Άγιοι Τρεις Μάγοι Μελχιώρ, Γάσπαρ, Βαλτάσαρ, που προσκύνησαν τον Χριστό. Ημέρα Μνήμης: 25 Δεκεμβρίου.

Άγιοι Τρεις Μάγοι Μελχιώρ, Γάσπαρ, Βαλτάσαρ, που προσκύνησαν τον Χριστό. Ημέρα Μνήμης: 25 Δεκεμβρίου.

Σὲ προσκυνοῦσα τάξις ἐθνική, Λόγε,
Τὸ πρὸς σὲ δηλοῖ τῶν Ἐθνῶν μέλλον σέβας.

Τά πάντιμά σου δῶρα χρυσόν λίβανον σμύρναν, ἐξ ἀνατολῶν γῆς Χαλδαίων, ἅ προσήνεγκαν Μάγοι, ἀφῇ δέ χειρῶν σου Ἰησοῦ, τήν Χάριν δεξάμενα τήν σήν, προσκυνοῦμεν καί τιμῶμεν πανευλαβῶς βοῶντές σοι πανοικτίρμον· δόξα τή σῇ γεννήσει ἀγαθέ, δόξα τοῖς θείοις δώροις σου, δι’ὧν βραβεύεις ἡμῖν πιστοῖς πᾶσιν ἰάματα.

Μαζί με την κατά σάρκα γέννηση του Κυρίου μας, μνημονεύονται και οι Μάγοι που προσκύνησαν τον Ιησού Χριστό στο σπήλαιο της Βηθλεέμ (βλ. κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον Κεφάλαιο Β' στίχοι 1 έως 12).
Σχετικά με τους τρεις Μάγους γίνεται αναφορά για αυτούς στην Καινή Διαθήκη και συγκεκριμένα στο δεύτερο κεφάλαιο του Κατά Ματθαίον Ευαγγελίου (Τότε Ηρώδης λάθρα Και ελθόντες εις την οικίαν είδον το παιδίον μετά Μαρίας της μητρός αυτού, και πεσόντες προσεκύνησαν αυτώ, και ανοίξαντες τους θησαυρούς αυτών προσήνεγκαν αυτώ δώρα, χρυσόν και λίβανον και σμύρναν· 12. και χρηματισθέντες κατ' όναρ μη ανακάμψαι προς Ηρώδην, δι' άλλης οδού ανεχώρησαν εις την χώραν αυτών.)

Οι Μάγοι στην Περσική κοινωνία ήταν αρχοντικά πρόσωπα που εμφορούνταν από μεγάλη γνώση και σοφία. Βαθύτατα μυημένοι στις επιστήμες της εποχής, καταρτισμένοι ιδιαίτερα στα κεφάλαια της φυσικής λειτουργίας του σύμπαντος, από τη συνεχή παρακολούθηση των ουράνιων και αστρικών φαινομένων, συγκέντρωναν την υπόληψη και την τιμή των βασιλέων και ευρύτερα του λαού της Περσίας σε μεγάλο βαθμό. Σε αυτή την κοινωνία της μακρινής ανατολής κρατιόταν ζωντανή και ακμαία η προσδοκία του Μεσσία μέσω της πανάρχαιας προφητείας του Βαλαάμ του Μάντη, ένα πρόσωπο που απασχολεί βραχύτατα τους «Αριθμούς» της Παλαιάς Διαθήκης σε τρία κεφάλαια. Ο Βαλαάμ, με αυτή του την προφητεία, έκανε τους απογόνους του, τους Πέρσες, να προσμένουν με αγνότητα και ανιδιοτέλεια τον ερχομό του Μεσσία, άσχετα αν σαν λαός ήταν εκτός των κλειστών τειχών του «περιούσιου λαού» του Ισραήλ. Αλλά, τι ακριβώς έλεγε η προφητεία του Βαλαάμ; «Θα ανατείλει άστρο από τη γη του Ιακώβ και θα αναδειχθεί Άνθρωπος από το λαό του Ισραήλ που θα συντρίψει τους αρχηγούς των Μωαβιτών» (Αριθμ. 24:17). Πρόωρα προϊδεασμένοι και αφυπνισμένοι οι Μάγοι, μέσω αυτής της πολύ σημαντικής προφητείας, ζούσαν τη μεσσιανική προσδοκία σαν μέρος της δικής τους παράδοσης, με ειλικρινή λαχτάρα για το ερχομό του Θεού στη γη. Όταν τους επισκέφθηκε ο παράδοξος Αστέρας, εκείνοι ήταν ήδη προπαρασκευασμένοι για να δώσουν το δικό τους παρόν στο θαυμαστό σκηνικό των εθνών που ετοίμαζε η θεία Οικονομία για τη Γέννηση του Θεανθρώπου Χριστού.

Μετά από ένα κοπιαστικό ταξίδι και έχοντας πάντα ως οδηγό τους το Άστρο της Βηθλεέμ; οι τρεις Μάγοι, ο γέροντας Μελχιόρ; ο νεαρός Γάσπαρ και ο μελαμψός Βαλτάσαρ, έφτασαν στην Ιερουσαλή και άρχισαν την αναζήτηση του Θείου Βρέφους. Ο βασιλιάς Ηρώδης, έμαθε τις ενέργειες των Μάγων και τους κάλεσε σε ακρόαση. Από αυτούς ενημερώθηκε για την προφητεία και φοβούμενος μην βγει αληθινή τους είπε να συνεχίσουν την σναζήτηση τους και όταν βρουν το νεογέννητο Βασιλιά να τον ενημερώσουν για να μπορέσει, όπως είπε, να πάει και ο ίδιος να τον προσκυνήσει. Αυτό βέβαια που ήθελε στην πραγματικότητα ο Ηρώδης ήταν να φονεύσει το Θείο Βρέφος που απειλούσε τη βασιλεία του. Η αναζήτηση των Μάγων ευοδώθηκε και αξιώθηκαν να βρουν τον νεογέννητο Χριστό, να τον προσκυνήσουν και να του προσφέρουν τα δώρα τους.

Ο Μελχιόρ πρόσεφερε στον Χριστό χρυσό, ο Γασπάρ το λιβάνι και ο Βαλτάσαρ τη σμύρνα. Τα τίμια δώρα ή καλύτερα η επιλογή τους, κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν . Ο χρυσός ήταν ένα μέταλλο που προσέφεραν οι βασιλείς. Με αυτή την προσφορά οι Μάγοι θέλησαν να δείξουν ότι τιμούσαν ένα βασιλιά. Ο λίβανος, το γνωστό μας λιβάνι, ήταν ένα πολύτιμο υλικό, το οποίο χρησιμοποιούνταν ως θυμίαμα (όπως και σήμερα άλλωστε) σε θρησκευτικές τελετές. Έτσι, έδειξαν οι Μάγοι τη θεϊκή φύση του Χριστού. Τέλος η σμύρνα, ήταν ένα υλικό που χρησιμοποιούνταν στην ιατρική, αλλά και κατά την διάρκεια της ταφής των νεκρών. Με την σμύρνα οι Μάγοι, έδειξαν τη θυσία που θα έκανε ο Χριστός για την σωτηρία των ανθρώπων.

Η Παναγία θέλοντας να ανταποδώσει τα Δώρα των Μάγων, έδωσε στον καθένα από αυτούς ένα κομμάτι από τα σπάργανα (μακριά και φαρδιά υφασμάτινη ταινία που τύλιγαν τότε τα μωρά), του Ιησού.

Οι Μάγοι αφού προσκύνησαν το Θείο Βρέφος πήραν το δρόμο του γυρισμού. Ειδοποιούμενοι όμως από Άγγελο Κυρίου για τις προθέσεις του Βασιλιά Ηρώδη, πήγαν από άλλο δρόμο και έτσι απέφυγαν να ενημερώσουν τον βασιλιά Ηρώδη για το σημείο που βρισκόταν το Θείο Βρέφος.

Οι τρείς Μάγοι γύρισαν στην Περσία και τελικά βαπτίστηκαν χριστιανοί και χειροτονήθηκαν επίσκοποι από τον Άγιο Απόστολο Θωμά. Το 69 μ.Χ. έλαβαν την είδηση ότι σε λίγο θα πεθάνουν. Πρώτος πεθαίνει ο Μελχιόρ, σε ηλικία 130 ετών. Μετά από έξι μέρες ο Βαλτάσαρ σκοτώνεται από έναν ειδωλολάτρη μπροστά στην Αγία Τράπεζα στα 109 του χρόνια. Μετά από άλλες έξι μέρες πεθαίνει ο Γκασπάρ στα 90 του χρόνια.

Όταν πέθανε ο Γασπάρ μετακινήθηκε ο Μελχιόρ στον τάφο δείχνοντας έτσι ότι δίπλα του έπρεπε να ταφεί ο Γασπάρ. Στον ίδιο τάφο θάφτηκε και ο Βαλτάσαρ και μάλιστα κατά τη διάρκεια της ταφής του, πιστεύεται ότι σηκώθηκαν τα σώματα του Μελχιόρ και του Γασπάρ για να υποδεχθούν αυτό του τρίτου συνοδοιπόρου τους.

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΤΡΙΩΝ ΜΑΓΩΝ.

Η ιδιαίτερη πατρίδα των Μάγων, που προσκύνησαν το Θειο Βρέφος, δεν αναφέρεται. Απλώς γίνεται αναφορά ότι ήρθαν από την Ανατολή. Η λέξη "Ανατολή" στην Βίβλο σημαίνει α) ολόκληρη την πέρα από του Ιορδάνη περιοχή, β) την απέραντη συριακή και αραβική έρημο, γ) τις περιοχές της Βαβυλωνίας, Ασσυρίας και Περσίας.

Ο Ωριγένης λέει ότι οι Μάγοι προέρχονταν από την Χαλδαία. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναφέρει ως πατρίδα τους την Περσία. Άλλοι αναφέρουν ως προέλευσή τους από την Βαβυλώνα.

Επικρατέστερη είναι η άποψη του Αγίου φιλοσόφου και Μάρτυρος Ιουστίνου, ο οποίος στο έργο του "Διάλογος πρός Τρύφωνα" πολλές φορές αναφέρει ότι οι Μάγοι προέρχονταν από την Αραβία. Στην άποψη ότι οι Μάγοι ήταν Πέρσες συμβάλει και ένα γεγονός που έλαβε χώρα το 614 μ.Χ. στην Βηθλεέμ, όταν οι Πέρσες του βασιλιά Χοσρόη του 2ου, οι οποίοι αν και έκαναν πολλές καταστροφές, δεν πείραξαν τον Ναό της Γεννήσεως. Αυτό έγινε γιατί, όπως λέγεται, στο Ναό υπήρχε μία εικόνα που απεικόνιζε την Προσκύνηση των Μάγων. Οι Πέρσες κατακτητές αναγνώρισαν τους ομοεθνής τους από τα ρούχα και έτσι άφησαν τον Ναό της Γεννήσεως απείραχτο.

ΤΑ ΛΕΙΨΑΝΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΤΡΙΩΝ ΜΑΓΩΝ.

Σύμφωνα με τη δυτική παράδοση τα λείψανα των Τριών Μάγων βρίσκονταν αρχικά στην Κωνσταντινούπολη, αλλά τα έφερε στο Μιλάνο το 344 ο αρχιεπίσκοπος Μιλάνου Ευστόργιος Α'. Τα λείψανα τού τα είχε εμπιστευθεί ο αυτοκράτορας Κώνστας Α'. Το 1164 δωρήθηκαν στον Αρχιεπίσκοπο Κολωνίας από τον αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Φρειδερίκο Α΄ Βαρβαρόσσα που τα είχε ιδιοποιηθεί. Έκτοτε ένα σταθερό ανά τους αιώνες και μεγάλο ρεύμα προσκυνητών τα επισκέπτεται κάθε μέρα.

Τα λείψανα των Τριών Μάγων βρίσκονται σε μία ωραία λειψανοθήκη εντός του Καθεδρικού Ναού της Κολωνίας. Η λάρνακα των Τριών Μάγων είναι μία λειψανοθήκη που λέγεται ότι περιέχει τα οστά των Τριών Μάγων. Η λάρνακα είναι μία επίχρυση και ωραία διακοσμημένη τριπλή σαρκοφάγος που βρίσκεται τοποθετημένη πάνω στο αλτάριο (: την αγία τράπεζα των Καθολικών) του Καθεδρικού Ναού της Κολωνίας. Η λειψανοθήκη θεωρείται ως έργο τέχνης η κορύφωση της λεγόμενης τέχνης Μοζάν και είναι η μεγαλύτερη λειψανοθήκη στον δυτικό κόσμο.

Η λάρνακα σχεδιάστηκε εν μέρει από τον διάσημο Βέλγο μεσαιωνικό καλλιτέχνη και κοσμηματοποιό Νικόλαο του Βερντέν (Nicolas de Verdun), ενώ η διακόσμηση της λάρνακας ολοκληρώθηκε το 1225.

Το 1248 ξεκίνησε η κατασκευή του παρόντος Καθεδρικού Ναού της Κολωνίας για να στεγάσει αυτά τα σημαντικά κειμήλια (πήρε 632 χρόνια για να ολοκληρωθεί), ενώ ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Όθωνας Δ΄, γύρω στο 1199, δώρησε τρία χρυσά και διακοσμημένα με πολύτιμες πέτρες στεφάνια για τις κάρες των Τριών Μάγων.

ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΑΝ ΤΑ ΔΩΡΑ ΤΩΝ ΜΑΓΩΝ;

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση, προ της Κοιμήσεως της, η Θεοτόκος παρέδωσε τα Δώρα μαζί με τα Άγια Σπάργανα του Χριστού, την Τίμια Έσθήτα και την Αγία Ζώνη της στην Εκκλησία των Ιεροσολύμων όπου και παρέμειναν μέχρι το έτος 400 μ.Χ. περίπου. Τότε ο αυτοκράτορας Αρκάδιος τα μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί παρέμειναν μέχρι την άλωση της πόλης από τους Φράγκους το έτος 1204 μ.Χ. Στη συνέχεια μεταφέρθηκαν για λόγους ασφαλείας, μαζί με αλλά ιερά κειμήλια, στη Νίκαια της Βιθυνίας, προσωρινή πρωτεύουσα του Βυζαντίου, όπου καί παρέμειναν για εξήντα περίπου χρόνια. Με την εκδίωξη των Σταυροφόρων επί αυτοκράτορος Μιχαήλ Παλαιολόγου επεστράφησαν στην Κωνσταντινούπολη όπου και παρέμειναν μέχρι την άλωση του 1453. Μετά την Άλωση η Μάρω, χριστιανή σύζυγος του σουλτάνου Μουράτ Β' (1421-1451) καί μητρυιά του Μωάμεθ Β' του Πορθητού, τα μετέφερε αυτοπροσώπως στην Ιερά Μονή Αγίου Παύλου στο Αγιον Όρος. Η Μονή αυτή της ήταν γνωστή επειδή ό πατέρας της, Γεώργιος Βράγκοβιτς δεσπότης της Σερβίας, έκτισε το καθολικό της εις τιμήν του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου. Κατά την αγιορείτικη παράδοση, καθώς η Μάρω ανέβαινε από τον αρσανά (λιμάνι) στην Μονή, η Θεοτόκος την εμπόδισε με υπερφυσικό τρόπο να πλησίασει στη Μονή και να παραβίαση το άβατον του Αγίου Όρους. Αυτή υπάκουσε και παρέδωσε τα Τίμια Δώρα στους μοναχούς, οι όποιοι και έστησαν στο σημείο εκείνο της θεομητορικής παρουσίας ένα Σταυρό πού σώζεται μέχρι σήμερα και λέγεται «Σταυρός της Βασιλίσσης». Το σουλτανικό έγγραφο με τις σχετικές πληροφορίες παραδόσεως των Τιμίων Δώρων φυλάσσεται στο αρχείο της Μονής του Αγίου Παύλου. Ο χρυσός βρίσκεται υπό την μορφή εικοσιοκτώ σκαλισμένων επιπέδων πλακιδίων, ποικίλων σχημάτων και διαστάσεων περίπου 5 επί 7 εκ. Κάθε πλακίδιο έχει διαφορετικό σχέδιο πολύπλοκης καλλιτεχνικής επεξεργασίας. Ο λίβανος και η σμύρνα διατηρούνται ως μείγμα με μορφή εξήντα δύο σφαιρικών χανδρών μεγέθους μικρής ελιάς. Η αυθεντικότητα των Τιμίων Δώρων στηρίζεται κατά ένα μέρος στην προφορική παράδοση καί κατά το υπόλοιπο στην ιστορία. Όμως η αυθεντικότητα των Τιμίων Δώρων επιβεβαιώνεται από την άρρητη εύωδία που ορισμένα απ'αυτά αδιαλείπτως καί ορισμένα κατά καιρούς αναδίδουν και η ιαματική καί θαυματουργική χάρις πού μέχρι τις μέρες μας αναβλύζουν.

Αναφορά στους τρεις Μάγους γίνεται και στους Χαιρετισμούς της Θεοτόκου:

Θεοδρόμον αστέρα, θεωρήσαντες Μάγοι, τη τούτου ηκολούθησαν αίγλη. Και ως λύχνον κρατούντες αυτόν, δι' αυτού ηρεύνων κραταιόν άνακτα. Και φθάσαντες τον άφθαστον, εχάρησαν αυτώ βοώντες. Αλληλούια.

'Ιδον παίδες Χαλδαίων, εν χερσί της Παρθένου, τον πλάσαντα χειρί τους ανθρώπους. Και δεσπότην νοούντες αυτόν, ει και δούλου έλαβε μορφήν, έσπευσαν τοις δώροις θεραπεύσαι, και βοήσαι τη ευλογημένη...

Κήρυκες θεοφόροι, γεγονότες οι Μάγοι, υπέστρεψαν εις την Βαβυλώνα, εκτελέσαντές σου τον χρησμόν, και κηρύξαντές σε τον Χριστόν άπασιν, αφέντες τον Ηρώδην ως ληρώδη, μη ειδότα ψάλλειν Αλληλούια.