Σταυρόν Χριστού αράμενος, Σίμων μάκαρ,
Χριστοφόρος γέγονας λελαμπρυσμένος.
Ο Σίμων ο Κυρηναίος ήταν ένας άνθρωπος που επέστρεφε από τους αγρούς, την ώρα που ο Ιησούς Χριστός περπατούσε προς το Γολγοθά φορτωμένος το βαρύ σταυρό Του. Επειδή προφανώς, τσακισμένος από τα βασανιστήρια, αδυνατούσε να πραγματοποιήσει αυτό το μέρος της ποινής Του (να κουβαλήσει το σταυρό, πάνω στον οποίο θα καρφωνόταν), οι Ρωμαίοι αγγάρεψαν το Σίμωνα και τον υποχρέωσαν να σηκώσει το σταυρό του Χριστού: Αναφέρεται σε τρία από τα τέσσερα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης, στο Κατά Ματθαίον, στο Κατά Μάρκον και στο Κατά Λουκάν: "Ἐξερχόμενοι δὲ εὗρον ἄνθρωπον Κυρηναῖον ὀνόματι Σίμωνα τοῦτον ἠγγάρευσαν ἵνα ἄρῃ τὸν σταυρὸν αὐτοῦ." (Κατά Ματθαίο 27:32). "Καὶ ἀγγαρεύουσι παράγοντά τίνα Σίμωνα Κυρηναῖον, ἐρχόμενον ἀπ' ἀγροῦ, τὸν πατέρα Ἀλεξάνδρου καὶ Ρούφου, ἵνα ἄρῃ τὸν σταυρὸν αὐτοῦ." (Κατά Μάρκο 15:21), "Καὶ ὡς ἀπήγαγον αὐτόν, ἐπιλαβόμενοι Σίμωνός τίνος Κυρηναίου, ἐρχομένου ἀπ' ἀγροῦ, ἐπέθηκαν αὐτῷ τὸν σταυρὸν φέρειν ὀπίσω τοῦ Ἰησοῦ." (Κατά Λουκά 23:26).
Ο Σίμων ο Κυρηναίος προφανώς προερχόταν από την Κυρήνη της Αφρικής (περιοχή Κυρηναϊκής, η παράκτια περιοχή της Λιβύης), καθώς η γενέτειρα του, Κυρήνη, τοποθετείται στη βόρεια Αφρική, ο Σίμωνας φέρεται ως ο πρώτος Αφρικανός Χριστιανός Άγιος. Η Κυρήνη ήταν, ωστόσο, μια ιουδαϊκή κοινότητα, όπου είχαν εγκατασταθεί 100.000 Παλαιστίνιοι κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Πτολεμαίου του Σωτήρα (323-285 π.Χ.). Διέθεταν επίσης μία συναγωγή στην Ιερουσαλήμ, οπού πολλοί συγκεντρώνονταν για ετήσιους εορτασμούς.
Στα Ιεροσόλυμα υπήρχαν Κυρηναίοι· οι κατοικούντες «Αίγυπτον και τα μέρη της Λιβύης της κατά Κυρήνην» τοποθετούνται ανάμεσα στους ετερόγλωσσους ακροατές του κηρύγματος των Αποστόλων κατά την ημέρα της Πεντηκοστής (Πράξεις 2, 10). Αυτοί, όπως και τα μέλη των λοιπών εθνικών ομάδων, δεν ήταν παγανιστές, αλλά Ιουδαίοι προσήλυτοι, συγκροτούσαν μάλιστα ιδιαίτερη συναγωγή: «Στέφανος δε πλήρης πίστεως και δυνάμεως εποίει τέρατα και σημεία μεγάλα εν τω λαώ. ανέστησαν δε τινες των εκ της συναγωγής της λεγομένης Λιβερτίνων και Κυρηναίων και Αλεξανδρέων και των από Κιλικίας και Ασίας συζητούντες τω Στεφάνω, και ουκ ίσχυον αντιστήναι τη σοφία και τω πνεύματι ω ελάλει» (Πράξεις, 6, 8-10). Κάποιοι από αυτούς έγιναν χριστιανοί, ασφαλώς κατά την Πεντηκοστή, ίσως μερικοί και από τον Άγιο Στέφανο. Πάντως, μετά το λιθοβολισμό του, φυγάδες κατά κανόνα, μεταλαμπάδευσαν το χριστιανισμό στην Αντιόχεια: «Οι μεν ουν διασπαρέντες από της θλίψεως της γενομένης επί Στεφάνω διήλθον έως Φοινίκης και Κύπρου και Αντιοχείας, μηδενί λαλούντες τον λόγον ει μη μόνον Ιουδαίοις. Ήσαν δε τινες εξ αυτών άνδρες Κύπριοι και Κυρηναίοι, οίτινες εισελθόντες εις Αντιόχειαν ελάλουν προς τους Ελληνιστάς, ευαγγελιζόμενοι τον Κύριον Ιησούν» (Πράξεις 11, 19-20).
Στην Αντιόχεια συναντούμε και δύο επιφανείς Αφρικανούς χριστιανούς, προφήτες της Εκκλησίας της Αντιοχείας· είναι ο Συμεών «ο επικαλούμενος Νίγερ» (δηλ. μαύρος) και ο Λούκιος ο Κυρηναίος (Πράξεις 13, 1). Για την ιστορία, ας αναφέρουμε μεταξύ των πρώτων Αφρικανών χριστιανών και τον Αιθίοπα ευνούχο, «δυνάστη Κανδάκης της βασιλίσσης Αιθιόπων», που βάπτισε ο Άγιος Φίλιππος ο διάκονος στις Πράξεις 8, 26-40.
Κατά κοινή παραδοχή, και ο Σίμων ο Κυρηναίος πρέπει να έγινε χριστιανός, γιατί το κατά Μάρκον ευαγγέλιο, 15, 21, γράφει γι’ αυτόν: «Και αγγαρεύουσιν παράγοντά τινα Σίμωνα Κυρηναίον, ερχόμενον απ’ αγρού, τον πατέρα Αλεξάνδρου και Ρούφου, ίνα άρη τον σταυρόν αυτού». Ο Αλέξανδρος και ο Ρούφος, για να αναφέρονται με αυτό τον τρόπο, πρέπει να ήταν γνωστοί στους αναγνώστες του κατά Μάρκον, δηλαδή πρόσωπα – πιθανώς εξέχοντα – της πρώτης χριστιανικής κοινότητας.
Ο Απόστολος Παύλος, προς Ρωμαίους 16, 13, γράφει: «ασπάσασθε Ρούφον τον εκλεκτόν εν Κυρίω και την μητέρα αυτού και εμού». Ο Ρούφος αυτός, αν είναι ο γιος του Σίμωνος, τότε η οικογένειά του ήταν σημαντική για την πρώτη Εκκλησία, αφού ο Παύλος τον χαρακτηρίζει εκλεκτό και τη μητέρα του τη χαρακτηρίζει και δική του μητέρα. Δυστυχώς δεν έχουμε περισσότερα στοιχεία για να το γνωρίζουμε, εκτός αν το γεγονός ότι, κατά τον Παπία Ιεραπόλεως, ο Ευαγγελιστής Μάρκος έγραψε στη Ρώμη, σε συνδυασμό ότι μόνο το κατά Μάρκον αναφέρεται στους δυο γιούς του Σίμωνα, συνηγορεί στην ταύτιση του Ρούφου της προς Ρωμαίους με τον ομώνυμο από αυτούς. Αναρωτιέται επίσης κανείς αν αυτό συνδέεται και με την αρχαία παράδοση, ότι ο Ευαγγελιστής Μάρκος ευαγγέλισε την Αίγυπτο και υπήρξε ο πρώτος Επίσκοπος Αλεξανδρείας. Μήπως δηλαδή ο κοινός τόπος όλων αυτών είναι η Αφρική. Ίσως όμως και όχι και δεν πρέπει να στεκόμαστε σε αυθαίρετα συμπεράσματα.
Πολλοί επίσης συνδέουν το Σίμωνα με τους άντρες από την Κυρρήνη, που κήρυτταν το Ευαγγέλιο στους Έλληνες με βάση τις Πράξεις των Αποστόλων (Πράξεις 11:20 Ἦσαν δέ τινες ἐξ αὐτῶν ἄνδρες Κύπριοι καὶ Κυρηναῖοι οἵτινες εἰσελθόντες εἰς Ἀντιόχειαν ἐλάλουν πρὸς τοὺς Ἑλληνιστάς, εὐαγγελιζόμενοι τὸν Κύριον Ἰησοῦν).
Ο Σίμων ο Κηρυναίος δεν είναι γραμμένος στα αγιολόγια της Εκκλησίας μας. Ο Γκρίσαμ, μετά από έρευνα και με τη βοήθεια τρίτων, εντόπισε μόνο μια αναφορά, καταγεγραμμένη από τον π. Μακάριο Σιμωνοπετρίτη στο Νέο Συναξαριστή της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ι. Μονής Ορμύλιας (εκδ. Ίνδικτος). Εκεί αναφέρεται ότι ο Σίμων είναι γραμμένος ως Άγιος στο Lectionary Paris BN gr. 282 (9ος αι.), τόμος 3, σελ. 630, με ημέρα μνήμης του τις 27 Φεβρουαρίου (βλ. το άρθρο του «St. Simon’s Day…» κ.τ.λ.). Αυτό τον χαροποίησε, γιατί ο Φεβρουάριος είναι καθιερωμένος ως «Μαύρος Ιστορικός Μήνας» (Black History Month), κατά τον οποίο τιμώνται σημαντικές προσωπικότητες καταγόμενες από τη μαύρη φυλή· αυτό προσφέρει τις πλέον κατάλληλες συνθήκες για να συνδυαστεί με τη μνήμη του Αγίου Σίμωνος, δεδομένου μάλιστα ότι τα πρόσωπα, που τιμώνται και από τις προτεσταντικές «Μαύρες Εκκλησίες», συχνά δεν είναι καν χριστιανοί. Συνεπώς η παρουσία ενός αρχαίου χριστιανού Αγίου (κατά τεκμήριο, ορθοδόξου) ανάμεσά τους καθίσταται πιο επείγουσα.
Στην αγιογραφική παράδοση της Ορθοδοξίας ο Σίμων ο Κυρηναίος έχει ιστορηθεί δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες φορές, στην παράσταση του Ιησού Χριστού «Ελκομένου επί Σταυρού» (από τους αγγλόφωνους ονομάζεται «Road to Calvary»). Εκεί ιστορείται (δηλαδή ζωγραφίζεται) να μεταφέρει το Σταυρό του Κυρίου, όμως όχι ως Άγιος. Μόνο μία περίπτωση έχουμε εντοπίσει, όπου εικονίζεται με φωτοστέφανο· σε τοιχογραφία του 14ου αιώνα στον ιερό ναό του αγίου Γεωργίου στο χωριό Μελισσουργάκι Ρεθύμνου (Ιερά Μητρόπολις Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου). Αν και οι συγκεκριμένες αγιογραφίες φανερώνουν πεπαιδευμένο αγιογράφο, δεν παύει να είναι η μοναδική περίπτωση.
Ασματική Ακολουθία έχει συνταχθεί προς τιμήν του Αγίου Αποστόλου Σίμωνος του Κυρηναίου από τον μέγα υμνογράφο της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας Δρα Χαραλάμπη Μπούσια, ψαλλόμενη στις 27 Φεβρουαρίου. Το βιβλίο εκδόθηκε με ευλογία του Μητροπολίτη Κυρήνης Αθανασίου.
Αυτό αλλάζει εντελώς τα δεδομένα, όπως αντιλαμβάνεστε, δίνοντας και από πλευράς του πατριαρχείου Αλεξανδρείας εκκλησιαστική εγκυρότητα στις παραπάνω προσπάθειες.
Μια αρχαία παράδοση λέει οτι κατά την διαδρομή προς τον Γολγοθά, ο Ιησούς γύρισε μια φορα το κεφάλι Του προς τον Σίμωνα, που ακολουθούσε με τον Σταυρό και τον ευχαρίστησε. Ο Σίμωνας αισθάνθηκε ξαφνικά,οτι ο Σταυρός ελάφρυνε και η καρδιά του γέμισε απο χαρά. Δέν έφυγε αμεσως. Παρέμεινε κοντά στον τοπο μεχρι το τέλος και φώναξε μαζι με τον Ρωμαίο στρατιώτη, ''Πράγματι αυτός ήταν ο Υιός του Θεού''. Έπειτα βαπτίσθηκε χριστιανός, αλλά δεν κουβάλησε ποτέ αλλον Σταυρό στην πλάτη του. Ο καθένας απο εμας δέχεται στην πλάτη του κατα την βάπτιση,το σημείο του Σταυρού. Από εκείνη την στιγμή ο καθένας μας γινεται ξανα άλλος ''Κυρηναίος'', που δεν πρέπει να ζει πλεον για τον εαυτό του, αλλα για να αφιερώσει την κάθε στιγμη της ζωής του στον Χριστό, να γίνει η ζωή του εν τω Χριστώ ζωή. Και ο ζυγός αυτός του Χριστού δεν εναι βαρύς, αλλά ευκολοφόρετος ''άρατε τον ζυγόν μου εφ'υμας και μάθετε απ'εμού, ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία, και ευρήσετε ανάπαυσή ταις ψυχαίς υμών. ο γαρ ζυγός μου χρηστός και το φορτίο μου ελαφρόν έστιν'' (Ματθ. 11,29-30). Δυστυχώς, όμως ο καθένας μας κρεμάει πάνω στον αρχικό αυτόν Σταυρό, είτε δεξιά είτε αριστερά, χίλια βαρίδια και έτσι ο Σταυρός μας γίνεται ολοένα και πιο βαρύς μέχρι που τελικά εμεις γονατίζουμε από το βάρος του. Αλλα όσες φορές πέφτουμε, κάποιο αόρατο χέρι μας σηκώνει εμάς και το σταυρό μας και μας βοήθα να πορευόμαστε ξανά. Είναι ο Χριστός που, ανταποδίδοντας την βοήθεια του Σίμωνος, σηκώνει τον καθημερινό μας σταυρό, οδηγώντας μας, όχι πλέον προς τον Γολγοθά, αλλά προς την ουράνια Βασιλεία Του.
Ἀπολυτίκιον.
Ἦχος πλ. α´. Τόν συνάναρχον Λόγον.
Ἀλεξάνδρου καί Ρούφου πατέρα φίλεργον, ὄνπερ ἠγγάρευσε δῆμος, στρατιωτῶν τόν Σταυρόν, ἄραι Λόγου τοῦ Παντάνακτος τιμήσωμεν, ἄχρι τοῦ λόφου Γολγοθά, Κυρηναίον ἐξ ἀγροῦ, ἐρχόμενον ἐκβοῶντες· Σίμων σεπτέ χριστοκήρυξ, ἡμίν βοήθει τοίς τιμώσί σε.
Κοντάκιον.
Ἧχος πλ. δ´. Τῇ Ὑπερμάχῳ.
Βλαστόν Κυρήνης στρατιώται ὄν ἠγγάρευσαν, ἐκ τοῦ ἀγροῦ αὐτοῦ ἐρχόμενον τοῦ Κτίσαντος, Θεοῦ Λόγου τοῦ Ὑψίστου Σταυρόν ἐπάραι, ἄχρι λόφου Γολγοθά ἐγκωμιάσωμεν, σταυροφόρον χριστοκήρυκα ὡς ἄμεμπτον, πόθῳ κράζοντες· Χαίροις Σίμων ἀοίδιμε.
Μεγαλυνάριον.
Σίμων ὁ ἀράμενος τόν Σταυρόν, τοῦ Χριστοῦ ἐπ᾽ ὤμων, ἄχρι λόφου τοῦ Γολγοθά, Κυρηναῖε μάκαρ, ἡμῶν σταυρόν ἐπαίρεν, ἀξίωσον τοῦ βίου, πόνων καί θλίψεων.
Ο Σίμων ο Κυρηναίος ήταν ένας άνθρωπος που επέστρεφε από τους αγρούς, την ώρα που ο Ιησούς Χριστός περπατούσε προς το Γολγοθά φορτωμένος το βαρύ σταυρό Του. Επειδή προφανώς, τσακισμένος από τα βασανιστήρια, αδυνατούσε να πραγματοποιήσει αυτό το μέρος της ποινής Του (να κουβαλήσει το σταυρό, πάνω στον οποίο θα καρφωνόταν), οι Ρωμαίοι αγγάρεψαν το Σίμωνα και τον υποχρέωσαν να σηκώσει το σταυρό του Χριστού: Αναφέρεται σε τρία από τα τέσσερα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης, στο Κατά Ματθαίον, στο Κατά Μάρκον και στο Κατά Λουκάν: "Ἐξερχόμενοι δὲ εὗρον ἄνθρωπον Κυρηναῖον ὀνόματι Σίμωνα τοῦτον ἠγγάρευσαν ἵνα ἄρῃ τὸν σταυρὸν αὐτοῦ." (Κατά Ματθαίο 27:32). "Καὶ ἀγγαρεύουσι παράγοντά τίνα Σίμωνα Κυρηναῖον, ἐρχόμενον ἀπ' ἀγροῦ, τὸν πατέρα Ἀλεξάνδρου καὶ Ρούφου, ἵνα ἄρῃ τὸν σταυρὸν αὐτοῦ." (Κατά Μάρκο 15:21), "Καὶ ὡς ἀπήγαγον αὐτόν, ἐπιλαβόμενοι Σίμωνός τίνος Κυρηναίου, ἐρχομένου ἀπ' ἀγροῦ, ἐπέθηκαν αὐτῷ τὸν σταυρὸν φέρειν ὀπίσω τοῦ Ἰησοῦ." (Κατά Λουκά 23:26).
Ο Σίμων ο Κυρηναίος προφανώς προερχόταν από την Κυρήνη της Αφρικής (περιοχή Κυρηναϊκής, η παράκτια περιοχή της Λιβύης), καθώς η γενέτειρα του, Κυρήνη, τοποθετείται στη βόρεια Αφρική, ο Σίμωνας φέρεται ως ο πρώτος Αφρικανός Χριστιανός Άγιος. Η Κυρήνη ήταν, ωστόσο, μια ιουδαϊκή κοινότητα, όπου είχαν εγκατασταθεί 100.000 Παλαιστίνιοι κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Πτολεμαίου του Σωτήρα (323-285 π.Χ.). Διέθεταν επίσης μία συναγωγή στην Ιερουσαλήμ, οπού πολλοί συγκεντρώνονταν για ετήσιους εορτασμούς.
Στα Ιεροσόλυμα υπήρχαν Κυρηναίοι· οι κατοικούντες «Αίγυπτον και τα μέρη της Λιβύης της κατά Κυρήνην» τοποθετούνται ανάμεσα στους ετερόγλωσσους ακροατές του κηρύγματος των Αποστόλων κατά την ημέρα της Πεντηκοστής (Πράξεις 2, 10). Αυτοί, όπως και τα μέλη των λοιπών εθνικών ομάδων, δεν ήταν παγανιστές, αλλά Ιουδαίοι προσήλυτοι, συγκροτούσαν μάλιστα ιδιαίτερη συναγωγή: «Στέφανος δε πλήρης πίστεως και δυνάμεως εποίει τέρατα και σημεία μεγάλα εν τω λαώ. ανέστησαν δε τινες των εκ της συναγωγής της λεγομένης Λιβερτίνων και Κυρηναίων και Αλεξανδρέων και των από Κιλικίας και Ασίας συζητούντες τω Στεφάνω, και ουκ ίσχυον αντιστήναι τη σοφία και τω πνεύματι ω ελάλει» (Πράξεις, 6, 8-10). Κάποιοι από αυτούς έγιναν χριστιανοί, ασφαλώς κατά την Πεντηκοστή, ίσως μερικοί και από τον Άγιο Στέφανο. Πάντως, μετά το λιθοβολισμό του, φυγάδες κατά κανόνα, μεταλαμπάδευσαν το χριστιανισμό στην Αντιόχεια: «Οι μεν ουν διασπαρέντες από της θλίψεως της γενομένης επί Στεφάνω διήλθον έως Φοινίκης και Κύπρου και Αντιοχείας, μηδενί λαλούντες τον λόγον ει μη μόνον Ιουδαίοις. Ήσαν δε τινες εξ αυτών άνδρες Κύπριοι και Κυρηναίοι, οίτινες εισελθόντες εις Αντιόχειαν ελάλουν προς τους Ελληνιστάς, ευαγγελιζόμενοι τον Κύριον Ιησούν» (Πράξεις 11, 19-20).
Στην Αντιόχεια συναντούμε και δύο επιφανείς Αφρικανούς χριστιανούς, προφήτες της Εκκλησίας της Αντιοχείας· είναι ο Συμεών «ο επικαλούμενος Νίγερ» (δηλ. μαύρος) και ο Λούκιος ο Κυρηναίος (Πράξεις 13, 1). Για την ιστορία, ας αναφέρουμε μεταξύ των πρώτων Αφρικανών χριστιανών και τον Αιθίοπα ευνούχο, «δυνάστη Κανδάκης της βασιλίσσης Αιθιόπων», που βάπτισε ο Άγιος Φίλιππος ο διάκονος στις Πράξεις 8, 26-40.
Κατά κοινή παραδοχή, και ο Σίμων ο Κυρηναίος πρέπει να έγινε χριστιανός, γιατί το κατά Μάρκον ευαγγέλιο, 15, 21, γράφει γι’ αυτόν: «Και αγγαρεύουσιν παράγοντά τινα Σίμωνα Κυρηναίον, ερχόμενον απ’ αγρού, τον πατέρα Αλεξάνδρου και Ρούφου, ίνα άρη τον σταυρόν αυτού». Ο Αλέξανδρος και ο Ρούφος, για να αναφέρονται με αυτό τον τρόπο, πρέπει να ήταν γνωστοί στους αναγνώστες του κατά Μάρκον, δηλαδή πρόσωπα – πιθανώς εξέχοντα – της πρώτης χριστιανικής κοινότητας.
Ο Απόστολος Παύλος, προς Ρωμαίους 16, 13, γράφει: «ασπάσασθε Ρούφον τον εκλεκτόν εν Κυρίω και την μητέρα αυτού και εμού». Ο Ρούφος αυτός, αν είναι ο γιος του Σίμωνος, τότε η οικογένειά του ήταν σημαντική για την πρώτη Εκκλησία, αφού ο Παύλος τον χαρακτηρίζει εκλεκτό και τη μητέρα του τη χαρακτηρίζει και δική του μητέρα. Δυστυχώς δεν έχουμε περισσότερα στοιχεία για να το γνωρίζουμε, εκτός αν το γεγονός ότι, κατά τον Παπία Ιεραπόλεως, ο Ευαγγελιστής Μάρκος έγραψε στη Ρώμη, σε συνδυασμό ότι μόνο το κατά Μάρκον αναφέρεται στους δυο γιούς του Σίμωνα, συνηγορεί στην ταύτιση του Ρούφου της προς Ρωμαίους με τον ομώνυμο από αυτούς. Αναρωτιέται επίσης κανείς αν αυτό συνδέεται και με την αρχαία παράδοση, ότι ο Ευαγγελιστής Μάρκος ευαγγέλισε την Αίγυπτο και υπήρξε ο πρώτος Επίσκοπος Αλεξανδρείας. Μήπως δηλαδή ο κοινός τόπος όλων αυτών είναι η Αφρική. Ίσως όμως και όχι και δεν πρέπει να στεκόμαστε σε αυθαίρετα συμπεράσματα.
Πολλοί επίσης συνδέουν το Σίμωνα με τους άντρες από την Κυρρήνη, που κήρυτταν το Ευαγγέλιο στους Έλληνες με βάση τις Πράξεις των Αποστόλων (Πράξεις 11:20 Ἦσαν δέ τινες ἐξ αὐτῶν ἄνδρες Κύπριοι καὶ Κυρηναῖοι οἵτινες εἰσελθόντες εἰς Ἀντιόχειαν ἐλάλουν πρὸς τοὺς Ἑλληνιστάς, εὐαγγελιζόμενοι τὸν Κύριον Ἰησοῦν).
Σημειωτέον ότι σε ένα ταφικό σπήλαιο στην κοιλάδα Kidron (Χείμαρρο των Κέδρων), που ανακαλύφθηκε το 1941 από τον E. L. Sukenik, το οποίο ανήκε στους Κυρηναίους των Ιεροσολύμων και χρονολογείται πριν από το 70 μ.Χ., βρέθηκε ένα οστεοφυλάκιο με την επιγραφή «Αλέξανδρος ο γιος του Σίμωνα».
Ο Σίμων ο Κηρυναίος δεν είναι γραμμένος στα αγιολόγια της Εκκλησίας μας. Ο Γκρίσαμ, μετά από έρευνα και με τη βοήθεια τρίτων, εντόπισε μόνο μια αναφορά, καταγεγραμμένη από τον π. Μακάριο Σιμωνοπετρίτη στο Νέο Συναξαριστή της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ι. Μονής Ορμύλιας (εκδ. Ίνδικτος). Εκεί αναφέρεται ότι ο Σίμων είναι γραμμένος ως Άγιος στο Lectionary Paris BN gr. 282 (9ος αι.), τόμος 3, σελ. 630, με ημέρα μνήμης του τις 27 Φεβρουαρίου (βλ. το άρθρο του «St. Simon’s Day…» κ.τ.λ.). Αυτό τον χαροποίησε, γιατί ο Φεβρουάριος είναι καθιερωμένος ως «Μαύρος Ιστορικός Μήνας» (Black History Month), κατά τον οποίο τιμώνται σημαντικές προσωπικότητες καταγόμενες από τη μαύρη φυλή· αυτό προσφέρει τις πλέον κατάλληλες συνθήκες για να συνδυαστεί με τη μνήμη του Αγίου Σίμωνος, δεδομένου μάλιστα ότι τα πρόσωπα, που τιμώνται και από τις προτεσταντικές «Μαύρες Εκκλησίες», συχνά δεν είναι καν χριστιανοί. Συνεπώς η παρουσία ενός αρχαίου χριστιανού Αγίου (κατά τεκμήριο, ορθοδόξου) ανάμεσά τους καθίσταται πιο επείγουσα.
Στην αγιογραφική παράδοση της Ορθοδοξίας ο Σίμων ο Κυρηναίος έχει ιστορηθεί δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες φορές, στην παράσταση του Ιησού Χριστού «Ελκομένου επί Σταυρού» (από τους αγγλόφωνους ονομάζεται «Road to Calvary»). Εκεί ιστορείται (δηλαδή ζωγραφίζεται) να μεταφέρει το Σταυρό του Κυρίου, όμως όχι ως Άγιος. Μόνο μία περίπτωση έχουμε εντοπίσει, όπου εικονίζεται με φωτοστέφανο· σε τοιχογραφία του 14ου αιώνα στον ιερό ναό του αγίου Γεωργίου στο χωριό Μελισσουργάκι Ρεθύμνου (Ιερά Μητρόπολις Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου). Αν και οι συγκεκριμένες αγιογραφίες φανερώνουν πεπαιδευμένο αγιογράφο, δεν παύει να είναι η μοναδική περίπτωση.
Ασματική Ακολουθία έχει συνταχθεί προς τιμήν του Αγίου Αποστόλου Σίμωνος του Κυρηναίου από τον μέγα υμνογράφο της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας Δρα Χαραλάμπη Μπούσια, ψαλλόμενη στις 27 Φεβρουαρίου. Το βιβλίο εκδόθηκε με ευλογία του Μητροπολίτη Κυρήνης Αθανασίου.
Αυτό αλλάζει εντελώς τα δεδομένα, όπως αντιλαμβάνεστε, δίνοντας και από πλευράς του πατριαρχείου Αλεξανδρείας εκκλησιαστική εγκυρότητα στις παραπάνω προσπάθειες.
Μια αρχαία παράδοση λέει οτι κατά την διαδρομή προς τον Γολγοθά, ο Ιησούς γύρισε μια φορα το κεφάλι Του προς τον Σίμωνα, που ακολουθούσε με τον Σταυρό και τον ευχαρίστησε. Ο Σίμωνας αισθάνθηκε ξαφνικά,οτι ο Σταυρός ελάφρυνε και η καρδιά του γέμισε απο χαρά. Δέν έφυγε αμεσως. Παρέμεινε κοντά στον τοπο μεχρι το τέλος και φώναξε μαζι με τον Ρωμαίο στρατιώτη, ''Πράγματι αυτός ήταν ο Υιός του Θεού''. Έπειτα βαπτίσθηκε χριστιανός, αλλά δεν κουβάλησε ποτέ αλλον Σταυρό στην πλάτη του. Ο καθένας απο εμας δέχεται στην πλάτη του κατα την βάπτιση,το σημείο του Σταυρού. Από εκείνη την στιγμή ο καθένας μας γινεται ξανα άλλος ''Κυρηναίος'', που δεν πρέπει να ζει πλεον για τον εαυτό του, αλλα για να αφιερώσει την κάθε στιγμη της ζωής του στον Χριστό, να γίνει η ζωή του εν τω Χριστώ ζωή. Και ο ζυγός αυτός του Χριστού δεν εναι βαρύς, αλλά ευκολοφόρετος ''άρατε τον ζυγόν μου εφ'υμας και μάθετε απ'εμού, ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία, και ευρήσετε ανάπαυσή ταις ψυχαίς υμών. ο γαρ ζυγός μου χρηστός και το φορτίο μου ελαφρόν έστιν'' (Ματθ. 11,29-30). Δυστυχώς, όμως ο καθένας μας κρεμάει πάνω στον αρχικό αυτόν Σταυρό, είτε δεξιά είτε αριστερά, χίλια βαρίδια και έτσι ο Σταυρός μας γίνεται ολοένα και πιο βαρύς μέχρι που τελικά εμεις γονατίζουμε από το βάρος του. Αλλα όσες φορές πέφτουμε, κάποιο αόρατο χέρι μας σηκώνει εμάς και το σταυρό μας και μας βοήθα να πορευόμαστε ξανά. Είναι ο Χριστός που, ανταποδίδοντας την βοήθεια του Σίμωνος, σηκώνει τον καθημερινό μας σταυρό, οδηγώντας μας, όχι πλέον προς τον Γολγοθά, αλλά προς την ουράνια Βασιλεία Του.
Ἀπολυτίκιον.
Ἦχος πλ. α´. Τόν συνάναρχον Λόγον.
Ἀλεξάνδρου καί Ρούφου πατέρα φίλεργον, ὄνπερ ἠγγάρευσε δῆμος, στρατιωτῶν τόν Σταυρόν, ἄραι Λόγου τοῦ Παντάνακτος τιμήσωμεν, ἄχρι τοῦ λόφου Γολγοθά, Κυρηναίον ἐξ ἀγροῦ, ἐρχόμενον ἐκβοῶντες· Σίμων σεπτέ χριστοκήρυξ, ἡμίν βοήθει τοίς τιμώσί σε.
Κοντάκιον.
Ἧχος πλ. δ´. Τῇ Ὑπερμάχῳ.
Βλαστόν Κυρήνης στρατιώται ὄν ἠγγάρευσαν, ἐκ τοῦ ἀγροῦ αὐτοῦ ἐρχόμενον τοῦ Κτίσαντος, Θεοῦ Λόγου τοῦ Ὑψίστου Σταυρόν ἐπάραι, ἄχρι λόφου Γολγοθά ἐγκωμιάσωμεν, σταυροφόρον χριστοκήρυκα ὡς ἄμεμπτον, πόθῳ κράζοντες· Χαίροις Σίμων ἀοίδιμε.
Μεγαλυνάριον.
Σίμων ὁ ἀράμενος τόν Σταυρόν, τοῦ Χριστοῦ ἐπ᾽ ὤμων, ἄχρι λόφου τοῦ Γολγοθά, Κυρηναῖε μάκαρ, ἡμῶν σταυρόν ἐπαίρεν, ἀξίωσον τοῦ βίου, πόνων καί θλίψεων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου