Άγιος Νεομάρτυς και Ιερομάρτυς Γεώργιος Καρασταμάτης εξ Αγίας Παρασκευής της Κρήνης (Τσεσμέ) της Μικράς Ασίας. Ημέρα Μνήμης: 4 Σεπτεμβρίου.
Ο πατήρ Γεώργιος Καρασταμάτης υπήρξε γόνος μιας εκ των σημαντικότερων αρχοντικών οικογενειών του χωριού Αγία Παρασκευή της Κρήνης (Τσεσμέ), που κατείχαν τη τέχνη της αλιείας, με αρκετά μεγάλα πλοία, τις λεγόμενες τράτες. Έγγαμος κληρικός, εφημέριος των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων , ενός εκ των τριών ενοριακών ναών του χωριού, υπέργηρος. Ένα χαρακτηριστικό του, ήταν τα φουντωτά κατσαρά μαλλιά του, που είχαν γίνει αφορμή να τον αποκαλούν και «Τρούλο», μιας και έτσι έμοιαζε με τρούλο εκκλησίας. Έτρεφε μεγάλη αγάπη για την Αρχαία Ελλάδα, ενώ ήταν γνώστης και λάτρης του ένδοξου Βυζαντινού Πολιτισμού. Δεν έπαυε στιγμή να μιλά και να υπερηφανεύεται για την καταγωγή του, κύριο γνώρισμα η καλοσύνη του, η ευγένεια και η άδολη χριστιανική αγάπη που τον χαρακτήριζε από τη νεότητα του ως και τη τελευταία στιγμή της επίγειας ζωής του. Ιδιαίτερα αγαπητός στους συγχωριανούς του. Ευσυνείδητος κληρικός με άρτια κατάρτιση στην ορθόδοξη λειτουργική, καλλίφωνος και γνώστης της βυζαντινής μουσικής, απόφοιτος της «Κρηναϊκής Σχολής».
Ο ζήλος και η ένθερμη αγάπη για τη διακονία που είχε αναλάβει τον έκανε να αργεί να τελειώσει τις ιερές ακολουθίες και τη Θεία Λειτουργία και οι συγχωριανοί, του είχαν προσάψει το παρατσούκλι «Οψιμάκι» λόγω αργοπορίας. Στον πρώτο διωγμό του ελληνικού στοιχείου κατά τα έτη 1914 – 1919 αναγκάστηκε και αυτός να διαφύγει μαζί με την οικογένεια του στην Ελλάδα, ίσως Χίο όπως και οι περισσότεροι της περιοχής. Όταν επέστρεψαν και πάλι πίσω, μετά τη φαινομενική αποκατάσταση των αδικιών, ο γέροντας είχε πάρει την απόφαση να μην ξαναφύγει από εκεί που τον όρισε ο Θεός, για να τον υμνεί και να τον δοξολογεί. Δυστυχώς οι αναταραχές όμως δεν άργησαν να κάνουν την εμφάνιση τους και πάλι, ο πράος και εργατικός «Τσεσμελής» παίρνει οριστικά πλέον το δρόμο της προσφυγιάς και του ξεριζωμού. Η βιαιότητα των Τούρκων επιφέρει το οριστικό και βαρύ πλήγμα στον ελληνισμό που οι πληγές αυτές ως σήμερα παραμένουν ανοιχτές στις μνήμες όλων μας. Σα χωριά που αποτελούν τον Τσεσμέ ερημώνουν, οι οικογένειες τα εγκαταλείπουν με ότι μπορούν να διασώσουν από τα υπάρχοντα τους, από το νοικοκυριό τους που έστησαν με δουλειά αιώνες τώρα.
Χίος, Βόρεια Ελλάδα και φυσικά Σκιάθος το καταφύγιο των περισσοτέρων. Ως σήμερα οι απόγονοι αυτών των οικογενειών αποτελούν σημάδια της μνήμης των προσφύγων μέσα στο πέρασμα των χρόνων. Οι συγγενείς του παπά Γιώργη με τρόμο τον εκλιπαρούν να τους ακολουθήσει, ξέρουν καλά πως αυτή τη φορά όλα τελείωσαν, αυτή τη φορά η οργή των Τούρκων θα είναι ολοκληρωτική και άκρως φονική. Ο παπά Γιώργης ο Καρασταμάτης ανένδοτος, η κατάλευκη πυκνή γενειάδα του λαμπερή σαν ερμίνα , έτοιμη να βαφτεί με πορφυρό χρώμα από το αίμα του, έτοιμος να δεχθεί το στεφάνι του μαρτυρίου. Οι ορδές των άτακτων, που επέφεραν και τις μεγαλύτερες καταστροφές στο ελληνικό στοιχείο, σύμφωνα με ειδική διαταγή (Υπηρεσιακή διαταγή για τον αφανισμό όλων των Ελλήνων και το διασυρμό των Ελληνίδων γυναικών. Ο Διοικητής των Δυνάμεων, Μεχμέτ Αζίζ, Σμύρνη 1922), πλησίαζαν και το Τσεσμέ. Ο παπά Γιώργης ο Καρασταμάτης παρέμεινε στο χωριό μαζί με δυο ακόμη γέροντες, παλιούς κουρείς, τον Γιώργη Μ. (ίσως ο Μακριδάκης) και Νικολή Κ. (ίσως ο Καρακούδας) όπως αναφέρει το συμβάν στο βιβλίο του ο Ιωάννης Δ. Αικατερίνης. Οι τρεις τους αποχαιρέτησαν τους τελευταίους κατοίκους της Αγίας Παρασκευής ενώ ο γέροντας τους απηύθυνε τη στερνή ευχή και ευλογία του. Αυτός που τους βάπτισε, τους πάντρεψε, τους παραστεκόταν ως γνήσιος διάκονος της αγάπης. Ο ποιμένας κατευοδώνει τα λογικά του πρόβατα ενώ αυτός παραμένει αμετακίνητος εκεί, έτοιμος να δεχτεί το μαρτύριο και το θάνατο στη γη της αγιοτόκου Μικράς Ασίας, σε μια δεύτερη άλωση.
Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 1922, ένα φθινοπωρινό πρωινό, η σιγή που πριν λίγες ώρες κάλυπτε το χωριό διασαλεύεται από τον ήχο της καμπάνας. Ηχεί για τελευταία φορά το σταυροαναστάσιμο μήνυμα για το σεβάσμιο εφημέριο των Αγίων Σεσσαράκοντα. Ο παπά Γιώργης εκεί, παρών στη θέση του, δε θα άφηνε αλειτούργητη την ενορία του έστω και υπό αυτές τις τρομερές συνθήκες. Από τη νύχτα ήδη είχε καταφτάσει στην περιοχή μια ομάδα από Τσέτες, ατάκτους Τούρκους, που ήταν η εμπροσθοφυλακή, η άτυπη στρατιωτική μονάδα του Κεμάλ, για την εξόντωση των Ελλήνων. Φορώντας τα ιερά του άρχισε να τελεί κανονικά ατάραχος τη Θεία Ευχαριστία ενώ οι άλλοι δύο παρέμεναν προσευχόμενοι, προσδοκώντας λόγω γήρατος την «επιείκεια» των Τούρκων. Οι στιγμές γεμάτες αγωνία, οι δύο κουρείς και φίλοι του γέροντα δειλιάζουν, πριν εισβάλουν οι Τούρκοι στο ναό προλαβαίνουν να διαφύγουν και να κρυφτούν όπως εξιστόρησαν οι ίδιοι. Ίσως εκείνες τις στιγμές η δειλία των δύο συντρόφων του, να του θύμισε τους μαθητές του Χριστού στον κήπο της Γεσθημανής. Ίσως του θύμισαν το μαρτύριο των Αγίων Τεσσαράκοντα στο ναό των οποίων υπηρετούσε για χρόνια.
Όταν μέσα στη λίμνη του μαρτυρίου τους ένας εξ αυτών λιγοψύχησε και έφυγε αντικαθιστάμενος από το φρουρό Αγλάϊο, που οραματίστηκε τους λαμπρούς στεφάνους του μαρτυρίου πάνω από τις κεφαλές όσων είχαν ριχτεί στην παγωμένη λίμνη. Ο ταπεινός λευίτης μπροστά στο ιερό θυσιαστήριο δεν προφταίνει να θυσιάσει τον Αμνό. Αλαλαγμοί, φασαρία και ένας πυροβολισμός. Η ημέρα πέρασε, ο ήλιος γεμάτος ντροπή και θλίψη αποτραβήχτηκε, ο Γιώργης Μ. και ο Νικολής Κ. τολμούν να εξέλθουν από την κρυψώνα τους και δειλά προσεγγίζουν το ναό. Ο Άγιος Ιερομάρτυς Γεώργιος ο Καρασταμάτης – λες και έλειπε ακόμη ένας αθλητής από την ομήγυρη των Αγίων Τεσσαράκοντα – βαπτισμένος στη δική του «Σεβαστεία» λίμνη από το αίμα του, εκεί, πεσμένος στην Ωραία Πύλη με ανοιγμένο το κρανίο όπως ένας άλλος Νέος Ιερομάρτυς, ο Άγιος Φιλούμενος στο Φρέαρ του Ιακώβ το 1979, έτσι τώρα και αυτός οδεύει προς τον ουρανό που αγάπησε και υπηρέτησε αγόγγυστα μέχρις αίματος. Ο Γιώργης Μ., που διέφυγε από τον κάβο «Κουμούδι» με βάρκα στη Χίο, ως αυτόπτης μάρτυρας των όσων είδε και έζησε, παρέδωσε τη μαρτυρία του αυτή όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο Ιωάννης Δ. Αικατερίνης για τον παπά Γιώργη τον Καρασταμάτη, το μοναδικό θύμα του χωριού. Μαρτυρικός ο θάνατος του παπά Γιώργη, η θυσία του, ακόμη μια προσφορά στο ουράνιο θυσιαστήριο, ένα ακόμη πολύτιμο πετράδι κοσμεί πλέον το στέμμα του Βασιλέως Χριστού. Από το 1923 ήδη καθιερώθηκε ο εορτασμός του μαρτυρικού μητροπολίτου Σμύρνης Αγίου Χρυσοστόμου και όσων βρήκαν το θάνατο κατά την μικρασιατική καταστροφή. Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, πρώτο αποδίδει την οφειλόμενη τιμή και προτείνει σε όλες τις Ορθόδοξες αδελφές Εκκλησίες να την αποδώσουν σύμφωνα με την ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση στο νέφος αυτό των Νεομαρτύρων. Οι σφαγές των Ελλήνων δεν είχαν απλά ως κριτήριο το εθνικό – φυλετικό γνώρισμα εξαιτίας της λαμπρής και μακραίωνης παρουσίας τους στη Μικρά Ασία, είχαν και ως κριτήριο το θρησκευτικό φανατισμό, μιας και κάθε τι χριστιανικό βεβηλώθηκε και καταστράφηκε μετά μανίας. Η εκκλησιαστική συνείδηση του ελληνικού λαού και το πλήθος των προσφύγων ανά την ελληνική επικράτεια αναγνώρισαν την αγιότητα όλων όσων βρήκαν μαρτυρικό θάνατο στη γη της Ιωνίας.
Ο Άγιος Αθανάσιος ο Πάριος παρατηρεί σχετικά με την αναγνώριση αγίων : « …. ἤ πού ἠκούσθη εἰς τήν Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ οἱ Θεῖοι Μάρτυρες νά καρτεροῦν τήν ἐπίγειον κρίσιν νά κυρώση τό μαρτύριόν τους, καί νά βεβαιώση ἐκείνους, ὅπου ἤδη ἐσφράγισαν τό τέλος τους μέ τήν ὁμολογίαν τῆς θείας πίστεως, καί τούς ὁποίους εὐθύς ἐν τῷ ἅμα ὁ ἀγωνοθέτης Χριστός ἄνωθεν ἐστεφάνωσεν; Σί ἄλλο εἶναι ἡ ἑορτή, παρά μακαρισμός καί δόξα καί τιμή, καί νά προβάλλωμεν εἰς τόν Θεόν πρέσβυν καί μεσίτην τόν ἑορταζόμενον, διά νά λαμβάνωμεν δι’ αὐτοῦ παρά Θεοῦ τῶν ψυχικῶν μας παθῶν τήν ἴασιν; Εἶναι ἄλλο τίποτας ἡ ἑορτή παρά ταῦτα; Ἔπειτα …. δέν ἤκουσαν ποτέ τους, πώς εὐθύς ὁπού πέση εἰς τήν γῆν ἡ κεφαλή τοῦ Μάρτυρος, οἱ παρόντες Χριστιανοί ἀπό ψυχῆς καί καρδίας χαίροντες, καί τόν Θεόν δοξάζουσι καί τόν Μάρτυρα μακαρίζουσι».
Η διοικούσα εκκλησία «εν Αγίω Πνεύματι» δε μπορούσε να μην αποδεχτεί αυτή την κοινή εκκλησιαστική συνείδηση και έκφραση. «Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος σε συνεδρίαση της, κατόπιν εισηγήσεως του μακαριστού Μητροπολίτου Πατρών κυρού Νικοδήμου, με Εγκύκλιο και απόφαση αγιοκατατάξεως υπ’ αριθμ. 2556/5.7.1993 συναριθμεί εις την χορείαν των Αγίων της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Πάντων των εν έτει 1922 εν Μικρά Ασία αναιρεθέντων Επισκόπων, κληρικών τε και λαϊκών». 5 Έτσι λοιπόν και ο Ιερομάρτυς Γεώργιος Καρασταμάτης δε θα μπορούσε να μη βρίσκεται στη χορεία των αγίων αυτών, όπως και τόσες άλλες χιλιάδες μαρτύρων της εκκλησίας μας των φοβερών εκείνων ημερών του 1922. Ιερουργώντας βρίσκει μαρτυρικό θάνατο από τμήμα άτακτων στο χωριό του, την Αγία Παρασκευή του Τσεσμέ. Ομολογία πίστεως το θάρρος του να στέκει μπρος του αγίου θυσιαστηρίου, ένα θυσιαστήριο που έμελλε να γίνει τόπος μαρτυρίου και για τον ίδιο.
Kατά τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό, τιμούμε τους Αγίους: «ὡς ἑνωθέντας Θεῷ κατὰ προαίρεσιν καὶ τοῦτον δεξαμένους ἔνοικον καὶ τῇ τούτου μεθέξει γεγονότας χάριτι, ὅπερ αὐτός ἐστι φύσει». Ἅγιοι εἶναι «οἱ ἔμψυχοι ναοὶ τοῦ Θεοῦ, τὰ ἔμψυχα τοῦ Θεοῦ σκηνώματα», διότι «διὰ τοῦ νοῦ τοῖς σώμασιν αὐτῶν ἐνώκησεν ὁ Θεός».6 Ιερό καθήκον η απόδοση τιμών σε αυτόν το νέο Ιερομάρτυρα της πίστεως και κατά τον εορτασμό πάντων των εν τη Μικρασιατική Καταστροφή αναιρεθέντων, την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, αλλά πρωτίστως την ημέρα που παρέδωσε την αγία του ψυχή στις 4 Σεπτεμβρίου.
Αποθησαυρισμένος στο βάθος της ιστορίας και προστατευμένος από τη σιωπή του χρόνου, ο Άγιος Γεώργιος φανέρωσε πλέον τη χάρη του στα μέλη της εκκλησίας και ειδικά στους απογόνους των προσφύγων Αγιοπαρασκευούσιδων.
Έτσι λοιπόν η ανάδειξη αυτού του αγίου και η καταγραφή του μαρτυρικού του τέλους, καθώς και ο επίσημος εορτασμός της μνήμης του είναι χρέος μας. Ο σεβασμός και η αγάπη μου για τους νεομάρτυρες ήταν η κινητήρια δύναμη της έρευνας μου αυτής.
Η συλλογή στοιχείων και η συγκροτημένη καταγραφή τους , αποτελεί την αρχή ώστε πλέον η μνήμη του αγίου να γίνει γνωστή σε κάθε ορθόδοξο χριστιανό επικαλούμενος τις πρεσβείες του.
Οι Αγιοπαρασκευούσιδες της Χίου, τιμούν τον ιερομάρτυρα ήδη ως άγιο μέσα από τις διηγήσεις και την παράδοση τους, ενώ η πλατεία μπρος από το ναό της Αγίας Παρασκευής Καστέλλου φέρει το όνομα του.
Η προσπάθεια σύνταξης ενός ολοκληρωμένου συναξαριού, ήταν για εμένα εύοσμο θυμίαμα, προσφορά προς τον Άγιο Γεώργιο με τον οποίο η μακαριστή γιαγιά μου Σταματία Αλεξανδρίδη – Φούλη, το γένος Καρασταμάτη, υπήρξε συγγενής του εξ αίματος.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχύ προκατέλαβε. (Ποίημα Παντελή Χούλη)
Ζωὴν τὴν οὐράνιον διατελέσας ἐν γῇ, σαυτὸν παρεσκεύασας θῦμα σεπτὸν τῷ Χριστῷ, Γεώργιε ἔνδοξε˙ ηὔφρανας Ἰωνίαν καὶ Τσεσμὲ τό χωρίον, ἔδραμες τῇ ἀθλήσει, δι᾿ ἀγάπην Κυρίου, γενναῖος ἐν τῷ γήρατι τρισμάκαρ ἐφέστηκας.
Κοντάκιον.
Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῷ στρατηγῷ. (Ποίημα Παντελή Χούλη)
Ὦ τοῦ Δεσπότου μυστηρίων θεῖος πρόξενος,
τοῦ Παραδείσου οἰκιστὴς μάκαρ Γεώργιε, ὑπὲρ πάντων ἱκέτευε τῷ Κυρίῳ. Ἐκ τῆς κόμης τοῦ Τσεσμέ ἀστὴρ ὑπέρλαμπρος, περιφρούρει τε καὶ σῷζε ἡμᾶς ἅπαντας, τοὺς σοῖ κράζοντας χαίροις τοῦ γένους ἡμῶν δόξα καὶ σέμνωμα.
Πηγή: Συνταχθέντος υπό του Παντελή Χούλη.
Ο πατήρ Γεώργιος Καρασταμάτης υπήρξε γόνος μιας εκ των σημαντικότερων αρχοντικών οικογενειών του χωριού Αγία Παρασκευή της Κρήνης (Τσεσμέ), που κατείχαν τη τέχνη της αλιείας, με αρκετά μεγάλα πλοία, τις λεγόμενες τράτες. Έγγαμος κληρικός, εφημέριος των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων , ενός εκ των τριών ενοριακών ναών του χωριού, υπέργηρος. Ένα χαρακτηριστικό του, ήταν τα φουντωτά κατσαρά μαλλιά του, που είχαν γίνει αφορμή να τον αποκαλούν και «Τρούλο», μιας και έτσι έμοιαζε με τρούλο εκκλησίας. Έτρεφε μεγάλη αγάπη για την Αρχαία Ελλάδα, ενώ ήταν γνώστης και λάτρης του ένδοξου Βυζαντινού Πολιτισμού. Δεν έπαυε στιγμή να μιλά και να υπερηφανεύεται για την καταγωγή του, κύριο γνώρισμα η καλοσύνη του, η ευγένεια και η άδολη χριστιανική αγάπη που τον χαρακτήριζε από τη νεότητα του ως και τη τελευταία στιγμή της επίγειας ζωής του. Ιδιαίτερα αγαπητός στους συγχωριανούς του. Ευσυνείδητος κληρικός με άρτια κατάρτιση στην ορθόδοξη λειτουργική, καλλίφωνος και γνώστης της βυζαντινής μουσικής, απόφοιτος της «Κρηναϊκής Σχολής».
Ο ζήλος και η ένθερμη αγάπη για τη διακονία που είχε αναλάβει τον έκανε να αργεί να τελειώσει τις ιερές ακολουθίες και τη Θεία Λειτουργία και οι συγχωριανοί, του είχαν προσάψει το παρατσούκλι «Οψιμάκι» λόγω αργοπορίας. Στον πρώτο διωγμό του ελληνικού στοιχείου κατά τα έτη 1914 – 1919 αναγκάστηκε και αυτός να διαφύγει μαζί με την οικογένεια του στην Ελλάδα, ίσως Χίο όπως και οι περισσότεροι της περιοχής. Όταν επέστρεψαν και πάλι πίσω, μετά τη φαινομενική αποκατάσταση των αδικιών, ο γέροντας είχε πάρει την απόφαση να μην ξαναφύγει από εκεί που τον όρισε ο Θεός, για να τον υμνεί και να τον δοξολογεί. Δυστυχώς οι αναταραχές όμως δεν άργησαν να κάνουν την εμφάνιση τους και πάλι, ο πράος και εργατικός «Τσεσμελής» παίρνει οριστικά πλέον το δρόμο της προσφυγιάς και του ξεριζωμού. Η βιαιότητα των Τούρκων επιφέρει το οριστικό και βαρύ πλήγμα στον ελληνισμό που οι πληγές αυτές ως σήμερα παραμένουν ανοιχτές στις μνήμες όλων μας. Σα χωριά που αποτελούν τον Τσεσμέ ερημώνουν, οι οικογένειες τα εγκαταλείπουν με ότι μπορούν να διασώσουν από τα υπάρχοντα τους, από το νοικοκυριό τους που έστησαν με δουλειά αιώνες τώρα.
Χίος, Βόρεια Ελλάδα και φυσικά Σκιάθος το καταφύγιο των περισσοτέρων. Ως σήμερα οι απόγονοι αυτών των οικογενειών αποτελούν σημάδια της μνήμης των προσφύγων μέσα στο πέρασμα των χρόνων. Οι συγγενείς του παπά Γιώργη με τρόμο τον εκλιπαρούν να τους ακολουθήσει, ξέρουν καλά πως αυτή τη φορά όλα τελείωσαν, αυτή τη φορά η οργή των Τούρκων θα είναι ολοκληρωτική και άκρως φονική. Ο παπά Γιώργης ο Καρασταμάτης ανένδοτος, η κατάλευκη πυκνή γενειάδα του λαμπερή σαν ερμίνα , έτοιμη να βαφτεί με πορφυρό χρώμα από το αίμα του, έτοιμος να δεχθεί το στεφάνι του μαρτυρίου. Οι ορδές των άτακτων, που επέφεραν και τις μεγαλύτερες καταστροφές στο ελληνικό στοιχείο, σύμφωνα με ειδική διαταγή (Υπηρεσιακή διαταγή για τον αφανισμό όλων των Ελλήνων και το διασυρμό των Ελληνίδων γυναικών. Ο Διοικητής των Δυνάμεων, Μεχμέτ Αζίζ, Σμύρνη 1922), πλησίαζαν και το Τσεσμέ. Ο παπά Γιώργης ο Καρασταμάτης παρέμεινε στο χωριό μαζί με δυο ακόμη γέροντες, παλιούς κουρείς, τον Γιώργη Μ. (ίσως ο Μακριδάκης) και Νικολή Κ. (ίσως ο Καρακούδας) όπως αναφέρει το συμβάν στο βιβλίο του ο Ιωάννης Δ. Αικατερίνης. Οι τρεις τους αποχαιρέτησαν τους τελευταίους κατοίκους της Αγίας Παρασκευής ενώ ο γέροντας τους απηύθυνε τη στερνή ευχή και ευλογία του. Αυτός που τους βάπτισε, τους πάντρεψε, τους παραστεκόταν ως γνήσιος διάκονος της αγάπης. Ο ποιμένας κατευοδώνει τα λογικά του πρόβατα ενώ αυτός παραμένει αμετακίνητος εκεί, έτοιμος να δεχτεί το μαρτύριο και το θάνατο στη γη της αγιοτόκου Μικράς Ασίας, σε μια δεύτερη άλωση.
Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 1922, ένα φθινοπωρινό πρωινό, η σιγή που πριν λίγες ώρες κάλυπτε το χωριό διασαλεύεται από τον ήχο της καμπάνας. Ηχεί για τελευταία φορά το σταυροαναστάσιμο μήνυμα για το σεβάσμιο εφημέριο των Αγίων Σεσσαράκοντα. Ο παπά Γιώργης εκεί, παρών στη θέση του, δε θα άφηνε αλειτούργητη την ενορία του έστω και υπό αυτές τις τρομερές συνθήκες. Από τη νύχτα ήδη είχε καταφτάσει στην περιοχή μια ομάδα από Τσέτες, ατάκτους Τούρκους, που ήταν η εμπροσθοφυλακή, η άτυπη στρατιωτική μονάδα του Κεμάλ, για την εξόντωση των Ελλήνων. Φορώντας τα ιερά του άρχισε να τελεί κανονικά ατάραχος τη Θεία Ευχαριστία ενώ οι άλλοι δύο παρέμεναν προσευχόμενοι, προσδοκώντας λόγω γήρατος την «επιείκεια» των Τούρκων. Οι στιγμές γεμάτες αγωνία, οι δύο κουρείς και φίλοι του γέροντα δειλιάζουν, πριν εισβάλουν οι Τούρκοι στο ναό προλαβαίνουν να διαφύγουν και να κρυφτούν όπως εξιστόρησαν οι ίδιοι. Ίσως εκείνες τις στιγμές η δειλία των δύο συντρόφων του, να του θύμισε τους μαθητές του Χριστού στον κήπο της Γεσθημανής. Ίσως του θύμισαν το μαρτύριο των Αγίων Τεσσαράκοντα στο ναό των οποίων υπηρετούσε για χρόνια.
Όταν μέσα στη λίμνη του μαρτυρίου τους ένας εξ αυτών λιγοψύχησε και έφυγε αντικαθιστάμενος από το φρουρό Αγλάϊο, που οραματίστηκε τους λαμπρούς στεφάνους του μαρτυρίου πάνω από τις κεφαλές όσων είχαν ριχτεί στην παγωμένη λίμνη. Ο ταπεινός λευίτης μπροστά στο ιερό θυσιαστήριο δεν προφταίνει να θυσιάσει τον Αμνό. Αλαλαγμοί, φασαρία και ένας πυροβολισμός. Η ημέρα πέρασε, ο ήλιος γεμάτος ντροπή και θλίψη αποτραβήχτηκε, ο Γιώργης Μ. και ο Νικολής Κ. τολμούν να εξέλθουν από την κρυψώνα τους και δειλά προσεγγίζουν το ναό. Ο Άγιος Ιερομάρτυς Γεώργιος ο Καρασταμάτης – λες και έλειπε ακόμη ένας αθλητής από την ομήγυρη των Αγίων Τεσσαράκοντα – βαπτισμένος στη δική του «Σεβαστεία» λίμνη από το αίμα του, εκεί, πεσμένος στην Ωραία Πύλη με ανοιγμένο το κρανίο όπως ένας άλλος Νέος Ιερομάρτυς, ο Άγιος Φιλούμενος στο Φρέαρ του Ιακώβ το 1979, έτσι τώρα και αυτός οδεύει προς τον ουρανό που αγάπησε και υπηρέτησε αγόγγυστα μέχρις αίματος. Ο Γιώργης Μ., που διέφυγε από τον κάβο «Κουμούδι» με βάρκα στη Χίο, ως αυτόπτης μάρτυρας των όσων είδε και έζησε, παρέδωσε τη μαρτυρία του αυτή όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο Ιωάννης Δ. Αικατερίνης για τον παπά Γιώργη τον Καρασταμάτη, το μοναδικό θύμα του χωριού. Μαρτυρικός ο θάνατος του παπά Γιώργη, η θυσία του, ακόμη μια προσφορά στο ουράνιο θυσιαστήριο, ένα ακόμη πολύτιμο πετράδι κοσμεί πλέον το στέμμα του Βασιλέως Χριστού. Από το 1923 ήδη καθιερώθηκε ο εορτασμός του μαρτυρικού μητροπολίτου Σμύρνης Αγίου Χρυσοστόμου και όσων βρήκαν το θάνατο κατά την μικρασιατική καταστροφή. Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, πρώτο αποδίδει την οφειλόμενη τιμή και προτείνει σε όλες τις Ορθόδοξες αδελφές Εκκλησίες να την αποδώσουν σύμφωνα με την ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση στο νέφος αυτό των Νεομαρτύρων. Οι σφαγές των Ελλήνων δεν είχαν απλά ως κριτήριο το εθνικό – φυλετικό γνώρισμα εξαιτίας της λαμπρής και μακραίωνης παρουσίας τους στη Μικρά Ασία, είχαν και ως κριτήριο το θρησκευτικό φανατισμό, μιας και κάθε τι χριστιανικό βεβηλώθηκε και καταστράφηκε μετά μανίας. Η εκκλησιαστική συνείδηση του ελληνικού λαού και το πλήθος των προσφύγων ανά την ελληνική επικράτεια αναγνώρισαν την αγιότητα όλων όσων βρήκαν μαρτυρικό θάνατο στη γη της Ιωνίας.
Ο Άγιος Αθανάσιος ο Πάριος παρατηρεί σχετικά με την αναγνώριση αγίων : « …. ἤ πού ἠκούσθη εἰς τήν Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ οἱ Θεῖοι Μάρτυρες νά καρτεροῦν τήν ἐπίγειον κρίσιν νά κυρώση τό μαρτύριόν τους, καί νά βεβαιώση ἐκείνους, ὅπου ἤδη ἐσφράγισαν τό τέλος τους μέ τήν ὁμολογίαν τῆς θείας πίστεως, καί τούς ὁποίους εὐθύς ἐν τῷ ἅμα ὁ ἀγωνοθέτης Χριστός ἄνωθεν ἐστεφάνωσεν; Σί ἄλλο εἶναι ἡ ἑορτή, παρά μακαρισμός καί δόξα καί τιμή, καί νά προβάλλωμεν εἰς τόν Θεόν πρέσβυν καί μεσίτην τόν ἑορταζόμενον, διά νά λαμβάνωμεν δι’ αὐτοῦ παρά Θεοῦ τῶν ψυχικῶν μας παθῶν τήν ἴασιν; Εἶναι ἄλλο τίποτας ἡ ἑορτή παρά ταῦτα; Ἔπειτα …. δέν ἤκουσαν ποτέ τους, πώς εὐθύς ὁπού πέση εἰς τήν γῆν ἡ κεφαλή τοῦ Μάρτυρος, οἱ παρόντες Χριστιανοί ἀπό ψυχῆς καί καρδίας χαίροντες, καί τόν Θεόν δοξάζουσι καί τόν Μάρτυρα μακαρίζουσι».
Η διοικούσα εκκλησία «εν Αγίω Πνεύματι» δε μπορούσε να μην αποδεχτεί αυτή την κοινή εκκλησιαστική συνείδηση και έκφραση. «Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος σε συνεδρίαση της, κατόπιν εισηγήσεως του μακαριστού Μητροπολίτου Πατρών κυρού Νικοδήμου, με Εγκύκλιο και απόφαση αγιοκατατάξεως υπ’ αριθμ. 2556/5.7.1993 συναριθμεί εις την χορείαν των Αγίων της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Πάντων των εν έτει 1922 εν Μικρά Ασία αναιρεθέντων Επισκόπων, κληρικών τε και λαϊκών». 5 Έτσι λοιπόν και ο Ιερομάρτυς Γεώργιος Καρασταμάτης δε θα μπορούσε να μη βρίσκεται στη χορεία των αγίων αυτών, όπως και τόσες άλλες χιλιάδες μαρτύρων της εκκλησίας μας των φοβερών εκείνων ημερών του 1922. Ιερουργώντας βρίσκει μαρτυρικό θάνατο από τμήμα άτακτων στο χωριό του, την Αγία Παρασκευή του Τσεσμέ. Ομολογία πίστεως το θάρρος του να στέκει μπρος του αγίου θυσιαστηρίου, ένα θυσιαστήριο που έμελλε να γίνει τόπος μαρτυρίου και για τον ίδιο.
Kατά τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό, τιμούμε τους Αγίους: «ὡς ἑνωθέντας Θεῷ κατὰ προαίρεσιν καὶ τοῦτον δεξαμένους ἔνοικον καὶ τῇ τούτου μεθέξει γεγονότας χάριτι, ὅπερ αὐτός ἐστι φύσει». Ἅγιοι εἶναι «οἱ ἔμψυχοι ναοὶ τοῦ Θεοῦ, τὰ ἔμψυχα τοῦ Θεοῦ σκηνώματα», διότι «διὰ τοῦ νοῦ τοῖς σώμασιν αὐτῶν ἐνώκησεν ὁ Θεός».6 Ιερό καθήκον η απόδοση τιμών σε αυτόν το νέο Ιερομάρτυρα της πίστεως και κατά τον εορτασμό πάντων των εν τη Μικρασιατική Καταστροφή αναιρεθέντων, την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, αλλά πρωτίστως την ημέρα που παρέδωσε την αγία του ψυχή στις 4 Σεπτεμβρίου.
Αποθησαυρισμένος στο βάθος της ιστορίας και προστατευμένος από τη σιωπή του χρόνου, ο Άγιος Γεώργιος φανέρωσε πλέον τη χάρη του στα μέλη της εκκλησίας και ειδικά στους απογόνους των προσφύγων Αγιοπαρασκευούσιδων.
Έτσι λοιπόν η ανάδειξη αυτού του αγίου και η καταγραφή του μαρτυρικού του τέλους, καθώς και ο επίσημος εορτασμός της μνήμης του είναι χρέος μας. Ο σεβασμός και η αγάπη μου για τους νεομάρτυρες ήταν η κινητήρια δύναμη της έρευνας μου αυτής.
Η συλλογή στοιχείων και η συγκροτημένη καταγραφή τους , αποτελεί την αρχή ώστε πλέον η μνήμη του αγίου να γίνει γνωστή σε κάθε ορθόδοξο χριστιανό επικαλούμενος τις πρεσβείες του.
Οι Αγιοπαρασκευούσιδες της Χίου, τιμούν τον ιερομάρτυρα ήδη ως άγιο μέσα από τις διηγήσεις και την παράδοση τους, ενώ η πλατεία μπρος από το ναό της Αγίας Παρασκευής Καστέλλου φέρει το όνομα του.
Η προσπάθεια σύνταξης ενός ολοκληρωμένου συναξαριού, ήταν για εμένα εύοσμο θυμίαμα, προσφορά προς τον Άγιο Γεώργιο με τον οποίο η μακαριστή γιαγιά μου Σταματία Αλεξανδρίδη – Φούλη, το γένος Καρασταμάτη, υπήρξε συγγενής του εξ αίματος.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχύ προκατέλαβε. (Ποίημα Παντελή Χούλη)
Ζωὴν τὴν οὐράνιον διατελέσας ἐν γῇ, σαυτὸν παρεσκεύασας θῦμα σεπτὸν τῷ Χριστῷ, Γεώργιε ἔνδοξε˙ ηὔφρανας Ἰωνίαν καὶ Τσεσμὲ τό χωρίον, ἔδραμες τῇ ἀθλήσει, δι᾿ ἀγάπην Κυρίου, γενναῖος ἐν τῷ γήρατι τρισμάκαρ ἐφέστηκας.
Κοντάκιον.
Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῷ στρατηγῷ. (Ποίημα Παντελή Χούλη)
Ὦ τοῦ Δεσπότου μυστηρίων θεῖος πρόξενος,
τοῦ Παραδείσου οἰκιστὴς μάκαρ Γεώργιε, ὑπὲρ πάντων ἱκέτευε τῷ Κυρίῳ. Ἐκ τῆς κόμης τοῦ Τσεσμέ ἀστὴρ ὑπέρλαμπρος, περιφρούρει τε καὶ σῷζε ἡμᾶς ἅπαντας, τοὺς σοῖ κράζοντας χαίροις τοῦ γένους ἡμῶν δόξα καὶ σέμνωμα.
Πηγή: Συνταχθέντος υπό του Παντελή Χούλη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου