνουν· θὰ τὰ φᾶνε. Φᾶτε καὶ σεῖς μαζὶ μ᾿ αὐτούς. Στὰ Τζουμέρκα θὰ πάρετε σπόρο».
66. «Σπίτια μεγάλα μὴ κάμετε. Λιάσες νὰ κάμνετε νὰ μὴ σᾶς ἔρχωνται μέσα».
67. «Θὰ σᾶς ἐπιβάλουν μεγάλο καὶ δυσβάστακτο φόρο, ἀλλὰ δὲν θὰ προφθάσουν».
68. «Θὰ βάλουν φόρο στὶς κότες καὶ στὰ παράθυρα».
69. «Θὰ ζητήσουν νὰ σᾶς πάρουν καὶ στρατιῶτας. Δὲν θὰ προφθάσουν ὅμως».
70. «Οἱ Τοῦρκοι θὰ μάθουν τὸ μυστικὸ 3 μέρες γρηγορώτερα ἀπὸ τοὺς Χριστιανούς».
71. «Ὅταν ἀκούσετε ὅτι ὁ πόλεμος πιάστηκε ἀπὸ κάτω, τότε κοντὰ θὰ εἶνε».
72. «Ἂν ὁ πόλεμος πιαστῆ ἀπὸ κάτω, λίγα θὰ πάθετε· ἂν πιαστῆ ἀπὸ πάνω, θὰ καταστραφῆτε».
73. «Οἱ βράχοι καὶ οἱ λάκκοι θὰ εἶνε γεμάτοι κόσμο».
74. «Θἄρθη ξαφνικά· ἢ τὸ βόϊδι στὸ χωράφι ἢ τὸ ἄλογο στ᾿ ἁλώνι».
75. «Λυπηρὸν εἶνε νὰ σᾶς τὸ εἰπῶ· σήμερον, αὔριον καρτεροῦμεν δίψες, πεῖνες μεγάλες ποὺ νὰ δίδωμεν χιλιάδες φλουριὰ καὶ νὰ μὴν εὑρίσκωμεν ὀλίγον ψωμί».
76. «Μετὰ τὸν πόλεμον οἱ ἄνθρωποι θὰ τρέχουν μισὴ ὥρα δρόμο, γιὰ νὰ βρίσκουν ἄνθρωπο καὶ νὰ τὸν κάμνουν ἀδελφό».
77. «Ἀμπέλια μὴ φυτεύετε, διότι θὰ χαλάσουν καθὼς ἐκεῖνα στὴ Δρυϊνούπολι».
78. «Θὰ γίνῃ ἕνα χαρτοβασίλειο, ποὺ θὰ ἔχη μέγα μέλλον στὴν Ἀνατολή».
79. «Ὁ κόσμος τόσον θὰ πτωχεύση, ποὺ θὰ ζώνεται μὲ κληματσίδες».
80. «Ἡ αἰτία θὰ ἔλθη ἀπὸ τὰ Δελειατά».
81. «Ἡ Γαλλία θὰ ἐλευθερώση πολλὰ ἑλληνικὰ μέρη καὶ ἰδίως οἱ Ἰταλοί».
82. «Ἡ Γαλλία θὰ λευτερώση τὴν Ἑλλάδα, τὴν Ἤπειρο ἡ Ἰταλία».
83. «Ἀπὸ τρία μπουγάζια στενά, Κρά, Κράψη καὶ Μουζίνα, θὰ περνοῦν πολλὰ στρατεύματα γιὰ τὴν Πόλι. Καλὸν εἶνε τὰ γυναικόπαιδα νὰ βγοῦν στὰ βουνά. Θὰ σᾶς ρωτοῦν ἂν εἶνε μακρυὰ ἡ Πόλι· ἐσεῖς νὰ μὴ λέτε τὴν ἀλήθεια, διότι θὰ σᾶς κακοποιήσουν. Ὁ στρατὸς αὐτὸς δὲν θὰ φθάση στὴν Πόλι, στὴ μέση του δρόμου θὰ μάθη ὅτι ὁ πόλεμος ἐτελείωσε».
84. «Θὰ ἔρθη καιρός, ποὺ θὰ φέρη γύρες ὁ διάβολος μὲ τὸ κολοκύθι του».
85. «Θὰ βλέπετε νὰ πηγαίνουν ἄλλοι ἐπάνω καὶ ἄλλοι κάτω».
86. «Ἡ λευτεριὰ θἀρθῆ ἀπὸ κάτω ἀπὸ ὅπου χύνονται τὰ νερά».
87. «Ἀπὸ πάνω καὶ ἀπὸ τὴ σκάλα χαλασμὸ μὴ περιμένετε».
88. «Ἕνα ψωμὶ θὰ χαθῆ τὸ μισό, καὶ ἕνα ὁλόκληρο».
89. «Θὰ ἔρθη καιρὸς ποὺ μιὰ γυναίκα θὰ διώχνη δέκα Τούρκους μὲ τὴ ρόκα».
90. «Τὸν Πάπαν νὰ καταρᾶσθε, διότι αὐτὸς θὰ εἶνε ἡ αἰτία».
91. «Ὁ χαλασμὸς στὸν τόπο θὰ γίνῃ ἀπὸ ἕνα ὄνομα ἀξιωματούχου... (δυσανάγνωστον)».
92. «Πολλὰ χωριὰ θὰ καταστραφοῦν, οἱ τρεῖς χῶρες θὰ γίνουν μία».
93. «Νὰ ἔχετε τρεῖς θύρες· ἂν σᾶς πιάσουν τὴ μιά, νὰ φύγετε ἀπὸ τὴν ἄλλη».
94. «Πίσω ἀπὸ τὴ μιὰ θύρα νὰ κρυφθῆ κανείς, γλυτώνει· θὰ εἶνε βιαστικό».
95. «Νὰ παρακαλῆτε νὰ εἶνε μέρα καὶ ὄχι νύκτα, καλοκαίρι καὶ ὄχι χειμώνας».
96. «Οἱ ἄνθρωποι θὰ μείνουν πτωχοί, γιατὶ δὲν θἄχουν ἀγάπη στὰ δένδρα».
97. «Οἱ ἄνθρωποι θὰ καταντήσουν γυμνοί, γιατὶ θὰ γίνουν τεμπέληδες».
98. «Ἀπὸ ψηλά, μέσα ἀπὸ τὸ λιμάνι θἄρθῃ ὁ χαλασμός».
99. «Θὰ σᾶς ρίξουν παρὰ πολύ· θὰ σᾶς ζητήσουν νὰ τὸν πάρουν πίσω, ἀλλὰ δὲν θὰ μπορέσουν».
100. «Ἐσεῖς θὰ σώσετε ἄλλους καὶ οἱ ἄλλοι ἐσᾶς».
101. «Ἐσεῖς θὰ φύγετε ἀπ᾿ τ᾿ ἀριστερὰ βουνά· ἀπὸ τὴ δεξιὰ μεριὰ ὄχι· ἀπὸ τὶς σπηλιὲς μὴ φοβάστε».
102. «Θἀρθῆ ξαφνικά· τ᾿ ἄλογα θ᾿ ἀπομείνουν ζεμένα στὶς δουλειές τους καὶ σεῖς θὰ φύγετε».
103. «Θἆνε ὄγδοος αἰώνας ποὺ θὰ γίνουν αὐτά».
104. «Νὰ κρυφθῆτε ἢ κοντὰ στὴν πόρτα ἢ κοντὰ στὴν πλάκα, ἂν εἶνε βιαστικὸ καὶ γρήγορο».
105. «Πολλὰ θὰ συμβοῦν. Οἱ πολιτεῖες θὰ καταντήσουν σὰν μπαράγκες».
106. «Θἀρθῆ καιρὸς ποὺ θὰ βγῆ ὁ καταραμένος δαίμονας ἀπὸ τὸ καυκί του».
107. «Θἀρθῆ μία φορὰ ἕνας ψευτοπροφήτης· μὴ τὸν πιστέψετε καὶ μὴ τὸν χαρῆτε. Πάλι θὰ φύγῃ καὶ δὲν θὰ μεταγυρίσῃ».
108. «Θἀρθῆ καιρὸς ποὺ οἱ χριστιανοὶ θὰ ξεσηκωθοῦν ὁ ἕνας κατὰ τοῦ ἄλλου».
109. «Νἄχετε τὸ σταυρὸ στὸ μέτωπο, γιὰ νὰ σᾶς γνωρίσουν ὅτι εἶσθε χριστιανοί».
110. «Δὲν θὰ φτάση ὁ στρατὸς στὴν Πόλι· στὴ μέση του δρόμου θἄρθῃ τὸ μαντᾶτο, ὅτι ἔφθασε τὸ ποθούμενο».
111. «Πήγαινε καὶ στὸ δρόμο θ᾿ ἀνταμειφθῇς».
(Ἐλέχθη ἐν Δερβιστάνῃ περὶ τίνος, ὅστις εἰρωνεύθη τὸν Ἅγιον. Οὗτος μετ᾿ ὀλίγον ἐτραυματίσθη καθ᾿ ὁδὸν ὑπό τινος ἐχθροῦ του).
112. «Εἰπὲ εἰς τὰ εἴδωλα ἐκεῖνα νὰ μὴν ἔρθουν ἐδῶ, ἀλλὰ νὰ γυρίσουν εἰς τὰ ὀπίσω».
(Καθὼς ὁ Ἅγιος ἐδίδασκεν εἰς Ἄσσον τῆς Κεφαλληνίας, διέκοψε μίαν στιγμὴν τὸ κήρυγμά του καὶ ἀπέστειλεν ἕνα ἀκροατήν του εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ ἄρχοντος τοῦ τόπου εἰπὼν τοὺς λόγους τούτους. Οὗτος ἀπελθὼν εὗρε 4 κυρίας τῆς ἀριστοκρατίας ἀσέμνως ἐνδεδυμένας, «κατὰ τὸν τότε ἑνετικὸν συρμὸν ξεστήθωτες», αἱ ὁποῖαι ἦσαν ἕτοιμοι νὰ ἔλθουν καὶ νὰ παρακολουθήσουν τὸ κήρυγμα τοῦ Ἁγίου).
113. «Φτιάνετε σπίτια τορνευτὰ καὶ δὲν πρόκειται νὰ κατοικήσετε σ᾿ αὐτά».
(Εἶπε τοὺς λόγους τούτους ὁ ἅγιος εἰς Ἄσσον τῆς Κεφαλληνίας, ὅταν μίαν ἡμέραν διήρχετο πρὸ μιᾶς νεοκτίστου οἰκίας. Μετ᾿ ὀλίγον ὅλοι οἱ ἰδιοκτῆται ἀπέθανον πλὴν μιᾶς μοναχῆς).
114. «Τὸ παιδὶ αὐτὸ θὰ προκόψῃ, θὰ κυβερνήσῃ τὴν Ἑλλάδα καὶ θὰ δοξασθῇ».
(Ἐλέχθη περὶ τοῦ Ἰωάννου Κωλέττη).
115. «Θὰ γίνῃς μεγάλος ἄνθρωπος, θὰ κυριεύσης ὅλη τὴν Ἀρβανιτιά, θὰ ὑποτάξῃς τὴν Πρέβεζα, τὴν Πάργα, τὸ Σούλι, τὸ Δελβίνο, τὸ Γαρδίκι καὶ αὐτὸ τὸ τάχτι τοῦ Κοὺτρ πασᾶ. Θὰ ἀφήσῃς μεγάλο ὄνομα στὴν οἰκουμένη. Καὶ στὴν Πόλι θὰ πᾶς, μὰ μὲ κόκκινα γένεια. Αὐτὴ εἶνε ἡ θέλησι τῆς θείας προνοίας. Ἐνθυμοῦ ὅμως εἰς ὅλην τὴν διάρκειαν τῆς ἐξουσίας σου νὰ ἀγαπᾷς καὶ νὰ ὑπερασπίζεσαι τοὺς χριστιανούς, ἂν θέλης νὰ μείνη ἡ ἐξουσία εἰς τοὺς διαδόχους σου».
(Ἐλέχθη ἐν Τεπελενίῳ περὶ τοῦ Ἀλῆ πασᾶ).
116. «Θὰ βγοῦν πράγματα ἀπὸ τὰ σχολεῖα ποὺ ὁ νοῦς σας δὲν φαντάζεται».
117. «Θὰ δῆτε στὸν κάμπο ἁμάξι χωρὶς ἄλογα νὰ τρέχη γρηγορώτερα ἀπὸ τὸν λαγό».
(Ἐλέχθη ἐν Βουλιαράταις παρὰ τὴν Δρόπολιν).
118. «Θαρθῆ καιρὸς ποὺ θὰ ζωσθῇ ὁ τόπος μὲ μιὰ κλωστή».
(Ἐλέχθη ἐν Ἄσσῳ τῆς Κεφαλληνίας).
119. «Θαρθῆ καιρὸς ποὺ οἱ ἄνθρωποι θὰ ὁμιλοῦν ἀπὸ ἕνα μακρυνὸ μέρος σὲ ἄλλο, σὰν νἆνε σὲ πλαγιανὰ δωμάτια, π.χ. ἀπὸ τὴν Πόλι στὴ Ρωσία».
120. «Θὰ δῆτε νὰ πετᾶνε ἄνθρωποι στὸν οὐρανὸ σὰν μαυροπούλια καὶ νὰ ρίχνουν φωτιὰ στὸν κόσμο. Ὅσοι θὰ ζοῦν τότε θὰ τρέξουν στὰ μνήματα καὶ θὰ φωνάζουν: Ἐβγᾶτε σεῖς οἱ πεθαμένοι νὰ μποῦμε μεῖς οἱ ζωντανοί».
121. «Τὸ κακὸ θὰ ἔλθῃ μέχρι τὸν Σταυρὸν καὶ δὲν θὰ μπορέσῃ νὰ πάῃ κάτω. Μὴ φοβηθῆτε. Μὴ φύγετε ἀπὸ τὰ σπίτια σας».
(Ἐλέχθη εἰς τὴν περιοχὴν Πολυνερίου Γρεβενῶν. Πράγματι τῷ 1940 οἱ Ἰταλοὶ ἔφθασαν μέχρι τὴν τοποθεσίαν Σταυρός, ὅπου εἶχε κηρύξει ὁ Ἅγιος, καὶ ἐσταμάτησαν).
122. «Ὅταν θὰ πέση ὁ κλῶνος (ποὺ εἶνε στημένος ὁ Σταυρός), θὰ γίνῃ μεγάλο κακόν, ποὺ θὰ ἔλθη ἀπὸ τὸ μέρος ὅπου θὰ δείξη ὁ κλῶνος· καὶ ὅταν θὰ πέση τὸ δένδρον, θὰ γίνῃ ἕνα μεγαλύτερον κακόν».
(Ἐλέχθη εἰς χωρίον Τσιράκι (σήμερον Ἅγιος Κοσμᾶς) Γρεβενῶν. Πράγματι τῷ 1940 ἔπεσεν ὁ κλῶνος καὶ ὁ Σταυρὸς πρὸς τὸ μέρος τῆς Ἀλβανίας, ὅθεν ἐπετέθησαν οἱ Ἰταλοί, καὶ τῷ 1947 τὸ δένδρον, ὅτε ἡ περιοχὴ κατεστράφη ἐντελῶς λόγῳ τοῦ ἐμφυλίου πολέμου).
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τὸν ταφον σου Σωτὴρ.
Τὸν μέγαν ἀθλητήν, ὀρθοδόξων τὸ κλέος, Χριστοῦ τὸν μιμητὴν καὶ διδάσκαλον θεῖον, Κοσμᾶν τὸν ἰσαπόστολον, Αἰτωλίας ἀγλάϊσμα, τὸν παιδεύσαντα τὸ δοῦλον Γένος ἐνθέως καὶ συντρέξαντα εἰς τὴν ἀνάστασιν τούτου ἐν ὕμνοις τιμήσωμεν.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Μέγαν εὔρατο ὲν τοῖς κινδύνοις.
Κόσμον ηὔγασας Πνεύματι θείῳ, κόσμον ἤνεγκας τῇ ᾿Εκκλησίᾳ, κόσμημα θεῖον, πιστῶν τὸ προπύργιον, ταῖς διδαχαῖς σὺ τὸ Γένος ἐφώτισας καί τῆς δουλείας τὰ σκότη διέλυσας, Κοσμᾶ ῞Αγιε· τῶν ᾿Αποστόλων ὁμότροπε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε κοσμῆσαι τὰς ψυχὰς τῶν ἀνυμνούντων σε.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Μέγαν εὔρατο ὲν τοῖς κινδύνοις.
Θεῖον κόσμημα ᾿Ορθοδοξίας καὶ ἀγλάϊσμα τῆς ᾿Εκκλησίας ἀνεδείχθης, Κοσμᾶ ἰσαπόστολε· διὰ πυρὸς διελθών τε καὶ ὕδατος, ἀναψυχὴν σὺ ἐκτήσω δι’ αἵματος. Εὐκοσμώτατε, διδάχων τοῦ Γένους κόσμημα, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε κοσμῆσαι ἀρεταῖς καὶ τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Τὴν εὔηχον σάλπιγγα Εὐαγγελίου Χριστοῦ, Προφήτην τὸν πύρινον καὶ μιμητὴν ᾿Ηλιοῦ, Κοσμᾶν τὸν ᾿Ισαπόστολον, πάντων τῶν ὀρθοδόξων ὁδηγὸν καὶ προστάτην, δήμων τῆς Αἰτωλίας καὶ τυράννου τὸ σέβας, ὕμνοις καὶ ἐγκωμίοις ἀθρόως τιμήσωμεν.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείας πίστεως, διδασκαλία, κατεκόσμησας, τὴν Ἐκκλησία, ζηλωτὴς τῶν Ἀποστόλων γενόμενος καὶ κατασπείρας τὰ θεία διδάγματα, μαρτυρικῶς τὸν ἀγῶνα ἐτέλεσας. Κοσμᾶ ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμιν τὸ μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ὡς φωστὴρ νεόφωτος τὴν Ἐκκλησίαν, καταυγάζεις ἅπασαν, Εὐαγγελίου διδαχαῖς, Κοσμᾶ Χριστοῦ Ἰσαπόστολε· διὸ ἀξίως γεραίρει τὴν μνήμην σου.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις Ἀποστόλων ὁ μιμητής, Κοσμᾶ Θεοφόρε, εὐσεβείας ὑφηγητά, τοῦ Εὐαγγελίου ὁ θεηγόρος κῆρυξ, καὶ τῶν πιστῶν ἁπάντων, θεῖον ἀγλάϊσμα.
Ἕτερον Μεγαλυνάριον
Κόσμον φέρων θεῖον τῶν ἀρετῶν καὶ τοῦ μαρτυρίου τὸ διάδημα τὸ σεπτόν, κόσμησον εὐχαῖς σου ἀεὶ τὴν ᾿Εκκλησίαν καὶ σὺν παντὶ τῷ κόσμῳ, Κοσμᾶ μέγιστε.
Εὔκοσμος ὤφθης κόσμος, ὦ Κοσμᾶ μάκαρ,
Κόσμον λόγοις σοῖς αἵμασι τ᾽ αγλαΐσας.
Ὑπάρχουν στὴ ζωὴ τῶν ἐθνῶν καὶ τῶν λαῶν μερικὰ φωτεινὰ ὁρόσημα ποὺ ἔντονα σημαδεύουν τὴν ἱστορική τους πορεία. Συνήθως τέτοια ὁρόσημα, εἶναι σπάνια, ἀναφαίνονται ποὺ καὶ πού, ἀλλὰ ἡ ἐπίδρασή τους εἶναι τόσο μεγάλη, ποὺ ξεπερνάει τὰ στενὰ πλαίσια τοῦ χρόνου καὶ τοῦ χώρου, γίνεται διαχρονικὴ καὶ ὑπερόρια.
Οἱ λαοί, ποὺ ἔχουν τὸ προνόμιο νὰ διαθέτουν στὴν ἱστορία τους εἴτε φυσιογνωμίες, εἴτε συμβάντα ποὺ μποροῦν νὰ παίξουν τὸ ρόλο τέτοιων ὁροσήμων, λογίζονται εὐτυχεῖς καὶ τρισόλβιοι, γιατί μποροῦν μὲ αὐτὰ νὰ προσδιορίζουν τὴν πορεία τους μέσα στὴν ἱστορικὴ κονίστρα, νὰ διδάσκονται καὶ νὰ πορεύονται σωστά, μακρυὰ ἀπὸ παρεκλίσεις καὶ ἐπικίνδυνες λοξοδρομήσεις, ποὺ κοστίζουν ἀκριβὰ καὶ πληρώνονται ἀδυσώπητα.
Ἕνας τέτοιος λαὸς εἴμαστε καὶ ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες, ποὺ κατοικοῦμε τούτη τὴν ὄμορφη καὶ χιλιοτραγουδισμένη γωνιὰ τῆς γῆς. Στὸ στερέωμά μας τὸ ἐθνικὸ λάμπουν, κατὰ καιρούς, ἀστέρια πολύφωτα καὶ λαμπρά, ποὺ ἄλλο περισσότερο καὶ ἄλλο λιγώτερο καταυγάζουν τὸν ὁρίζοντα τοῦ Γένους μας καὶ ὁριοθετοῦν τὴν πορεία του.
Χάρις σ᾿ αὐτὰ ὁ λαός μας βάδισε μέχρι τώρα μέσα ἀπὸ ἀγκάθια καὶ τριβόλους, πέρασε συμπληγάδες, ἀντιμετώπισε παγίδες καὶ χάη, ἀπέφυγε κρημνοὺς καὶ διασώθηκε ἀλώβητος. Τὸ φῶς ποὺ τὰ πνευματικὰ αὐτὰ ὁρόσημα διέχυναν στὸ διάβα του ἦταν πολύτιμο, γιὰ τὴν ὑπέρβαση τῶν σκοπέλων καὶ γιὰ τὴν ἀποφυγὴ τῶν παγίδων.
Οἱ Ἕλληνες μπορεῖ νὰ μὴν εἴμαστε λαὸς πλούσιος σε παραγωγικὰ ἀγαθά, οὔτε ἀπόλυτα αὐτάρκεις στὴν οἰκονομία μας.
Εἴμαστε ὡστόσο ἰδιαίτερα εὐνοημένοι ἀπὸ τὴ Θεία Πρόνοια στὸν πνευματικό μας τομέα, γιατὶ ἡ παράδοσή μας, αὐτὴ ἡ ζωντανὴ ἔκφραση τῆς ζωῆς μας, εἶναι ἔντονα διαποτισμένη ἀπὸ τὴν παρουσία ὑπέροχων μορφῶν, κυριολεκτικὰ θείων καὶ ἐμπνευσμένων, ποὺ φανερώθηκαν στὸν τόπο σὲ χρόνια δύσκολα, καὶ μὲ τὸ φῶς ποὺ ξεπήδησε ἀπὸ τὴν ψυχή τους, σκόρπισαν στὴ γῆ μας τὴ δύναμη τῆς ἀγάπης καὶ τὴν κληρονομιὰ τῆς ὀρθοφροσύνης.
Ἔτσι οἱ μορφὲς αὐτές, στέκονται ἐπὶ αἰῶνες τώρα σωστοὶ ὁδοδεῖκτες πάνω στὰ βάθρα, ὅπου τὶς ἐτοποθέτησε ἡ συνείδηση τοῦ Γένους μας καὶ ἐξακολουθοῦν νὰ διδάσκουν καὶ νὰ παρακινοῦν κι᾿ ἐμᾶς σήμερα στὸ δικό μας ἀγώνα.
Μιὰ τέτοια μορφή, σχεδὸν ἀνεπανάληπτη καὶ κορυφαία, ὑπῆρξε ὁ νεοϊερομάρτυς καὶ ἐθναπόστολος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ποὺ ἔζησε στὰ χρόνια της τουρκικῆς σκλαβιᾶς, πρὶν ἀπὸ 220 περίπου χρόνια (1714-1779).
Ταπεινὸς καλόγερος στὴν ἐξωτερική του ἐμφάνιση ὁ Πατρο-Κοσμᾶς, φλογερὸς ὅμως στὴν ψυχὴ καὶ ἀδούλωτος στὸ φρόνημα, ξεπετάχθηκε μέσα ἀπὸ τὰ σπλάγχνα τοῦ λαοῦ μας στὴν κατάλληλη στιγμή, μὲ γονιμοποιημένη τὴ σκέψη ἀπὸ τὸ ἀσκητικὸ ἰδεῶδες της Ὀρθοδοξίας μας.
Τὰ πρῶτα γράμματα ἐδιδάχθει ἀπὸ τὸν ἱεροδιάκονον Ἀνανίαν, τὸν καλούμενον Δερβισάνον. Κατόπιν φοίτησε στὴν φημισμένη παλαιὰ Σχολὴ τοῦ Ἁγίου Ὄρους, Ἀθωνιάδα· ἐμαθήτευσε κοντά σε μεγάλους καὶ ὀνομαστοὺς διδασκάλους (Εὐγεν. Βούλγαρη, Ν. Τζαρτζούλη) καὶ ὁλοκλήρωσε τὴ μόρφωσή του στὸ ἀσκητικό του κελλί, στὴν Ἱερὰ Μονὴ Φιλοθέου, ὅπου μπορεῖ κανεὶς νὰ λάβει τὴ βαθύτερη καὶ πιὸ ὁλοκληρωμένη, ὄχι μόνο θεία ἀλλὰ καὶ κατὰ κόσμον παιδεία.
Μὲ ἀλύγιστη δύναμη ψυχῆς, μὲ ἀγάπη στὸν Χριστὸ καὶ στὴν Ἑλλάδα καὶ μὲ τέσσερις κατὰ σειρὰν περιοδεῖες, ἔσπειρε αὐτὸς ὁ φτωχὸς καὶ καταφρονεμένος Ἅγιος τῆς Πίστεώς μας, τὸ σπόρο τῆς Λευτεριᾶς τόσο τῆς πνευματικῆς, ἀπὸ τὰ νύχια τῆς ἁμαρτίας, ὅσο καὶ τῆς ἐθνικῆς, ἀπὸ τὸ πέλμα τοῦ τυράννου, μέσα στὶς καρδιὲς τῶν ραγιάδων.
Στ᾿ ἀλήθεια δὲν ὑπάρχει στὸ στερέωμα ἐκείνης τῆς ἐποχῆς ἄλλο πνευματικὸ ἀστέρι μὲ τέτοια λάμψη καὶ τέτοια προσφορὰ στὸ λαό μας, ἀπὸ τὸν Πατρο-Κοσμᾶ.
Ὁ βιογράφος του Φάνης Μιχαλόπουλος γράφει: «Ἡ φλογερὴ καὶ καυτερὴ γλώσσα τοῦ Κοσμᾶ, ἐνῶ συγκινοῦσε καὶ συγκλόνιζε τὰ πλήθη, ἀπεναντίας στοὺς πλουσίους καὶ τοὺς ἄρχοντες ποὺ κατέκρινε, δὲν ἄρεσε». Ἀμφισβητήσεις σηκώθηκαν. Ἄρχισαν ν᾿ ἀντιδροῦν καὶ νὰ βλέπουν τὸν ἱεροκήρυκα, σὰν ἀντίπαλο κι᾿ ἐχθρό τους.
Τί δὲ ἐκήρυττε γενικῶς ὁ Κοσμᾶς;
Μιλώντας τὴν ἁπλὴ γλώσσα τοῦ λαοῦ, ποὺ χειριζόταν θαυμάσια, συμβούλευε τὴν ἀγάπη, τὴν ὁμόνοια, τὴν ἀφιλοκέρδεια, τὴν παύση τῆς κερδοσκοπίας τῶν ἐμπόρων καὶ τῶν πλουσίων καὶ πρὸ πάντων στηλίτευε τοὺς ἐξισλαμισμούς. Μοίραζε ἐλεημοσύνες, ἵδρυε ἐκκλησίες καὶ κυρίως φρόντιζε τὸν κόσμο ποὔβλεπε πεσμένο θρησκευτικῶς καὶ ἡθικῶς. «Τούς ἀγρίους ἡμέρευε, τοὺς λῃστὰς κατεπράϋνε, τοὺς ἀνελεήμονας ἔδειχνε ἐλεήμονας, τοὺς ἀνευλαβεῖς εὐλαβεῖς, τοὺς ἀμαθεῖς ἐμαθήτευε».
Ἀλλ᾿ ἂς ἀφήσουμε τὸν ἅγιο μόνο του, νὰ μᾶς ἐκθέσει τοὺς σκοπούς του· «Ἡ πατρίδα μου ἡ ψεύτικη, ἡ γήϊνη καὶ μάταιη, εἶναι ἀπὸ τοῦ Ἁγίου Ἄρτης καὶ ἀπὸ τὴν ἐπαρχίαν Ἀπόκουρο. Ὁ πατέρας μου, ἡ μητέρα μου, εὐσεβεῖς Ὀρθόδοξοι χριστιανοί. Εἶμαι, λοιπόν, κι᾿ ἐγὼ ἀδελφοί μου, ἄνθρωπος ἁμαρτωλός, χειρότερος ἀπ᾿ ὅλους. Εἶμαι ὅμως δοῦλος τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Ἐσταυρωμένου, καὶ ὄχι πὼς ἐγὼ εἶμαι ἄξιος νὰ εἶμαι δοῦλος τοῦ Χριστοῦ, ἀλλ᾿ ὁ Χριστὸς ποὺ μὲ καταδέχεται διὰ τὴν εὐσπλαχνίαν Του. Τὸν Χριστό μας, λοιπόν, ἀδελφοί μου πιστεύω, δοξάζω καὶ προσκυνῶ. Τὸν Χριστόν μας παρακαλῶ νὰ μὲ καθαρίση, ἀπὸ κάθε ἁμαρτίαν ψυχικὴν καὶ σωματικήν. Τὸν Χριστὸ παρακαλῶ νὰ μὲ δυναμώσῃ νὰ νικήσω τοὺς τρεῖς ἐχθρούς: τὸν κόσμον, τὴν σάρκα καὶ τὸν πειρασμόν. Τὸν Χριστόν μου παρακαλῶ νὰ μὲ ἀξιώση νὰ χύσω καὶ ἐγὼ τὸ αἷμα μου, διὰ τὴν ἀγάπην Του.
Ἀνίσως, ἀδελφοί μου, ἦτο δυνατὸν ν᾿ ἀνέβω εἰς τὸν οὐρανόν, νὰ φωνάξω μίαν φωνὴν μεγάλη, νὰ κηρύξω σ᾿ ὅλον τὸν κόσμον πὼς μόνον ὁ Χριστός μας εἶναι Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ Θεὸς ἀληθινὸς καὶ ζωὴ τῶν πάντων, ἤθελα τὸ κάμει. Καὶ ἐπειδὴ δὲν δύναμαι νὰ πράξω ἐκεῖνο τὸ μέγα, κάμω τοῦτο τὸ μικρὸν καὶ περιπατῶ ἀπὸ τόπον εἰς τόπον καὶ διδάσκω τοὺς ἀδελφούς μου κατὰ δύναμιν, ὄχι ὡς διδάσκαλος, ἀλλ᾿ ὡς ἀδελφός. Διδάσκαλος μόνον ὁ Χριστός μας εἶναι.»
Καὶ μόνον ἡ ἀνάγνωση τῶν γραμμῶν αὐτῶν, δύναται νὰ δείξη τὴν ὑψηλὴ διάθεση τοῦ Κοσμᾶ καὶ τὴ ρωμαλέα διατύπωση τῶν ἰδεῶν του. Ἴσως νὰ μὴ κυριολεκτεῖ. Ἴσως νὰ μὴ βρίσκει τὶς κατάλληλες λέξεις.
Ὁποῖος χείμαρρος μέσα στὶς φράσεις! Ὁποία ταπείνωση, ἀλλὰ κι᾿ ἔξαρση μέσα στὶς ἰδέες! Μέχρι τότε, κανένας Ρωμηὸς δὲν εἶχε μιλήσει μία τέτοια γλώσσα ἁπλὴ καὶ βαθειὰ στοὺς σκλαβωμένους. Κανεὶς δὲν τοὺς εἶχε συγκινήσει περισσότερο. Κανεὶς δὲν δίδαξε τὸ Εὐαγγέλιο πιὸ ἁπλὰ καὶ ζωηρά.
Διδαχές
Οἱ «Διδαχές» του μᾶς δείχνουν, πὼς δὲν ὑπῆρξε μονάχα ἕνας ὑπέροχος ἑρμηνευτὴς τοῦ Εὐαγγελίου, μὰ κι᾿ ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους ἐκκλησιαστικούς μας ρήτορες, ἕνας ἐμπνευσμένος καὶ παμφεγγὴς ἀστήρ, ἕνας γλυκύφθογγος καὶ ὑψιπετὴς ποιητής.
«Το ὕφος του δυνατό, οἱ ἰδέες ἁπλὲς κι᾿ ὑψηλὲς κι᾿ ἡ στάση του ταπεινή, σεμνὴ κι᾿ ὑπέροχη. Ἡ ἐντύπωση ποὺ προκαλοῦσε ἡ γλώσσα του, ἦταν καταπληκτική. Κατακτοῦσε καὶ γοήτευε» (Φάνη Μιχαλόπουλου, Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός).
Αὐτὸν τὸν μεγάλο ἐθνεγέρτη ὁ λαός μας, τώρα ἄρχισε νὰ γνωρίζει. Καὶ οἱ πνευματικοί του ἡγέτες, μόλις τώρα ἄρχισαν νὰ καταπιάνονται μὲ αὐτόν, ἀναλύοντας τὶς περίφημες «Διδαχές» του, τὶς προφητεῖες του, τὰ θαύματά του καὶ τὴν πίστη του στὴν ἀνάσταση τοῦ Γένους μας.
Σπάνια, ἀνθρώπινη προσωπικότητα συγκέντρωσε στὸν ἑαυτό της τόσα χαρίσματα, καὶ τόσες ἰδιότητες, ὅσες ὁ ἅγιος Κοσμᾶς.
Φύση πλούσια, προικισμένη ἀπὸ τὸν Θεὸ μὲ ὀξυδέρκεια καὶ εὐφυΐα, ὁ Διδάχος αὐτὸς τοῦ Γένους, προσθέτοντας στὰ φυσικά του χαρίσματα, τὰ ἐπίκτητα, ποὺ μὲ κόπο καὶ ἀγῶνες κατώρθωσε νὰ ἀποκτήσει, ἔδωσε τὸν ἑαυτόν του ὁλόκληρο στὴν ὑπηρεσία τοῦ Θεοῦ καὶ στὴ διακονία τοῦ ἀνθρώπου.
Ἀπὸ τὶς «Διδαχές» του ἀποδεικνύεται βαθὺς γνώστης τῶν ἀνθρωπίνων προβλημάτων τῆς ἐποχῆς του, ψυχολόγος ἄριστος καὶ δεξιὸς ὁδηγὸς ψυχῶν. Ξέρει σὲ ποιοὺς ἀπευθύνεται, γι᾿ αὐτὸ καὶ κάθε φορὰ ὁ λόγος του παραλλάσει. Ὄντως ὁ Πατροκοσμᾶς ἀναδεικνύεται κληρικὸς μὲ γνήσιο ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα.
Μιλώντας γιὰ τὸν Πατρο-Κοσμᾶ, δὲν μποροῦμε νὰ μὴν ὑπογραμμίσουμε τὸ προφητικό του χάρισμα.
Εἶπε πολλὲς προφητεῖες καὶ μὲ συμβολικὸ τρόπο ἐκφράσθηκε γιὰ πρόσωπα καὶ καταστάσεις τῆς ἐποχῆς του, καθὼς καὶ γιὰ τὸ μέλλον τῆς φυλῆς μας.
Εἶναι ἄξιες μεγάλης προσοχῆς οἱ προφητεῖες αὐτές, γιατί ἀποδεικνύουν ὄντως θεοφόρο καὶ θεόπνευστο τὸν ἄνδρα αὐτόν, πολλὲς δὲ ἀπ᾿ αὐτὲς ἐκπληρώθηκαν στὸ ἀκέραιο, ἐνῶ ἄλλες ἀκόμη ἀναμένουν τὸν κατάλληλο καιρὸ γιὰ νὰ ἐκπληρωθοῦν.
Τέλος, ὁ Πατροκοσμᾶς ὑπῆρξε καὶ θαυματουργός.
Συχνὰ τὰ λόγια του ἀκολουθοῦσαν θαυμαστὰ γεγονότα, ποὺ ἔκαμναν τοὺς ἀκροατές του, νὰ κυριεύονται ἀπὸ θάμβος καὶ ἔκπληξη, ἐμπρὸς στὴ δύναμη τοῦ ἁπλοϊκοῦ ἐκείνου ἀνθρώπου, ποὺ εἶχε σύμμαχο τὸν Θεό. Ἔχοντας τὴν χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἐθεράπευσε παραλύτους, κωφούς, δαιμονιζομένους καὶ ἐτέλεσε τὴν ἀνάβλυσιν ὑδάτων, σὲ ξηρὰ καὶ ἄνυδρα μέρη. Ἀναφέρομεν ἐνδεικτικά:
Εἰς τὴν νῆσον τῆς Κεφαλληνίας, ὑπῆρχε ἕνας πτωχὸς ράπτης, ὁ ὁποῖος εἶχε παράλυτο, πολλὰ χρόνια, τὸ δεξί του χέρι. Ἐζήτησε τὴν βοήθεια τοῦ Ἁγίου κι ἐκεῖνος τὸν ἐσυμβούλευσε νὰ ἔλθη εἰς τὴν διδαχήν του. Ὑπήκουσεν ὁ ἄνθρωπος καὶ ὁ πολυέλεος Θεὸς τὸν εὐσπλαχνίστηκε καὶ τοῦ δώρησε τὴν ὑγείαν του, τὴν ἑπομένη κιόλας ἡμέρα.
Ἄλλος παράλυτος, ἀκούοντας τὸ παράδοξο συμβάν, ἐζήτησε νὰ τὸν ὁδηγήσουν μὲ τὸ κρεββάτι του μπροστὰ στὸν Πατροκοσμά. Ἤκουσε τὴν διδαχὴν καὶ ὀλίγες ἡμέρες μετὰ ἐθεραπεύθη.
Ἀκόμα καὶ μετὰ τὸν θάνατόν του, συνεχίστηκαν τὰ θαύματα τοῦ Ἁγίου.
Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἐκταφῆς του, μία δαιμονισμένη γυναίκα ἐθεραπεύθη ἐντελῶς ἀντικρύζοντας τὸ σκήνωμα τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ.
Ὁ Πατρο-Κοσμᾶς πολυεδρικὸς καὶ ταλαντοῦχος, ὅσον ἐλάχιστοι, εἶναι δύσκολο νὰ περιγραφεῖ.
Οἱ πινελιὲς ποὺ ἐδώσαμε γιὰ τὸν χαρακτήρα του, μιὰ σκιαγραφία του ἁπλή μας προσφέρουν, ἀπὸ τὴν ὁποία ὅμως ἀναφαίνεται ἔστω καὶ ἁδρά, ἡ πολυτάλαντη, ἡ ἀσύγκριτη, ἡ γενναία καὶ ἡ θαυμαστὴ προσωπικότητά του, ἀληθινὸ δῶρο τοῦ Θεοῦ στὸ λαό του.
Τί νὰ πρωτοθίξει κανεὶς ἀπὸ τὶς «Διδαχές» του.
Ἐκεῖνο ποὺ θὰ διαπιστώσει κανεὶς διαβάζοντας αὐτὲς τὶς «Διδαχές» εἶναι ὅτι, δυὸ ἦσαν οἱ κεντρικοὶ ἄξονες, γύρω ἀπὸ τοὺς ὁποίους ὁ Ἅγιός μας ἔπλεξε τὸ ὑφάδι τοῦ λόγου του: «Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ».
Ἀρχίζοντας ἀπὸ τὸν Χριστὸ δηλ. ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξο Πίστη μας, προσπαθοῦσε νὰ καλλιεργήσει στὶς ψυχὲς τῶν ἀκροατῶν του τὴν θρησκευτικότητα. Στὴν θρησκευτικὴ ἀνύψωση τοῦ Γένους, ἔβλεπε τὴν ἡθικήν του ἀναγέννηση.
Ὁ κόσμος ἦταν κατατρομαγμένος ἀπὸ τὴν θηριωδία τοῦ Τούρκου, ποὺ δὲν ἀναγνώριζε δικαιώματα στοὺς ραγιάδες. Ἀγραμματοσύνη βασίλευε παντοῦ.
Ὁ ἱερὸς κλῆρος ἦταν κατὰ τὸ πλεῖστον ἀγράμματος καὶ σπάνιο πράγμα ἦταν ἡ ὕπαρξη ἱερέως.
Ἀποτέλεσμα αὐτῆς τῆς καταπτώσεως, ἦταν τὸ θλιβερὸ φαινόμενο τῶν ἐξισλαμισμῶν: Δηλαδὴ τῆς ἀποστασίας ἀπὸ τὴν ὀρθόδοξη πίστη.
Ἄτομα καὶ ὁλόκληρα χωριὰ πολλὲς φορὲς προσέρχονται στὸν Μουσουλμανισμό, γιὰ νὰ γλυτώσουν ἀπὸ τὴν ἀφόρητη καταπίεση τῆς τουρκικῆς ἀσυδοσίας.
Αὐτὸ τὸ ἀνέμενε ὁ Πατροκοσμᾶς, γι᾿ αὐτὸ βλέποντας τοὺς μαζικοὺς ἐξισλαμισμούς, καὶ ἄλλα πολλά, πῆρε τὴν ἀπόφαση νὰ ἀφήσει τὸ μοναστήρι του στὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ νὰ ἔρθη στὸν κόσμο, καλώντας τον σὲ ἐπιστροφὴ πρὸς τὸν Χριστό.
Ἀπ᾿ ὅτι μᾶς λέγει ὁ ἴδιος, στὸ Ἅγιον Ὄρος κάθησε δέκα ἑπτὰ (17) χρόνους καὶ ἔκλαιε γιὰ τὶς ἁμαρτίες του καὶ τὶς ἁμαρτίες τῶν συνανθρώπων του. Ἐπίσης λέει, ὅτι μελετώντας τὸ ἅγιον καὶ ἱερὸν Εὐαγγέλιον βρῆκε μέσα πολλὰ καὶ διάφορα νοήματα, τὰ ὁποῖα εἶναι ὅλα μαργαριτάρια, διαμάντια, θησαυρός, πλοῦτος, χαρά, εὐφροσύνη, ζωὴ ἡ οὐράνιος.
Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ ἀπάντηση ποὺ ἔδωσε ὅταν τὸν ρώτησαν, γιατί ἄφησε τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ γυρίζει στὸν κόσμο: « ... ἐπειδὴ τὸ Γένος μας ἔπεσεν εἰς τὴν ἀμάθειαν, εἶπα· Ἂς χάσει ὁ Χριστὸς ἐμένα, ἕνα πρόβατο, κι᾿ ἂς κερδίσει τὰ ἄλλα. Ἴσως ἡ εὐσπλαγχνία τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ εὐχὴ ἡ δική σας, σώσῃ κι᾿ ἐμένα».
Γιὰ νὰ πῆς τέτοια λόγια χρειάζεται πλοῦτος, ὠκεανὸς ἀγάπης γιὰ τὸν ἄλλο, ὥστε νὰ φτάσεις στὸ σημεῖο νὰ παραβλέπεις τὸ δικό σου συμφέρον, χάριν τοῦ συμφέροντος τοῦ ἄλλου.
Ἀρχίζει τὶς περιοδεῖες του μὲ μιὰ τιτάνια προσπάθεια νὰ ἀναχαιτήσει τὸ κύμα τῶν ἐξισλαμισμῶν, φέρνοντας τὸν Χριστὸ κοντὰ στοὺς ἀνθρώπους. Καὶ τὸ πετυχαίνει. Ἀνάβει πυρκαϊὲς καὶ καίει τὴν ἀδιαφορία γύρω ἀπὸ τὰ πνευματικά.
Ὁ δεύτερος βαθμὸς τοῦ κηρύγματός του, εἶναι ἐθνικός.
Μετὰ τὴν ἡθικὴ ἀναγέννηση καὶ ταυτόχρονα μ᾿ αὐτὴν καλλιεργεῖ τὸν Ἐθνισμό, τὰ Γράμματα, τὴν Παιδεία. Εἶναι ἀκαταπόνητος καὶ ἀκατάβλητος. Ὅπου σταθεῖ ἀνοίγει σχολεῖα. Σὲ 247 ἀνέρχονται τὰ σχολεῖα ποὺ ἵδρυσε καὶ μέσα σ᾿ αὐτὰ ἐδιδάσκοντο τὰ ἑλληνόπουλα ἀνάγνωση καὶ γραφή. Ἄλλα 1100 κατώτερα, ἄρχισαν νὰ λειτουργοῦν.
Τόσο ἦταν τὸ ἐνδιαφέρον του γιὰ τὰ σχολεῖα, ὅπου χαρακτηριστικὰ ἔλεγε: «...καλύτερα ἀδελφέ μου, νὰ ἔχεις ἑλληνικὸ σχολεῖο στὴν χώρα σου, παρὰ νὰ ἔχεις βρύσες καὶ ποτάμια, διότι οἱ βρύσες ποτίζουν τὸ σῶμα, τὰ δὲ σχολεῖα ποτίζουν τὴν ψυχή. Καὶ ὡσὰν μάθεις τὸ παιδί σου γράμματα, τότε λέγεται ἄνθρωπος· τὸ σχολεῖο ἀνοίγει τὰς Ἐκκλησίας, ὅλα τὰ παιδιὰ νὰ μανθάνουν ὀλίγα ἔστω, ἀλλὰ γερὰ γράμματα, ποτισμένα μὲ τὸ πνεῦμα τῆς Χριστιανικῆς θρησκείας, ποὺ περικλείει μέσα της ὅλα τὰ ἀναγεννητικὰ στοιχεῖα.
Ἐπίσης, λαχταροῦσε νὰ γνωρίσουν οἱ σκλαβωμένοι ἀδελφοί του, τοὺς θησαυροὺς τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ νὰ μορφωθοῦν χριστιανικά. Γι᾿ αὐτὸ τόνιζε· «Ἀπὸ τὸ σχολεῖο μανθάνομεν τί εἶναι Θεός, τί εἶναι Ἁγία Τριάς, τί εἶναι ἄγγελοι, δαίμονες, παράδεισος, κόλασις, ἀρετή, κακία· τί εἶναι ψυχή, σῶμα. Ἀνοίγουν τὰ ὄμματα τῶν εὐσεβῶν καὶ ὀρθοδόξων χριστιανῶν νὰ μανθάνουν τὰ Μυστήρια. Διότι χωρὶς τὸ σχολεῖο περιπατοῦμεν εἰς τὸ σκότος».
Ἐκτὸς ἀπὸ τὴ μόρφωση τῶν παιδιῶν, ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς φρόντισε καὶ γιὰ τὸ βάπτισμα ὅλων τῶν παιδιῶν.
Ἔδινε σ᾿ αὐτὸ πάρα πολλὴ σημασία, διότι γνώριζε καλῶς ὅτι τὸ βάπτισμα καὶ μάλιστα τὸ ὀρθὸν βάπτισμα εἶναι ἀπαραίτητη προϋπόθεση διὰ τὴν σωτηρία μας. «Ἄνευ βαπτίσματος οὐκ ἔστι τῆς ἀγαθῆς ἐλπίδος ἐπιτυχεῖν (=σωθῆναι) κἂν πάντων τῶν εὐσεβῶν εὐσεβέστερος τὶς γέγοναι» (Ἅγιος Ἰωάννης Σαββαΐτης).
Χάρις στὶς προσπάθειές του λοιπὸν ἐσκόρπισε στὴ χώρα μας πάνω ἀπὸ 4.000 κολυμβῆθρες, βαπτίζοντας δεκάδες παιδιὰ καὶ προτρέποντας τοὺς γονεῖς νὰ μὴν ἀμελοῦν νὰ βαπτίζουν τὰ παιδιά τους· «Καλύτερα, ἀδελφέ μου, νὰ θανατώσεις ἑκατὸ ἀνθρώπους, παρὰ νὰ ἀφήσεις ἕνα παιδὶ ἀβάπτιστον νὰ ἀποθάνη. Γιατί ἀβάπτιστος καὶ ἀνεξομολόγητος ἄνθρωπος εἶναι ἀδύνατο νὰ σωθεῖ».
Βλέποντας δὲ τὴν ἀμάθεια καὶ ἀδιαφορία τῶν κληρικῶν ὄχι μόνον διὰ τὸ βάπτισμα, ἀλλὰ καὶ διὰ τὸν τύπον τοῦ βαπτίσματος ποὺ ἔχει ὁρίσει ἡ Ἐκκλησία μας (βάπτισμα καὶ βύθισμα μέσα εἰς τὸ νερὸ μὲ τρεῖς καταδύσεις καὶ τρεῖς ἀναδύσεις) ἔλεγε ἐπίμονα καὶ αὐστηρὰ εἰς τοὺς ἱερεῖς· «Νὰ βαπτίζετε ἡ ἁγιωσύνη σας σύμφωνα μὲ τὴν γνώμη καὶ τὸν σκοπὸν τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας. Νὰ τὰ βουτᾶτε (τὰ παιδιά) μέσα εἰς τὴν κολυμβήθραν· νὰ ἔχετε μέσα πολὺ νερὸ καὶ νὰ κάμνετε τρεῖς ἀναδύσεις καὶ τρεῖς καταδύσεις λέγοντας τὰ ὀνόματα τῆς Ἁγίας Τριάδος».
Γιὰ τὴν γυναίκα Ἑλληνίδα ποὺ τόσο τὸν ἀπασχόλησε ἐπειδὴ τότε ἦταν στὴν ἀπόλυτη ἐξουσία τοῦ κυρίαρχου ἄνδρα της, καὶ προορισμός της ἦταν νὰ δουλεύει σὰν σκλάβα του, ἡ δὲ θέσις της ἦταν πραγματικὰ οἰκτρὰ ἡ ἐθεωρεῖτο κατώτερο πλάσμα, ἀφήνει ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς νὰ πέφτουν ἀπὸ τὸ στόμα του πραγματικὰ μαργαριτάρια ἀπὸ τὸν ἀστείρευτο θησαυρὸ τοῦ Εὐαγγελίου: «Πρέπει, ὦ ἄνδρα, νὰ μὴ μεταχειρίζεσαι τὴν γυναίκα σου σὰν σκλάβα, γιατί πλάσμα τοῦ Θεοῦ εἶναι κι᾿ ἐκείνη. Ἔχετε μίαν πίστη, ἕνα βάπτισμα καὶ γι᾿ αὐτὴν σταυρώθηκε ὁ Χριστός, ὅπως καὶ γιὰ σένα. Δὲν τὴν ἔχει ὁ Θεὸς κατώτερή σου. Δὲν τὴν ἔπλασε οὔτε ἀπὸ τὴν κεφαλή σου διὰ νὰ εἶναι ἀνώτερή σου, οὔτε ἀπὸ τὰ πόδια σου διὰ νὰ εἶναι κατώτερή σου, ἀλλὰ ἀπ᾿ τὴν πλευράν σου. Καὶ μάλιστα ἀπὸ τὴν ἀριστερὴ πλευρά, ποὺ εἶναι ἡ καρδιά σου, γιὰ νὰ σὲ διδάξει ὅτι πρέπει νὰ τὴν ἀγαπᾶς καὶ ὄχι νὰ τὴν περιφρονεῖς».
Στὶς «Διδαχές» του ἀποκαλύπτεται ὁ πατριωτισμός του, ἡ φλογερὴ ἀγάπη του γιὰ τὴν Ἐλευθερία, ὁ ἀσίγαστος πόθος του γιὰ τὴν ἐθνικὴ ἀποκατάσταση.
Γι᾿ αὐτὸν δυὸ πράγματα ἦταν τὰ πιὸ πολύτιμα καὶ χρήσιμα, ποὺ χωρὶς αὐτὰ ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ ζήσει. Καὶ τὰ δυὸ αὐτὰ ἦταν ἡ ΨΥΧΗ καὶ ὁ ΧΡΙΣΤΟΣ.
Ἂς τὸν ἀκούσουμε νὰ διδάσκει: «Τοῦτο σᾶς λέγω καὶ σᾶς παραγγέλω, κἂν ὁ οὐρανὸς νὰ κατέβει κάτω, κἂν ἡ γῆ νὰ ἀνέβει ἐπάνω, καὶ ὅλος ὁ κόσμος νὰ χαλάση, σήμερον αὔριον, νὰ μὴ σᾶς μέλλει τί ἔχει νὰ κάμη ὁ Θεός. Τὸ κορμὶ σας, ἂς τὸ καύσουν, ἂς τὸ τηγανίσουν, τὰ πράγματά σας, ἂς τὰ πάρουν, μὴ σᾶς μέλλη. Δώσατέ τα δὲν εἶναι ἰδικά σας. Ψυχὴ καὶ Χριστὸς σᾶς χρειάζονται. Αὐτὰ τὰ δυὸ ὅλος ὁ κόσμος νὰ πέσει δὲν ἠμπορεῖ νὰ σᾶς τὰ πάρη ἐκτὸς καὶ τὰ δώσετε μὲ τὸ θέλημά σας. Αὐτὰ τὰ δυὸ νὰ τὰ φυλάττετε νὰ μὴν τὰ χάσετε».
Γιὰ νὰ καταλάβουμε ὅτι ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ἦτο ἀληθινὸς προφήτης ἀναφέρουμε ἀπὸ τὶς 122 καὶ πλέον προφητεῖες του ἐνδεικτικὰ ὁρισμένες:
Στὰ Τσαραπλανᾶ τῆς Ἠπείρου εἶχε πῆ: «Τὰ βάσανα εἶναι ἀκόμη πολλά. Θυμηθεῖτε τὰ λόγια μου· προσεύχεσθε, ἐνεργεῖτε καὶ ὑπομένετε στερεά. Ἕως ὅταν νὰ κλείσει αὐτὴ ἡ πληγὴ τοῦ πλατάνου, τὸ χωριό σας θά ῾ναι σκλαβωμένο καὶ δυστυχισμένο».
Νὰ καὶ μία ἄλλη προφητεία χωρὶς σχόλια: «Θὰ ἔρθη καιρὸς ποὺ οἱ Ρωμιοὶ θὰ τρώγονται ἀναμεταξύ τους. Ἐγὼ συστήνω ὁμόνοιαν καὶ ἀγάπην». Καὶ δυὸ ἄλλες πολὺ ἐπίκαιρες: «Θἄρθη καιρὸς ποὺ δὲν θὰ ὑπάρχει αὐτὴ ἡ ἁρμονία ποὺ εἶναι σήμερα μεταξὺ λαοῦ καὶ κλήρου», καὶ «Τὸ κακὸ θἄρθη ἀπὸ τοὺς διαβασμένους».
Γιὰ τὸν Ἀλὴ Πασᾶ εἶχε πῆ: «Θὰ γίνεις μεγάλος ἄνθρωπος, θὰ κυριεύσεις ὅλη τὴν Ἀρβανιτιά, θὰ ὑποτάξεις τὴν Πρέβεζα, τὴν Πράγα, τὸ Σούλι, τὸ Δελβίνο, τὸ Γαρδίκι καὶ αὐτὸ τὸ τάχτι τοῦ Κοὺρτ Πασᾶ. Θὰ ἀφήσεις μεγάλο ὄνομα στὴν οἰκουμένη. Καὶ στὴν Πόλη θὰ πᾶς... μὲ κόκκινα γένεια».
Πράγματι ὅλα ὅσα προφήτευσε ἔγιναν. Στὸ τέλος στὴν Πόλη στάλθηκε ματωμένο τὸ κομμένο κεφάλι του.
Εἶχε προφητεύσει τὰ αὐτοκίνητα: «Θὰ βγοῦν πράγματα ἀπὸ τὰ σχολεῖα ποὺ ὁ νοῦς σας δὲ φαντάζεται. Θὰ δῆτε στὸν κάμπο ἁμάξι χωρὶς ἄλογα νὰ τρέχει γρηγορότερα, ἀπὸ τὸν λαγό».
Εἶχε προφητεύσει τὰ τηλέφωνα: «Θἄρθη καιρὸς ποὺ οἱ ἄνθρωποι θὰ ὁμιλοῦν ἀπὸ ἕνα μακρινὸ μέρος σὲ ἄλλο σὰν νάναι σὲ πλαγινὰ δωμάτια π.χ. ἀπὸ τὴν Πόλη στὴ Ρωσία».
Εἶχε προφητεύσει τὰ ἀεροπλάνα: «Θὰ δῆτε νὰ πετᾶνε ἄνθρωποι στὸν οὐρανὸ σὰν μαυροπούλια καὶ νὰ ρίχνουν φωτιὰ στὸν κόσμο. Ὅσοι θὰ ζοῦν τότε θὰ τρέξουν στὰ μνήματα καὶ θὰ φωνάζουν. Ἐβγᾶτε σεῖς οἱ πεθαμένοι νὰ μποῦμε ἐμεῖς οἱ ζωντανοί».
Γιὰ τὸν ἀρχιαιρεσιάρχη καὶ ἀντίχριστο δὲ πάπα τὸν σφαγέα τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ τῆς Ὀρθοδοξίας ποὺ εἶχε τὸ θράσος πρόσφατα νὰ ἔλθει εἰς τὴν Ἑλλάδα, μᾶς λέγει: «ὁ ἀντίχριστος ὁ ἕνας εἶναι ὁ πάπας καὶ ὁ ἕτερος εἶναι αὐτὸς ποὺ εἶναι στὸ κεφάλι μας. Χωρὶς νὰ εἴπω τὸ ὄνομά του, τὸ καταλαβαίνετε»· καὶ συνεχίζει: «Τὸν Πάπα νὰ καταρᾶσθε, διότι αὐτὸς θὰ εἶναι ἡ αἰτία». Ποιὰ αἰτία; ἡ αἰτία τῶν κακῶν, πολλῶν κακῶν εἰς τὸν κόσμον.
Θὰ χρειαζόταν τόμος ὁλόκληρος καὶ τόννοι χάρτου καὶ μελάνης γιὰ νὰ ἀναπτύξει κανεὶς τὸ τιτάνειο ἔργο τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ καὶ τὴν θρυλικὴ προσωπικότητά του. Δίκαια χαρακτηρίστηκε «ὁ μεγαλύτερος μετὰ τὴν ἅλωση Ἕλληνας καὶ Πατέρας τοῦ νεοελληνικοῦ ἔθνους».
Ἐμεῖς θὰ τὸν χαρακτηρίσουμε πρότυπό του νεοελληνικοῦ ἤθους, πατέρα τῆς ἐθνικῆς μας ἑνότητας καὶ ἐνσαρκωτὴ τοῦ αὐθεντικοῦ ἑλληνοχριστιανικοῦ ἰδεώδους: «Εἶναι ὁ ἡρωικώτερος τῶν ἁγίων καὶ ὁ ἁγιώτερος τῶν ἡρώων».
Καὶ κλείνω μὲ λίγα λόγια γιὰ τὸ μαρτύριό του.
Ὅποιος γνωρίζει ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία, ἠξεύρη καλῶς ὅτι πίσω σχεδὸν ἀπὸ πολλὰ μεγάλα γεγονότα βρίσκονται οἱ Ἑβραῖοι.
Τὸ παμπόνηρον λοιπὸν καὶ μιαρὸν αὐτὸ γένος τῶν Θεοκτόνων καὶ ἀντιχρίστων Ἑβραίων, ἐσυκοφάντησε τὸν Πατρο-Κοσμᾶ εἰς τὸν Κούρτ-Πασᾶ κι ἐζήτησε τὸν θάνατόν του. Μὲ δόλο πλησίασαν τὸν Ἅγιο οἱ ἀπεσταλμένοι, ἀπὸ τὸ Χότζα, δήμιοι καὶ τοῦ ἔκαναν γνωστή τη διαταγὴ ὅπου εἶχαν.
Ὁ Πατροκοσμᾶς ἐδέχθη μετὰ χαρᾶς τὴν θανατικὴν ἀπόφασιν, γονυκλινὴς προσευχήθη εἰς τὸ Θεόν, ηὐλόγησε σταυροειδῶς τὰ τέσσερα μέρη τοῦ κόσμου καὶ ὁδηγήθη εἰς τὴν ἀγχόνην.
Ἀφοῦ ἐξέπνευσε καὶ ἡ ἁγία του ψυχὴ ἐπέταξε στὰ οὐράνια, κοντὰ στὸν θρόνο τοῦ Θεοῦ, οἱ δήμιοί του ἐγύμνωσαν τὸ ἱερὸ λείψανο καὶ τὸ ἔριξαν στὸν ποταμὸ μὲ μιὰ μεγάλη πέτρα στὸν λαιμό. Παρῆλθαν τρεῖς ἡμέρες, ὅταν τὸ ἅγιο λείψανο εὑρέθη ἀπὸ ἕναν ἱερέα Μάρκον ὀνόματι,νὰ πλέη στὸ νερὸ ὄρθιο ὡσὰν νὰ ἦτο ζωντανό. Ὁ παπα-Μάρκος τὸ ἔφερε στὴν ἐκκλησία καὶ στὴ συνέχεια ἀφοῦ τοῦ ἀπέδωσαν τὶς πρέπουσες τιμὲς τὸ ἔθαψαν κοντὰ στὴν ἐκκλησία στὸ Καλλικόντασι.
Ἂς ἔχουμε τὴν εὐλογία του ὅλοι μας κι ἂς εἶναι αἰωνία ἡ Μνήμη του.
Ὁ Ὑμνωδὸς ἐὰν ἤθελε νὰ ὑμνήσει τὸν Πατροκοσμᾶ μὲ ἕνα δίστιχο θὰ τὸν ὑμνοῦσε μὲ τὰ λόγια ποὺ ὑμνήθη καὶ ὁ Μέγας Ἀθανάσιος.
«Κοσμᾶν καὶ θανόντα ζῆν λέγω·
Οἱ γὰρ δίκαιοι ζῶσι καὶ τεθνηκότες·
καὶ Κοσμᾶν ἐπαινῶν ἀρετὴν ἐπαινέσομαι».
Ἂς εὐχηθοῦμε ὅλοι μας στοὺς χαλεποὺς καὶ ἀποκαλυπτικοὺς καιρούς, ποὺ ζῶμεν, νὰ ἀναδείξει ὁ Θεὸς γνησίους ἱεραποστόλους μὲ τὴν θερμουργὸν πίστιν τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ. Ἂς εὐχηθῶμεν ὅτι αὐτοὶ θὰ φωτίσουν τὸν πλανηθέντα λαὸν ποὺ ζῆ μέσα στὴν σῆψιν τῆς ἁμαρτίας καὶ κυλιέται στὸν βοῦρκον τῆς αἰσθησιακῆς ἀπολαύσεως καὶ ἡδονῆς, μέσα στὸν κόσμο τῆς ἀδικίας, τῆς πορνείας, τῆς ἀπάτης, τῆς κλοπῆς καὶ τοῦ ψεύδους.
Ἂς εὐχηθῶμεν τέλος, μέσῳ αὐτῶν νὰ ἀνανήψωμεν, ἀφήνοντας τὸν παλαιὸν κόσμον τῆς ἁμαρτίας καὶ νὰ ἔλθωμεν στὸν καινούργιο κόσμο τῆς πίστεως, τῆς ἐλπίδος, τῆς ἀγάπης, τῆς δικαιοσύνης καὶ νὰ φωτισθῶμεν ὥστε νὰ ἔλθωμεν εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας καὶ νὰ γίνωμεν κοινωνοὶ καὶ κληρονόμοι τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν.
Προφητείες του Αγίου Κοσμά.
Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς δὲν ἦταν μόνο ἕνας συναρπαστικὸς διδάσκαλος, ποὺ ἐκλαΐκευε τὶς μεγάλες θεολογικὲς ἔννοιες καὶ μὲ ἁπλὰ λόγια καὶ ζωντανὰ παραδείγματα τὶς ἔκανε προσιτὲς στὸ ἁπλοϊκὸ ἀκροατήριό του. Ἦταν συγχρόνως καὶ προφήτης. Ἀρκετὲς προφητεῖες ἐπιβεβαίωσαν τὴ διδασκαλία του, τὸν ἀπέδειξαν ἅγιο ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν καθιέρωσαν στὴ συνείδησι τοῦ λαοῦ καὶ στὴν ἱστορία ὡς προφήτη.
Γιὰ τὴ δόξα τοῦ Κυρίου καὶ τὴ μετάνοια ψυχῶν ὁ ἅγιος Κοσμᾶς καὶ σημεῖα ἔκανε καὶ προφητεῖες εἶπε. Ὑποστηρίζεται ὅτι στὶς προφητεῖες του ἐπηρεάσθηκε ἀπὸ τὴν «Ὀπτασία τοῦ Ἀγαθαγγέλου», ἕνα χρησμολογικὸ κείμενο ποὺ κυκλοφοροῦσε εὐρύτατα στὶς μέρες του ἀνάμεσα στοὺς σκλαβωμένους Ἕλληνες καὶ καλλιεργοῦσε ψεύτικες ἐλπίδες κούφιας παρηγοριᾶς γιὰ τὸ «ξανθὸ γένος», ποὺ θὰ βοηθοῦσε στὴν ἀπελευθέρωσι ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Ἀλλὰ πουθενὰ μέσα στὶς «Διδαχές» του, ὅπου διαφυλάσσεται ἡ αὐθεντικὴ διδασκαλία τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ, δὲν ὑπάρχει δεῖγμα αὐτῆς τῆς νοοτροπίας.
Ἔχω τὴ γνώμη ὅτι ἡ ἐντύπωσι αὐτὴ δημιουργήθηκε ἐξ αἰτίας ὠρισμένων πλαστῶν προφητειῶν καὶ διαφόρων λαϊκοθρησκευτικῶν χρησμῶν, ποὺ ἀποδόθηκαν στὸν Πατροκοσμᾶ καὶ διεκδικοῦν σήμερα τὴν πατρότητά του. Αὐτὰ προκαλοῦν βέβαια κάποια ἐντύπωσι στοὺς ἀδαεῖς, στὴν πραγματικότητα ὅμως ὄχι μόνο δὲν ὠφελοῦν, ἀλλὰ καὶ πολὺ ἐπιζήμια εἶνε, διότι, ὅταν ἀποδεικνύεται τὸ νόθο τους, τίθεται σὲ ἀμφισβήτησι καὶ ἡ γνησιότητα τῶν ἀληθινῶν προφητειῶν.
Εἶνε ἀνάγκη, λοιπόν, νὰ γίνῃ ἕνας διαχωρισμός, ἕνα ξεκαθάρισμα ἀνάμεσα στὶς πραγματικὲς προφητεῖες τοῦ ἁγίου καὶ στοὺς ἀνεύθυνους χρησμοὺς καὶ ἀφορισμούς, ποὺ τόσο ἄφθονοι κυκλοφοροῦν. Τὸ ὑγιὲς καὶ δοκιμασμένο κριτήριο καὶ τὴ διάκρισι αὐτὴ θὰ μᾶς τὰ προσφέρει ἡ Ἁγία μας Γραφή, ἡ πηγὴ καὶ τὸ ταμεῖο τῆς ἀληθινῆς προφητείας.
Καμμία ἀπὸ τὶς χιλιάδες προφητεῖες, τῆς ἁγίας Γραφῆς, δὲν ἔχει σχέσι μὲ χρησμοὺς καὶ ἐλλιπογράμματες προτάσεις, ὅπου προσθέτοντας τὰ ἀνάλογα φωνήεντα ἢ σύμφωνα, σχηματίζεται ἡ προφητικὴ ρῆσι. Ὅλα αὐτὰ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ τὰ ἀπορρίπτει καὶ ἡ Ἐκκλησία δὲν τὰ υἱοθέτησε ποτέ.
Ἡ προφητεία στὴν Ἁγία Γραφὴ ἔχει τὸ χαρακτηριστικὸ γνώρισμα ὅτι συμπλέκεται μὲ ἱστορικὰ γεγονότα, συνδέεται μὲ πρόσωπα καὶ πράγματα τῆς ἱστορίας καὶ ἐκπληρώνεται σταδιακὰ μὲ τὸ πέρασμα τοῦ χρόνου. «Ἡ προφητεία ποὺ λέγεται συγκαλυμμένα, ξεκαθαρίζεται μετὰ ἀπὸ τὴν ἔκβασι τῶν πραγμάτων καὶ ποτὲ πρὶν ἀπὸ αὐτά», σχολιάζει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Καὶ ἀλλοῦ παρατηρεῖ· «Ὁ Θεὸς συνδέει τὴ μία προφητεία μὲ ἄλλες, τὴν ἐγγύτερη μὲ τὶς ἀπώτερες. Ἔτσι παρέχει ὡς μέγιστη ἀπόδειξι τῶν μελλόντων τὴν προφητεία ποὺ πραγματοποιεῖται στὴν παροῦσα γενιά». Ἔχουμε δηλαδὴ μία ἁλυσίδα ἀλληλένδετων προφητειῶν, στὴν ὁποία ἡ τελευταία προφητεία ἀναφέρεται στὸ μεγάλο σχέδιο τῆς θείας οἰκονομίας, ἐνῶ οἱ προηγούμενες ἀφοροῦν σὲ διάφορα περιστατικὰ τῆς ἱστορίας. Ἔτσι, καθὼς ἐκπληρώνονται μία μία με τὴ σειρὰ οἱ προφητεῖες σ᾿ αὐτὴ τὴν ἁλυσίδα, χαλκεύεται ἡ ἐγγύησι καὶ ἡ βεβαιότητα ὅτι καὶ ἡ τελευταία, ἡ ἐσχάτη μεγάλη προφητεία, εἶνε γνήσια καὶ θὰ ἐκπληρωθῆ ὁπωσδήποτε. Ἐξ ἄλλου, καθὼς κάθε προφητεία τῆς σειρᾶς ἐκπληρώνεται σὲ διαδοχικὲς γενιὲς καὶ ἐποχές, ἡ δύναμι τῆς προφητείας διατηρεῖται ἀκέραιη ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ ποὺ διατυπώθηκε, μέχρι τὴν τελευταία ὥρα ποὺ θὰ ὁλοκληρωθῆ.
Μὲ ἄλλα λόγια ἡ βιβλικὴ προφητεία προσφέρεται μὲ τὴν ἴδια τὴν ἱστορία καὶ μάλιστα ἡ προφητεία προηγεῖται τῆς ἱστορίας καὶ ἡ ἱστορία προωθεῖ τὴν προφητεία. Πρόσωπα, γεγονότα, περιστατικὰ τῆς ἱστορίας μεταφέρουν τὴν προφητεία καὶ διαφυλάσσουν τὸ μήνυμά της ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιά. Τὸ προφητικὸ βλέμμα προσηλώνεται βέβαια στὸν Μεσσία καὶ τὴ μεσσιακὴ ἐποχή. Γιὰ νὰ φθάση ὅμως ἐκεῖ, διασχίζει τοὺς ἐνδιάμεσους αἰῶνες, σταματᾶ σὲ καίρια ἱστορικὰ συμβάντα, τὰ ἐπισημαίνει, τὰ προβάλλει καὶ τὰ καθιστᾶ μάρτυρες ἀξιόπιστους γιὰ τὴν ἐκπλήρωσι τῆς μεσσιακῆς προφητείας.
Οἱ προφῆτες ἐπίσης τῆς ἁγίας Γραφῆς συχνὰ χρησιμοποιοῦν διάφορα σύμβολα, τὰ ὁποῖα γίνονται ἄφωνοι ἀλλὰ παραστατικοὶ μάρτυρες τῆς προφητείας.
Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο διατυπώνονται καὶ οἱ προφητεῖες τῆς Καινῆς Διαθήκης. Ὁ Κύριος π.χ. προφητεύοντας τὴ συντέλεια τοῦ κόσμου περιπλέκει τὴν περιγραφὴ μὲ τὴν προφητεία γιὰ τὴν καταστροφὴ τῆς Ἱερουσαλὴμ (Ματθ. 24, Μάρκ. 13, Λουκ. 21, 5-38). Ἡ καταστροφὴ τῆς Ἱερουσαλὴμ συνέβη, ὅταν ζοῦσαν ἀκόμη πολλοὶ ἀπὸ ἐκείνους ποὺ εἶχαν ἀκούσει τὴν προφητεία ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Κυρίου. Ἡ ἐκπλήρωσι αὐτῆς τῆς προφητείας ἐγγυᾶται ὅτι καὶ ἡ ἄλλη, τὴν ὁποία ὁ Κύριος εἶπε συγχρόνως, σχετικὰ μὲ τὴ συντέλεια τοῦ κόσμου θὰ ἐκπληρωθῆ στὸν κατάλληλο καιρό.
Σὲ ἄλλες περιπτώσεις οἱ προφητεῖες τοῦ Κυρίου συνδέονται μὲ διάφορα σημεῖα. Ὅταν π.χ θεράπευσε τὸ δοῦλο τοῦ ἑκατοντάρχου, προφήτευσε καὶ τὴ συμμετοχὴ τῶν ἐθνικῶν στὴν Ἐκκλησία· «Λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι πολλοὶ ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν ἤξουσι καὶ ἀνακλιθήσονται μετὰ Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 8,11). Ἔτσι, οἱ σύγχρονοί του ποὺ εἶδαν τὸ σημεῖο τὸ ἔχουν ὡς ἐγγύησι γιὰ τὴν ἐκπλήρωσι τῆς προφητείας καὶ ἐμεῖς ποὺ ζοῦμε τὴν ἐκπλήρωσι τῆς προφητείας, βεβαιωνόμαστε γιὰ τὴν ἀλήθεια τοῦ σημείου καὶ ὅτι αὐτὸς ποὺ τὸ πραγματοποίησε εἶνε ὁ Θεός.
Τὰ γνωρίσματα τῆς βιβλικῆς προφητείας παρουσιάζουν ὑπὸ κλίμακα καὶ οἱ προφητεῖες τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ. Συμπλέκονται δηλαδὴ μὲ ἱστορικὰ γεγονότα καὶ λαμβάνουν ὡς μάρτυρες διάφορα σημάδια, κυρίως σταυρούς, ποὺ ἔστηνε ὁ ἴδιος. Θὰ ἀναφέρω μερικὲς τέτοιες προφητεῖες, οἱ ὁποῖες μαρτυροῦνται ἀναμφισβήτητα, ἂν καὶ εἶνε ἀπὸ τὶς πλέον ἄγνωστες. Οἱ δυὸ πρῶτες εἶνε ἀνέκδοτες καὶ ἀποτελοῦν προσωπική μου κατάθεσι. Ἡ τρίτη καὶ ἡ τέταρτη δὲν ἔχουν ἐπισημανθῆ, ὅσο γνωρίζω, ἀπὸ ἄλλον ἑρμηνευτή, τὴν δὲ πέμπτη θεωρῶ κατ᾿ ἐξοχὴν χαρακτηριστικὴ τῆς προφητικῆς νοοτροπίας τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ.
Σημείωσις: Οἱ προφητεῖες αὐτούσιες καὶ τὰ σχόλια στὶς παρενθέσεις ἐλήφθησαν ἀπὸ τὸ βιβλίο «ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ» τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης κ. Αὐγουστίνου Καντιώτου.
1. «Αὐτὸ μιὰ μέρα θὰ γίνῃ Ρωμαίϊκο καὶ καλότυχος ὅποιος ζήση σὲ ἐκεῖνο τὸ βασίλειο».
(Συνήθιζε νὰ λέγη εἰς διάφορα μέρη τῆς ὑποδούλου Ἑλλάδος, τὰ ὁποῖα μετὰ ταῦτα ἀπηλευθηρώθησαν).
2. Ὦ εὐλογημένο βουνό, πόσες ψυχὲς γυναικόπαιδα θὰ σώσης ὅταν ἔλθουν τὰ χαλεπὰ χρόνια!».
(Εἶπε τὴν προφητεία αὐτὴν ἐν Σιατίστῃ καὶ ἀλλαχοῦ ἀντικρύζων τὰ βουνά, τὰ ὁποῖα κατὰ τοὺς χρόνους τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἔγιναν κρησφύγετα τῶν γυναικοπαίδων).
3. «Καλότυχοι σεῖς, οἱ ὁποῖοι εὑρέθητε ἐδῶ πάνω εἰς τὰ ψηλὰ βουνά, διότι αὐτὰ θὰ σᾶς φυλάξουν ἀπὸ πολλὰ δεινά. Θὰ ἀκοῦτε καὶ δὲν θὰ βλέπετε τὸν κίνδυνο. Τρεῖς ὦρες ἢ τρεῖς μέρες θὰ ὑποφέρετε».
(Ἐλέχθη εἰς τὴν περιφέρειαν Σιατίστης).
4. «Τὸ ποθούμενο θὰ γίνῃ στὴν τρίτη γενεά. Θὰ τὸ ἰδοῦν τὰ ἐγγόνια σας».
(Ἐλέχθη ἐν Χειμάρρᾳ).
5. «Θἄρθη καιρὸς νὰ σᾶς πάρουν οἱ ἐχθροὶ σας καὶ τὴ στάχτη ἀπὸ τὴ φωτιά, ἀλλὰ σεῖς νὰ μὴν ἀλλάξετε τὴν πίστιν σας, ὅπως θὰ κάμουν οἱ ἄλλοι».
(Ἐλέχθη ἐν Σιατίστῃ).
6. «Σᾶς λυπᾶμαι γιὰ τὴν περηφάνεια, ὁποὺ ἔχετε. Τὸ ποδάρι μου ἐδῶ δὲν θὰ ξαναπατήση. Καὶ ἐὰν δὲν ἀφήσετε αὐτὰ τὰ πράγματα ποὺ κάνετε, τὴν αὐθαιρεσία καὶ ληστεία, θὰ καταστραφῆτε. Σὲ κεῖνο τὸ κλαρί, ποὺ κρεμᾶτε τὰ σπαθιὰ σας, θαρθῆ μιὰ μέρα ποὺ θὰ κρεμάσουν οἱ γύφτοι τὰ ὄργανά τους».
(Ἐλέχθη εἰς χωρίον Ἅγιος Δονάτος Σουλίου).
7. «Θἄρθουν οἱ κόκκινοι σκοῦφοι κι᾿ ὕστερα οἱ Ἄγγλοι ἐπὶ 54 χρόνια, καὶ κατόπιν θὰ γίνῃ Ρωμαίϊκο».
(Ἐλέχθη ἐν Κεφαλληνίᾳ περὶ τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς Ἑπτανήσου).
8. «Τὰ ὅρια τοῦ Ρωμαίϊκου θἆνε ἡ Βωβοῦσα (ὁ ποταμὸς Ἀῶος)».
(Ἐλέχθη ἐν Παλαιᾷ Ἄρτη).
9. «Ἐκεῖθε θἄρθη τὸ Ῥωμαίϊκο».
(Τὴν προφητεία ταύτην εἶπεν ὁ Ἅγιος ἐν Πρεβέζῃ δεικνύων τὸ μέρος τῆς Στερεᾶς, ἀπὸ τὸ ὁποῖον θὰ προήρχετο ὁ στρατὸς τῆς ἐλευθερίας. Ἡ προφητεία ἐπραγματοποιήθη τῷ 1912).
10. «Τὰ βάσανα εἶνε ἀκόμη πολλά. Θυμηθῆτε τὰ λόγιά μου· προσεύχεσθε, ἐνεργεῖτε καὶ ὑπομένετε στερεά. Ἕως ὅτου νὰ κλείσῃ αὐτὴ ἡ πληγὴ τοῦ πλατάνου, τὸ χωριό σας θἆνε σκλαβωμένο καὶ δυστυχισμένο».
(Ἐλέχθη εἰς Τσαραπλανά, τὸ σημερινὸν Βασιλικὸν τῆς Ἠπείρου. Ἡ πληγὴ τοῦ πλατάνου ἔκλεισε τῷ 1912, ἔτος ἀπελευθερώσεως τῆς Ἠπείρου).
11. «Πότε θαρθῆ τὸ ποθούμενον;», ἠρώτησαν τὸν Ἅγιον εἰς Τσαραπλανὰ τῆς Ἠπείρου. «Ὅταν σμίξουν αὐτά», ἀπήντησεν ὁ Ἅγιος δεικνύων δυὸ δενδρύλια.
(Τὰ δενδρύλια ἐμεγάλωσαν, ἐπάχυναν καὶ ἔσμιξαν τῷ 1912).
12. «Τὸ ποθούμενον θὰ ἔρθη ὅταν θαρθοῦν δυὸ πασχαλιὲς μαζί».
(Πράγματι τῷ 1912 αἱ ἑορταὶ Εὐαγγελισμοῦ καὶ Πάσχα συνέπεσαν).
13. «Ἅμα κλείση τὸ δένδρον καὶ κλεισθῆ μέσα τὸ παλούκι, τότε θὰ ἔλθη τὸ ποθούμενον. Θὰ γίνῃ κάποιο σημάδι καὶ νὰ μὴ φοβηθῆτε. Νὰ πηγαίνετε βασίλεμα ἡλιοῦ σ᾿ ἐκεῖνα τὰ βουνὰ (τῆς Ὁμάλιας καὶ τῆς Μερόπης), ὅπου θὰ γλυτώσουν πολλὲς ψυχές. Μαζί σας μὴ πάρετε τίποτε, μόνον τὶς ψυχές σας νὰ γλυτώσετε. Καὶ δὲν θὰ βαστάξη τὸ κακὸ περισσότερο ἀπὸ 24 ὦρες».
14. «Τὰ χωριὰ τοῦ κάμπου θὰ πάθουν χαλάστρα, ἐνῶ στὶς ποδιὲς τοῦ Κισσάβου θὰ κοιμηθοῦν σκλάβοι καὶ θὰ ξυπνήσουν ἐλεύθεροι».
(Ἐλέχθη ἐν Λαρίσῃ).
15. «Ἂν τὸ κυπαρίσσι αὐτὸ ξεραθῆ ἀπὸ τὴν κορυφή, ἡ Ἑλλὰς θὰ ἐλευθερωθῆ· ἂν ξεραθῆ ἀπὸ κάτω, δὲν θὰ ἐλευθερωθῆ».
(Ἐλέχθη ἐν Ζελενίτσᾳ (Πρασιά) τῆς Εὐρυτανίας).
16. «Μὲ δυσκολία θἄρθη».
(Ἐννοεῖται τὸ ποθούμενον).
17. «Ὅταν θὰ ἰδῆτε τὸ χιλιάρμενο στὴν Ἄσπρη θάλλασα, θἄρθη τὸ ποθούμενον».
18. «Ὅταν θὰ ἰδῆτε τὸ χιλιάρμενο στὰ ἑλληνικὰ νερά, τότε θἄρθη».
(Πρβλ. προηγουμένην).
19. «Ὅταν θὰ ἰδῆτε τὸ χιλιάρμενον στὰ ἑλληνικὰ ὕδατα, τότε θὰ λυθῆ τὸ ζήτημα τῆς Πόλης».
20. «Θἄρθη ξαφνικά. Νὰ ἔχετε ἕνα σακκούλι σιτάρι κρεμασμένο στὴ θύρα. Αὐτὸ θὰ σᾶς ἐμποδίση φεύγοντας. Μὴ τὸ ἀφήσετε. Νὰ τὸ πάρετε μαζὶ σας, γιὰ νὰ φᾶνε τὰ παιδιά σας».
21. «Στὴν Αὐλώνα θὰ γίνῃ χαλασμός. Θὰ ἔλθουν στρατεύματα νὰ ἐλευθερώσουν τὸν τόπο».
22. «Στὸ Μπουκορμὲ θὰ χυθῆ πολὺ αἷμα».
23. «Ὅταν ἀκούετε ὅτι ὁ πόλεμος ἄρχισε, τότε κοντὰ εἶνε».
24. «Ὅσα χωριὰ εἶνε κοντὰ σὲ δρόμο πολλὰ θὰ τραβήξουν».
25. «Ἡ Δρόπολις θὰ πάθη, διότι ὁ τόπος εἶνε γυμνός».
26. «Ἡ Δρόπολις θὰ εἶνε γεμάτη στρατεύματα».
27. «Θὰ χαθῇ ἡ σοδιὰ τῆς χρονιᾶς ἀπὸ τὴν εὔφορη Δρόπολι καὶ - μάνα μου! - αἷμα πολὺ ποὺ ἔχει νὰ χυθῇ».
28. «Λάκκοι καὶ βράχοι στὴ Δρόπολι θὰ εἶνε γεμάτοι φεύγοντας».
29. «Εἰς τὰ χωρία Πέπελη, σεῖς ἄδικα θὰ φοβάσθε· τίποτε δὲν θὰ πάθετε. Μόνον τὰ παιδιά σας ποὺ θὰ εἶνε στοὺς δρόμους θὰ κλαῖτε».
30. «Οἱ ἀντίχριστοι θὰ φύγουν, ἀλλὰ θἄρθουν πάλι· ἔπειτα θὰ τοὺς κυνηγήσετε ἕως τὴν Κόκκινη Μηλιά».
31. «Θἄρθῃ ὅταν ἔρθουν δυὸ καλοκαίρια καὶ δυὸ πασχαλιὲς μαζί».
32. «Ξένος στρατὸς θὰ ἔλθη, Χριστὸ θὰ πιστεύη, γλώσσα δὲν θὰ ξέρη...».
33. «Θἄρθῃ καὶ μία φορὰ ἀσκέρι ξένο ποὺ τὸ Χριστὸ θὰ πιστεύη. Ἀλλὰ σεῖς δὲν θὰ τὸ ξέρετε».
34. «Μὲ ἄλλους θὰ κοιμηθῆτε καὶ μὲ ἄλλους θὰ ξημερώσετε».
35. «Θὰ ἰδῆτε τρεῖς φαμίλιες σ᾿ ἕνα σπίτι».
36. «Ἐσεῖς θὰ πᾶτε νὰ κατοικήσετε ἀλλοῦ καὶ ἄλλοι θἀρθοῦν νὰ κατοικήσουν σὲ σᾶς».
37. «Θὰ δῆτε 40 ἄλογα νὰ τὰ δένουν σὲ ἕνα παλούκι».
38. «Πολλοὶ θὰ χάνωνται ἀπὸ τὴν πείνα».
39. «Οἱ πλούσιοι θὰ γίνουν πτωχοὶ καὶ οἱ πτωχοὶ θὰ πεθάνουν».
40. «Μιὰ χούφτα μάλαμα μία χούφτα ἀλεύρι».
41. «Θὰ ἔρθη καιρὸς ποὺ οἱ Ρωμιοὶ θὰ τρώγωνται ἀναμεταξύ τους. Ἐγὼ συστήνω ὁμόνοιαν καὶ ἀγάπην».
42. «Θὰ ἰδῆτε καὶ τακτικὸ στρατό, θὰ ἰδῆτε καὶ ρέμπελο (ἀντάρτικο)· ἀπὸ αὐτοὺς πολλὰ θὰ ὑποφέρετε».
43. «Θὰ σᾶς ζητήσουν τὰ ντουφέκια· νὰ ἔχετε διπλά· νὰ δώκετε τὸ ἕνα καὶ νὰ κρατήσετε τὸ ἄλλο. Ἕνα ντουφέκι 100 ψυχὲς θὰ γλυτώσῃ».
44. «Θὰ ἔρθη καιρὸς ποὺ θὰ διευθύνουν τὸν κόσμο τὰ ἄλαλα καὶ τὰ μπάλαλα».
45. «Ἡ αἰτία τοῦ γενικοῦ πολέμου θὰ εἶνε ἀπὸ τὴ Δαλματία».
46. «Ἡ αἰτία τοῦ γενικοῦ πολέμου θἄρθη ἀπὸ τὴ Δαλματία. Πρῶτα θὰ διαμελισθῆ ἡ Αὐστρία καὶ ὕστερα ἡ Τουρκία».
47. «Ὁ χαλασμὸς θὰ γίνῃ ἀπὸ ἕνα κασσιδιάρη».
48. «Θὰ προσπαθοῦν νὰ τὸ λύσουν μὲ τὴν πέννα, μὰ δὲν θὰ μποροῦν. 99 φορὲς μὲ τὸν πόλεμο καὶ μία με τὴν πέννα».
49. «Ἂν βρεθοῦν 3 δυνάμεις σύμφωνες, τίποτε δὲν θὰ πάθετε».
50. «Ἂν τὸ ζήτημα λυθῇ μὲ τὸν πόλεμο, θὰ πάθετε πολλὲς καταστροφές· σὲ τρεῖς χῶρες μία θὰ μείνη...».
51. «Θὰ ἔρθη καιρὸς ποὺ δὲν θὰ ἀκοῦτε (μαθαίνετε) τίποτε».
52. «Ὅ,τι σᾶς ζητοῦν, νὰ δίνετε· ψυχὲς μόνον νὰ γλυτώνετε».
53. «Ἂν βρίσκουν στὸ δρόμο ἀσήμι, δὲν θὰ σκύβουν νὰ τὸ πάρουν. Γιὰ ἕνα ὅμως ἀστάχυ θὰ σκοτώνωνται ποιὸς νὰ τὸ πρωτοπάρη...».
54. «Τὸ κακὸ θὰ σᾶς ἔρθη ἀπὸ τοὺς διαβασμένους».
55. «Ἢ τρεῖς μέρες ἢ τρεῖς μῆνες ἢ τρία χρόνια θὰ βαστάξη».
56. «Θἄρθη καιρὸς ποὺ δὲν θὰ ὑπάρχη αὐτὴ ἡ ἁρμονία ποὺ εἶνε σήμερα μεταξὺ λαοῦ καὶ κλήρου».
57. «Οἱ κληρικοὶ θὰ γίνουν οἱ χειρότεροι καὶ οἱ ἀσεβέστεροι τῶν ὅλων».
58. «Στὴν Πόλι θὰ χυθῆ αἷμα ποὺ τριχρονίτικο δαμάλι θὰ πλέξη (πλεύση)».
59. «Καλότυχος ὅποιος ζήσει μετὰ τὸ γενικὸ πόλεμο. Θὰ τρώγη μὲ ἀσημένιο κουτάλι...».
60. «Μετὰ τὸ γενικὸ πόλεμο θὰ ζήσῃ ὁ λύκος μὲ τ᾿ ἀρνί».
61. «Θἄρθη πρῶτα ἕνα ψευτορωμαίϊκο· νὰ μὴ τὸ πιστέψετε· θὰ φύγῃ πίσω».
62. «Θὰ μαζωχτῆ τὸ χιλιάρμενο στὸ Σκάλωμα (Ἅγιοι Σαράντα) καὶ θἄρθουν κοκκινογέλεκοι, νὰ πολεμήσουν γιὰ σᾶς».
63. «Οἱ Τοῦρκοι θὰ φύγουν, ἀλλὰ θὰ ξανάρθουν πάλι καὶ θὰ φθάσουν ὡς τὰ Ἑξαμίλια. Στὸ τέλος θὰ τοὺς διώξουν εἰς Κόκκινη Μηλιά. Ἀπὸ τοὺς Τούρκους τὸ 1/3 θὰ σκοτωθῆ, τὸ ἄλλο τρίτο θὰ βαπτισθῆ καὶ μονάχα τὸ 1/3 θὰ πάη στὴν Κόκκινη Μηλιά».
64. «Τόσα πολλὰ θὰ γίνουν, ποὺ οἱ μανάδες θὰ γεννήσουν πρόωρα ἀπὸ τὸ φόβο τους».
65. «Ζῶα δὲν θὰ μείνουν· θὰ τὰ φᾶνε. Φᾶτε καὶ σεῖς μαζὶ μ᾿ αὐτούς. Στὰ Τζουμέρκα θὰ πάρετε σπόρο».
66. «Σπίτια μεγάλα μὴ κάμετε. Λιάσες νὰ κάμνετε νὰ μὴ σᾶς ἔρχωνται μέσα».
67. «Θὰ σᾶς ἐπιβάλουν μεγάλο καὶ δυσβάστακτο φόρο, ἀλλὰ δὲν θὰ προφθάσουν».
68. «Θὰ βάλουν φόρο στὶς κότες καὶ στὰ παράθυρα».
69. «Θὰ ζητήσουν νὰ σᾶς πάρουν καὶ στρατιῶτας. Δὲν θὰ προφθάσουν ὅμως».
70. «Οἱ Τοῦρκοι θὰ μάθουν τὸ μυστικὸ 3 μέρες γρηγορώτερα ἀπὸ τοὺς Χριστιανούς».
71. «Ὅταν ἀκούσετε ὅτι ὁ πόλεμος πιάστηκε ἀπὸ κάτω, τότε κοντὰ θὰ εἶνε».
72. «Ἂν ὁ πόλεμος πιαστῆ ἀπὸ κάτω, λίγα θὰ πάθετε· ἂν πιαστῆ ἀπὸ πάνω, θὰ καταστραφῆτε».
73. «Οἱ βράχοι καὶ οἱ λάκκοι θὰ εἶνε γεμάτοι κόσμο».
74. «Θἄρθη ξαφνικά· ἢ τὸ βόϊδι στὸ χωράφι ἢ τὸ ἄλογο στ᾿ ἁλώνι».
75. «Λυπηρὸν εἶνε νὰ σᾶς τὸ εἰπῶ· σήμερον, αὔριον καρτεροῦμεν δίψες, πεῖνες μεγάλες ποὺ νὰ δίδωμεν χιλιάδες φλουριὰ καὶ νὰ μὴν εὑρίσκωμεν ὀλίγον ψωμί».
76. «Μετὰ τὸν πόλεμον οἱ ἄνθρωποι θὰ τρέχουν μισὴ ὥρα δρόμο, γιὰ νὰ βρίσκουν ἄνθρωπο καὶ νὰ τὸν κάμνουν ἀδελφό».
77. «Ἀμπέλια μὴ φυτεύετε, διότι θὰ χαλάσουν καθὼς ἐκεῖνα στὴ Δρυϊνούπολι».
78. «Θὰ γίνῃ ἕνα χαρτοβασίλειο, ποὺ θὰ ἔχη μέγα μέλλον στὴν Ἀνατολή».
79. «Ὁ κόσμος τόσον θὰ πτωχεύση, ποὺ θὰ ζώνεται μὲ κληματσίδες».
80. «Ἡ αἰτία θὰ ἔλθη ἀπὸ τὰ Δελειατά».
81. «Ἡ Γαλλία θὰ ἐλευθερώση πολλὰ ἑλληνικὰ μέρη καὶ ἰδίως οἱ Ἰταλοί».
82. «Ἡ Γαλλία θὰ λευτερώση τὴν Ἑλλάδα, τὴν Ἤπειρο ἡ Ἰταλία».
83. «Ἀπὸ τρία μπουγάζια στενά, Κρά, Κράψη καὶ Μουζίνα, θὰ περνοῦν πολλὰ στρατεύματα γιὰ τὴν Πόλι. Καλὸν εἶνε τὰ γυναικόπαιδα νὰ βγοῦν στὰ βουνά. Θὰ σᾶς ρωτοῦν ἂν εἶνε μακρυὰ ἡ Πόλι· ἐσεῖς νὰ μὴ λέτε τὴν ἀλήθεια, διότι θὰ σᾶς κακοποιήσουν. Ὁ στρατὸς αὐτὸς δὲν θὰ φθάση στὴν Πόλι, στὴ μέση του δρόμου θὰ μάθη ὅτι ὁ πόλεμος ἐτελείωσε».
84. «Θὰ ἔρθη καιρός, ποὺ θὰ φέρη γύρες ὁ διάβολος μὲ τὸ κολοκύθι του».
85. «Θὰ βλέπετε νὰ πηγαίνουν ἄλλοι ἐπάνω καὶ ἄλλοι κάτω».
86. «Ἡ λευτεριὰ θἀρθῆ ἀπὸ κάτω ἀπὸ ὅπου χύνονται τὰ νερά».
87. «Ἀπὸ πάνω καὶ ἀπὸ τὴ σκάλα χαλασμὸ μὴ περιμένετε».
88. «Ἕνα ψωμὶ θὰ χαθῆ τὸ μισό, καὶ ἕνα ὁλόκληρο».
89. «Θὰ ἔρθη καιρὸς ποὺ μιὰ γυναίκα θὰ διώχνη δέκα Τούρκους μὲ τὴ ρόκα».
90. «Τὸν Πάπαν νὰ καταρᾶσθε, διότι αὐτὸς θὰ εἶνε ἡ αἰτία».
91. «Ὁ χαλασμὸς στὸν τόπο θὰ γίνῃ ἀπὸ ἕνα ὄνομα ἀξιωματούχου... (δυσανάγνωστον)».
92. «Πολλὰ χωριὰ θὰ καταστραφοῦν, οἱ τρεῖς χῶρες θὰ γίνουν μία».
93. «Νὰ ἔχετε τρεῖς θύρες· ἂν σᾶς πιάσουν τὴ μιά, νὰ φύγετε ἀπὸ τὴν ἄλλη».
94. «Πίσω ἀπὸ τὴ μιὰ θύρα νὰ κρυφθῆ κανείς, γλυτώνει· θὰ εἶνε βιαστικό».
95. «Νὰ παρακαλῆτε νὰ εἶνε μέρα καὶ ὄχι νύκτα, καλοκαίρι καὶ ὄχι χειμώνας».
96. «Οἱ ἄνθρωποι θὰ μείνουν πτωχοί, γιατὶ δὲν θἄχουν ἀγάπη στὰ δένδρα».
97. «Οἱ ἄνθρωποι θὰ καταντήσουν γυμνοί, γιατὶ θὰ γίνουν τεμπέληδες».
98. «Ἀπὸ ψηλά, μέσα ἀπὸ τὸ λιμάνι θἄρθῃ ὁ χαλασμός».
99. «Θὰ σᾶς ρίξουν παρὰ πολύ· θὰ σᾶς ζητήσουν νὰ τὸν πάρουν πίσω, ἀλλὰ δὲν θὰ μπορέσουν».
100. «Ἐσεῖς θὰ σώσετε ἄλλους καὶ οἱ ἄλλοι ἐσᾶς».
101. «Ἐσεῖς θὰ φύγετε ἀπ᾿ τ᾿ ἀριστερὰ βουνά· ἀπὸ τὴ δεξιὰ μεριὰ ὄχι· ἀπὸ τὶς σπηλιὲς μὴ φοβάστε».
102. «Θἀρθῆ ξαφνικά· τ᾿ ἄλογα θ᾿ ἀπομείνουν ζεμένα στὶς δουλειές τους καὶ σεῖς θὰ φύγετε».
103. «Θἆνε ὄγδοος αἰώνας ποὺ θὰ γίνουν αὐτά».
104. «Νὰ κρυφθῆτε ἢ κοντὰ στὴν πόρτα ἢ κοντὰ στὴν πλάκα, ἂν εἶνε βιαστικὸ καὶ γρήγορο».
105. «Πολλὰ θὰ συμβοῦν. Οἱ πολιτεῖες θὰ καταντήσουν σὰν μπαράγκες».
106. «Θἀρθῆ καιρὸς ποὺ θὰ βγῆ ὁ καταραμένος δαίμονας ἀπὸ τὸ καυκί του».
107. «Θἀρθῆ μία φορὰ ἕνας ψευτοπροφήτης· μὴ τὸν πιστέψετε καὶ μὴ τὸν χαρῆτε. Πάλι θὰ φύγῃ καὶ δὲν θὰ μεταγυρίσῃ».
108. «Θἀρθῆ καιρὸς ποὺ οἱ χριστιανοὶ θὰ ξεσηκωθοῦν ὁ ἕνας κατὰ τοῦ ἄλλου».
109. «Νἄχετε τὸ σταυρὸ στὸ μέτωπο, γιὰ νὰ σᾶς γνωρίσουν ὅτι εἶσθε χριστιανοί».
110. «Δὲν θὰ φτάση ὁ στρατὸς στὴν Πόλι· στὴ μέση του δρόμου θἄρθῃ τὸ μαντᾶτο, ὅτι ἔφθασε τὸ ποθούμενο».
111. «Πήγαινε καὶ στὸ δρόμο θ᾿ ἀνταμειφθῇς».
(Ἐλέχθη ἐν Δερβιστάνῃ περὶ τίνος, ὅστις εἰρωνεύθη τὸν Ἅγιον. Οὗτος μετ᾿ ὀλίγον ἐτραυματίσθη καθ᾿ ὁδὸν ὑπό τινος ἐχθροῦ του).
112. «Εἰπὲ εἰς τὰ εἴδωλα ἐκεῖνα νὰ μὴν ἔρθουν ἐδῶ, ἀλλὰ νὰ γυρίσουν εἰς τὰ ὀπίσω».
(Καθὼς ὁ Ἅγιος ἐδίδασκεν εἰς Ἄσσον τῆς Κεφαλληνίας, διέκοψε μίαν στιγμὴν τὸ κήρυγμά του καὶ ἀπέστειλεν ἕνα ἀκροατήν του εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ ἄρχοντος τοῦ τόπου εἰπὼν τοὺς λόγους τούτους. Οὗτος ἀπελθὼν εὗρε 4 κυρίας τῆς ἀριστοκρατίας ἀσέμνως ἐνδεδυμένας, «κατὰ τὸν τότε ἑνετικὸν συρμὸν ξεστήθωτες», αἱ ὁποῖαι ἦσαν ἕτοιμοι νὰ ἔλθουν καὶ νὰ παρακολουθήσουν τὸ κήρυγμα τοῦ Ἁγίου).
113. «Φτιάνετε σπίτια τορνευτὰ καὶ δὲν πρόκειται νὰ κατοικήσετε σ᾿ αὐτά».
(Εἶπε τοὺς λόγους τούτους ὁ ἅγιος εἰς Ἄσσον τῆς Κεφαλληνίας, ὅταν μίαν ἡμέραν διήρχετο πρὸ μιᾶς νεοκτίστου οἰκίας. Μετ᾿ ὀλίγον ὅλοι οἱ ἰδιοκτῆται ἀπέθανον πλὴν μιᾶς μοναχῆς).
114. «Τὸ παιδὶ αὐτὸ θὰ προκόψῃ, θὰ κυβερνήσῃ τὴν Ἑλλάδα καὶ θὰ δοξασθῇ».
(Ἐλέχθη περὶ τοῦ Ἰωάννου Κωλέττη).
115. «Θὰ γίνῃς μεγάλος ἄνθρωπος, θὰ κυριεύσης ὅλη τὴν Ἀρβανιτιά, θὰ ὑποτάξῃς τὴν Πρέβεζα, τὴν Πάργα, τὸ Σούλι, τὸ Δελβίνο, τὸ Γαρδίκι καὶ αὐτὸ τὸ τάχτι τοῦ Κοὺτρ πασᾶ. Θὰ ἀφήσῃς μεγάλο ὄνομα στὴν οἰκουμένη. Καὶ στὴν Πόλι θὰ πᾶς, μὰ μὲ κόκκινα γένεια. Αὐτὴ εἶνε ἡ θέλησι τῆς θείας προνοίας. Ἐνθυμοῦ ὅμως εἰς ὅλην τὴν διάρκειαν τῆς ἐξουσίας σου νὰ ἀγαπᾷς καὶ νὰ ὑπερασπίζεσαι τοὺς χριστιανούς, ἂν θέλης νὰ μείνη ἡ ἐξουσία εἰς τοὺς διαδόχους σου».
(Ἐλέχθη ἐν Τεπελενίῳ περὶ τοῦ Ἀλῆ πασᾶ).
116. «Θὰ βγοῦν πράγματα ἀπὸ τὰ σχολεῖα ποὺ ὁ νοῦς σας δὲν φαντάζεται».
117. «Θὰ δῆτε στὸν κάμπο ἁμάξι χωρὶς ἄλογα νὰ τρέχη γρηγορώτερα ἀπὸ τὸν λαγό».
(Ἐλέχθη ἐν Βουλιαράταις παρὰ τὴν Δρόπολιν).
118. «Θαρθῆ καιρὸς ποὺ θὰ ζωσθῇ ὁ τόπος μὲ μιὰ κλωστή».
(Ἐλέχθη ἐν Ἄσσῳ τῆς Κεφαλληνίας).
119. «Θαρθῆ καιρὸς ποὺ οἱ ἄνθρωποι θὰ ὁμιλοῦν ἀπὸ ἕνα μακρυνὸ μέρος σὲ ἄλλο, σὰν νἆνε σὲ πλαγιανὰ δωμάτια, π.χ. ἀπὸ τὴν Πόλι στὴ Ρωσία».
120. «Θὰ δῆτε νὰ πετᾶνε ἄνθρωποι στὸν οὐρανὸ σὰν μαυροπούλια καὶ νὰ ρίχνουν φωτιὰ στὸν κόσμο. Ὅσοι θὰ ζοῦν τότε θὰ τρέξουν στὰ μνήματα καὶ θὰ φωνάζουν: Ἐβγᾶτε σεῖς οἱ πεθαμένοι νὰ μποῦμε μεῖς οἱ ζωντανοί».
121. «Τὸ κακὸ θὰ ἔλθῃ μέχρι τὸν Σταυρὸν καὶ δὲν θὰ μπορέσῃ νὰ πάῃ κάτω. Μὴ φοβηθῆτε. Μὴ φύγετε ἀπὸ τὰ σπίτια σας».
(Ἐλέχθη εἰς τὴν περιοχὴν Πολυνερίου Γρεβενῶν. Πράγματι τῷ 1940 οἱ Ἰταλοὶ ἔφθασαν μέχρι τὴν τοποθεσίαν Σταυρός, ὅπου εἶχε κηρύξει ὁ Ἅγιος, καὶ ἐσταμάτησαν).
122. «Ὅταν θὰ πέση ὁ κλῶνος (ποὺ εἶνε στημένος ὁ Σταυρός), θὰ γίνῃ μεγάλο κακόν, ποὺ θὰ ἔλθη ἀπὸ τὸ μέρος ὅπου θὰ δείξη ὁ κλῶνος· καὶ ὅταν θὰ πέση τὸ δένδρον, θὰ γίνῃ ἕνα μεγαλύτερον κακόν».
(Ἐλέχθη εἰς χωρίον Τσιράκι (σήμερον Ἅγιος Κοσμᾶς) Γρεβενῶν. Πράγματι τῷ 1940 ἔπεσεν ὁ κλῶνος καὶ ὁ Σταυρὸς πρὸς τὸ μέρος τῆς Ἀλβανίας, ὅθεν ἐπετέθησαν οἱ Ἰταλοί, καὶ τῷ 1947 τὸ δένδρον, ὅτε ἡ περιοχὴ κατεστράφη ἐντελῶς λόγῳ τοῦ ἐμφυλίου πολέμου).
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τὸν ταφον σου Σωτὴρ.
Τὸν μέγαν ἀθλητήν, ὀρθοδόξων τὸ κλέος, Χριστοῦ τὸν μιμητὴν καὶ διδάσκαλον θεῖον, Κοσμᾶν τὸν ἰσαπόστολον, Αἰτωλίας ἀγλάϊσμα, τὸν παιδεύσαντα τὸ δοῦλον Γένος ἐνθέως καὶ συντρέξαντα εἰς τὴν ἀνάστασιν τούτου ἐν ὕμνοις τιμήσωμεν.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Μέγαν εὔρατο ὲν τοῖς κινδύνοις.
Κόσμον ηὔγασας Πνεύματι θείῳ, κόσμον ἤνεγκας τῇ ᾿Εκκλησίᾳ, κόσμημα θεῖον, πιστῶν τὸ προπύργιον, ταῖς διδαχαῖς σὺ τὸ Γένος ἐφώτισας καί τῆς δουλείας τὰ σκότη διέλυσας, Κοσμᾶ ῞Αγιε· τῶν ᾿Αποστόλων ὁμότροπε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε κοσμῆσαι τὰς ψυχὰς τῶν ἀνυμνούντων σε.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Μέγαν εὔρατο ὲν τοῖς κινδύνοις.
Θεῖον κόσμημα ᾿Ορθοδοξίας καὶ ἀγλάϊσμα τῆς ᾿Εκκλησίας ἀνεδείχθης, Κοσμᾶ ἰσαπόστολε· διὰ πυρὸς διελθών τε καὶ ὕδατος, ἀναψυχὴν σὺ ἐκτήσω δι’ αἵματος. Εὐκοσμώτατε, διδάχων τοῦ Γένους κόσμημα, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε κοσμῆσαι ἀρεταῖς καὶ τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Τὴν εὔηχον σάλπιγγα Εὐαγγελίου Χριστοῦ, Προφήτην τὸν πύρινον καὶ μιμητὴν ᾿Ηλιοῦ, Κοσμᾶν τὸν ᾿Ισαπόστολον, πάντων τῶν ὀρθοδόξων ὁδηγὸν καὶ προστάτην, δήμων τῆς Αἰτωλίας καὶ τυράννου τὸ σέβας, ὕμνοις καὶ ἐγκωμίοις ἀθρόως τιμήσωμεν.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείας πίστεως, διδασκαλία, κατεκόσμησας, τὴν Ἐκκλησία, ζηλωτὴς τῶν Ἀποστόλων γενόμενος καὶ κατασπείρας τὰ θεία διδάγματα, μαρτυρικῶς τὸν ἀγῶνα ἐτέλεσας. Κοσμᾶ ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμιν τὸ μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ὡς φωστὴρ νεόφωτος τὴν Ἐκκλησίαν, καταυγάζεις ἅπασαν, Εὐαγγελίου διδαχαῖς, Κοσμᾶ Χριστοῦ Ἰσαπόστολε· διὸ ἀξίως γεραίρει τὴν μνήμην σου.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις Ἀποστόλων ὁ μιμητής, Κοσμᾶ Θεοφόρε, εὐσεβείας ὑφηγητά, τοῦ Εὐαγγελίου ὁ θεηγόρος κῆρυξ, καὶ τῶν πιστῶν ἁπάντων, θεῖον ἀγλάϊσμα.
Ἕτερον Μεγαλυνάριον
Κόσμον φέρων θεῖον τῶν ἀρετῶν καὶ τοῦ μαρτυρίου τὸ διάδημα τὸ σεπτόν, κόσμησον εὐχαῖς σου ἀεὶ τὴν ᾿Εκκλησίαν καὶ σὺν παντὶ τῷ κόσμῳ, Κοσμᾶ μέγιστε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου