Άγιος Νεομάρτυς Δημήτριος ο εκ Σαμαρίνης. Ημέρα Μνήμης: 17 Αυγούστου.

Άγιος Νεομάρτυς Δημήτριος ο εκ Σαμαρίνης. Ημέρα Μνήμης: 17 Αυγούστου.

Οι πληροφορίες για το μαρτύριο του Αγίου Νεομάρτυρος Δημητρίου προέρχονται από τον Γάλλο Πρόξενο στα Ιωάννινα Pouqueville.

Ο Pouqueville συνάντησε τον Άγιο, ο οποίος ήταν μαθητής του πατροΚοσμά του Αιτωλού, μαζί με τον αρχηγό της επαναστάσεως στη Θεσσαλία παπα-Ευθύμιο Βλαχάβα στα βουνά της Πίνδου και ήταν παρών στην ανάκριση και στο μαρτύριό του.
Ο Άγιος καταγόταν από το χωριό Σαμαρίνα της Πίνδου και ήταν μοναχός στο παλαιό μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής της πατρίδας του. Αναλογιζόμενος όμως με πόνο την κακή πνευματική κατάσταση των Ελλήνων τότε αλλά και τις διώξεις και τους εξευτελισμούς που υφίσταντο, βγήκε από το μοναστήρι του και διέτρεχε τα χωριά κηρύττοντας τον λόγο του Θεού, νουθετώντας και παρηγορώντας τους Χριστιανούς. Εκείνη την εποχή τα πράγματα ήταν ιδιαίτερα οξυμένα,εξαιτίας του κινήματος του παπα-Βλαχάβα.

Επειδή μιλούσε για την βασιλεία του Θεού κατηγορήθηκε ο Άγιος ως στασιαστής και οδηγήθηκε σιδηροδέσμιος μπροστά στον Αλή Πασά, διότι οι Τούρκοι το περί της βασιλείας του Θεού κήρυγμα το αντιλαμβάνονταν με κοσμικό ανατρεπτικό περιεχόμενο.

Ο Αλή Πασάς ανέκρινε τον μάρτυρα, ο οποίος κρατούσε στο στήθος του ένα εικόνισμα της Παναγίας, και προσπαθούσε να δημιουργήσει «συνενόχους», να μπλέξει σε ψευδή συνομωσία τους ορθόδοξους Αρχιερείς της Θεσσαλίας. Επειδή δεν κατάφερε αυτό που ήθελε, διέταξε να βασανιστεί ο Άγιος μπροστά του λέγοντάς του ειρωνικά: Ας δούμε αν θα σε υπερασπιστεί τώρα (η Παναγία).

Οι δήμιοι έφεραν τον μοναχό στα πόδια του τυράννου που τον έφτυσε καταπρόσωπο. Του απέσπασαν την αγία εικόνα, του έμπηξαν αιχμηρές σφήνες από καλάμια στα νύχια των χεριών και των ποδιών και του διαπέρασαν τους βραχίονες. Από το στόμα του μάρτυρος έβγαιναν μόνο οι λέξεις : Κύριε ελέησον τον δούλον σου, Βασίλισσα των ουρανών ικέτευε υπέρ ημών. Στη συνέχεια έσφιξαν γύρω από το κεφάλι του αλυσίδα από οστά, διατάζοντάς τον να ομολογήσει τους συνενόχους του. Η αλυσίδα έσπασε από το δυνατό σφίξιμο, ο μάρτυρας όμως δεν δυσανασχετεί, μόνο λυπάται που οι βασανιστές του βρίζουν τον Χριστό και την Παναγία. Στη συνέχεια τον έριξαν στη φυλακή.

Την επομένη τον κρέμασαν από τα πόδια κα άναψαν κάτω από το κεφάλι του φωτιά ώστε να καίγεται το δέρμα της κεφαλής και να πνίγεται από τον καπνό.Τον κατέβασαν τελικά φοβούμενοι μήπως πεθάνει γρήγορα. Τον ξάπλωσαν κάτω και τον πλάκωσαν μ’ ένα βαρύ τραπέζι πάνω στο οποίο ανέβηκαν και πηδούσαν για να συντριβούν τα οστά του. Τέλος τον θανάτωσαν με άλλο μαρτύριο.Τον έχτισαν μέσα σ’ ένα τοίχο, αφήνοντας έξω μόνο το κεφάλι για να αναπνέει και τον έτρεφαν μάλιστα για να παρατείνουν την αγωνία του. Έζησε στο μαρτύριο αυτό δέκα ημέρες. Παρέδωσε την αγία του ψυχή με τα λόγια του Αγίου μάρτυρος Βαβύλα, επισκόπου Αντιοχείας : Επίστρεψον, ψυχή μου, εις την ανάπαυσίν σου, ότι ο Κύριος ευηργέτησέ σε.

Από το μαρτύριο συγκλονίστηκε ένας από τους παρόντες μωαμεθανούς, πίστεψε στον Χριστό, βαπτίστηκε και έλαβε το όνομα Γεώργιος. Συνελήφθη στο Αγρίνιο από τους ανθρώπους του Αλή και έλαβε τόσο φρικτό θάνατο, όπως γράφει ο Pouqueville, που δεν τολμά να το αναφέρει.

* * *

Ο νεομάρτυρας Δημήτριος γεννήθηκε στη Σαμαρίνα στα τέλη του 18ου αιώνα. Από μικρός είχε κλίση προς τον μοναχισμό, ήταν μαθητής του πατρο-Κοσμά του Αιτωλού και εκάρη μοναχός στο παλαιό Μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής στη Σαμαρίνα το οποίο ήταν ενεργό μέχρι το 1921-22

Την εποχή που έζησε ο Άγιος η περιοχή ήταν εμπόλεμη με τους αρματωλούς και τους κλέφτες να πολεμούν κατά των Τούρκων. Ο νεομάρτυρας Δημήτριος ήταν και εκείνος ανάμεσα στους αγωνιστές της ηρωϊκής Σαμαρίνας.

Μετά την κατάπνιξη από τον Αλή Πασά το 1808 της επανάστασης που υποκίνησε ο ιερέας και οπλαρχηγός ο π.Ευθύμης Βλαχάβας (αρχηγός της επανάστασης στη Θεσσαλία) ο Δημήτριος βγήκε από το μοναστήρι και γύριζε τα χωριά της περιοχής κηρύττοντας τον λόγο του Θεού.

Μετά από συκοφαντία τον συνέλαβε ο Αλή Πασάς τον φυλάκισε και διέταξε τον άγριο βασανισμό του. Ο νεαρός Δημήτριος υπέστη διάφορα είδη βασανισμών. Εκείνη την εποχή πρόξενος της Γαλλίας στα Ιωάννινα και περιηγητής της περιοχής, ήταν ο φιλέλληνας
François Pouqueville (Πουκεβίλ) ο οποίος είχε συναντήσει τον Άγιο στα βουνά της Πίνδου και στη συνέχεια ήταν παρόν στην ανάκριση και τα φρικτά βασανιστήρια που υπέστη ο Δημήτριος από τους μωαμεθανούς τα οποία και κατέγραψε.

Ο Αλή Πασάς προσπαθούσε να εκμαιεύσει πληροφορίες για ενδεχόμενη υποστήριξη που είχε το κίνημα του Βλαχάβα από την Ρωσία. Ο Δημήτριος αρνήθηκε να απαντήσει και συνεχώς επικαλείτο το Χριστό για να ενισχύεται και να αντιμετωπίζει τον πόνο.

Ο Αλής του ζήτησε να αφαιρέσει την εικόνα της Παναγίας, την οποία φορούσε στο στήθος του, αλλά εκείνος αρνήθηκε. Η μανία του τυράννου και των βασανιστών του έγινε μεγαλύτερη και επινόησαν κάθε μορφής βασανιστήρια για να κάμψουν τον Δημήτριο.

Έτσι οι δήμιοι με καλαμένιες ακίδες τρύπησαν τους βραχίονες του και έπειτα τις έμπηξαν στα νύχια των χεριών και των ποδιών του. Στη συνέχεια έσφιξαν το κεφάλι του σε σιδερένια μέγγενη η οποία με την επίκληση του Χριστού και της Παναγίας έσπασε! Έπειτα τον κρέμασαν ανάποδα σε μια φωτιά και του έκαψαν το κεφάλι αλλά για να μην πεθάνει γρήγορα τον τράβηξαν από τη φωτιά. Του έβαλαν μια σανίδα στο στήθος και άρχισαν να πατούν και να χοροπηδούν πάνω της για να του σπάσουν τα κόκκαλα. Ύστερα ο Αλή Πασάς έκτισε τον Δημήτριο μέσα σ’ έναν τοίχο, αφήνοντας μόνο το κεφάλι του απ’ έξω για να παρατείνει το μαρτύριο. Ο Μάρτυρας άντεξε έτσι 10 ημέρες.

Τελικά παρέδωσε το πνεύμα του στον Θεό, στις 18 Αυγούστου του 1808. Βλέποντας το μαρτύριο και τη γενναιότητα του Δημητρίου, ένας από τους παρόντες μωαμεθανούς πίστεψε στον Χριστό, βαπτίσθηκε και έλαβε το όνομα Γεώργιος. Συνελήφθη στο Αγρίνιο από ανθρώπους του Αλή Πασά και έλαβε και εκείνος μαρτυρικό θάνατο.

Ο Pouqueville για το μαρτυρικό τέλος του Δημητρίου αναφέρει χαρακτηριστικά:

Το μαρτύριο και η επανάσταση του Βλαχάβα προετοίμαζαν τον θρίαμβο ενός ασθενικού θνητού, που είχε ως μόνα όπλα την προσευχή και την πραότητα. Ενός από τους λειτουργούς του Χριστού που έχουν προορισμό να στηρίζουν τους δειλούς στις τρικυμίες του κόσμου και των οποίων το αίμα ανακατεμένο με το αίμα του πολεμιστή ξανάφερε με το μαρτύριο την τιμή του χριστιανικού ονόματος στην πρώτη αίγλη. Ο μοναχός Δημήτριος από τη Σαμαρίνα.

Ο μεγάλος μας ποιητής Αριστοτέλης Βαλαωρίτης αφιέρωσε στον Νεομάρτυρα Δημήτριο και στον Εθνομάρτυρα π. Ευθύμη Βλαχάβα το περίφημο επικό ποίημα «Τα Μνημόσυνα».

Το 1984 η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος ενέκρινε Ασματική Ακολουθία του Αγίου την οποία συνέθεσε ο σύγχρονος υμνογράφος μας μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης.

Να σημειώσουμε εδώ, ότι ο Δουκάκης και ο Άγιος Νικόδημος στους Συναξαριστές τους καθώς και ο Σ. Ευστρατιάδης στο Αγιολόγιο του δεν αναφέρουν τη μνήμη του νεομάρτυρα αυτού. Στην τοπική αγιολογία της Ιεράς Μητροπόλεως Γρεβενών, ένα Ημερολόγιο της Εκκλησίας της Ελλάδος (1963), σελ. 306, αναφέρει τη μνήμη του Αγίου την 18η Αυγούστου. Το Μέγα Ευχολόγιο όμως, καθώς και ο Otto Meinardus, αναφέρουν τη μνήμη του την 17η Αυγούστου).

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Σαμαρίνης τὸν γόνον εὐσεβῶν τὸ κραταίωμα, τὸν νεοφανῆ Ἀθλοφόρον, τοῦ Σωτῆρος Δημήτριον, τιμήσωμεν συμφώνως οἱ πιστοί· ἀθλήσας γὰρ στερρῶς ὑπὲρ Χριστοῦ, Ἐκκλησίας ἀνεδείχθη νέος ἀστήρ, καὶ τῶν βοώντων πρόμαχος· δόξα τῷ δεδωκότι σοι ὀσχύν, δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐκλπηροῦντι διὰ σοῦ, ἡμῶν τὰ αἰτήματα.

Κοντάκιον. Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Ἡ ἁγία μνήμη σου ἁγιασμὸν χορηγοῦσα, τοῖς πιστοῖς ἐπέφανεν, Ὁσιομάρτυς Κυρίου· βίῳ γὰρ, καὶ λόγῳ θείῳ πιστοὺς στηρίξας, ἤθλησας, ὑπὲρ τῆς δόξης Χριστοῦ ἀνδρείως, καὶ θεόθεν ἐκοσμήθης, διπλῷ στεφάνῳ μάκαρ Δημήτριε.

Μεγαλυνάριον.
Χαίροις τῆς Ἠπείρου θεῖος βλαστός, χαίροις Θεσσαλίας, λαμπαδοῦχος ὁ φαεινός· χαίροις ὁ ἀθλήσας, στερρῶς ὑπὲρ Κυρίου, Ὁσιομάρτυς χαῖρε, Χριστοῦ Δημήτριε.