Άγιοι Μάρτυρες Φηλικίσσιμος, Ηρακλής και Παυλίνος. Ημέρα Μνήμης: 26 Μαΐου.

Άγιοι Μάρτυρες Φηλικίσσιμος, Ηρακλής και Παυλίνος. Ημέρα Μνήμης: 26 Μαΐου.

Οι Άγιοι Φηλικίσσιμος, Ηρακλής και Παυλίνος (ιταλ.: Felicissimo, Eraclio e Paolino· λατ.: Heraclius) μαρτύρησαν πιθανότατα το έτος 303, κατά τους διωγμούς του αυτοκράτορα Διοκλητιανού. Το μαρτύριό τους φέρεται να έλαβε χώρα στην Τόντι της Ούμπρια, στην κεντρική Ιταλία, όπου και τιμώνται τα ιερά τους λείψανα. Η μνήμη τους τελείται στις 26 Μαΐου.

Σε ορισμένα χειρόγραφα του Martyrologium Hieronymianum αναφέρεται στις 26 Μαΐου: «in Tuder Tusciæ Felicissimi Eracli Paulini» και ο Φλώρος της Λυών (περ. 810–860), ο Άγιος Άδων της Βιέννης (περ. 800–875), καθώς και άλλοι μαρτυρολόγοι έως και τον ένδοξο καρδινάλιο Καίσαρα Βαρόνιο (1538–1607), λογιοτάτου Ορατοριανού και εκκλησιαστικού ιστορικού, ο οποίος αναθεώρησε το Martyrologium Romanum στα τέλη του 16ου αιώνος, θεωρούσαν ότι τα ονόματα μετά τον Φηλικίσσιμο αναφέρονται σε συνοδοιπόρους του. Κατά συνέπειαν, συνέδεαν και τους τρεις αγίους με την πόλη Τόντι της Ούμπρια.

Ωστόσο, η άποψη αυτή είναι λανθασμένη. Μόνον ο Άγιος Φηλικίσσιμος συνδέεται με την Τόντι, όπου και φέρεται να μαρτύρησε κατά τους διωγμούς του Διοκλητιανού. Οι άλλοι δύο, ο Ηρακλής και ο Παυλίνος, είναι αυθεντικοί μάρτυρες της Νοβιοδούμου (Noviodunum ή Nividunum) και η μνήμη τους τιμάται στις 17 Μαΐου.

Προστίθεται δε ότι η λέξη Felicissimi, που προέρχεται από μια ομάδα χειρογράφων (Codices), είναι εσφαλμένη ανάγνωση, διότι ο Κώδιξ Ε, που θεωρείται το πλέον αυθεντικό χειρόγραφο, περιέχει την θηλυκή μορφή Felicissimae. Η εσφαλμένη, όμως, ανάγνωση επικράτησε, όχι μόνον στην Τόντι, αλλά και στην Περούτζια, όπου ο Φηλικίσσιμος τιμάται στις 24 Νοεμβρίου, καθώς και με το όνομα Φελίνος (Felino), από κοινού με τον Άγιο Γρατιανόν (Gratinianus), στις 10 Ιουνίου, και στη Νοτσέρα Ουμπρα (15 Ιουλίου). Η ορθή μορφή Felicissima ακολουθείται στην Civita Castellana (12 Αυγούστου μαζί με τον Άγιο Γρακιλιανό), στην Όρτε και στο Βιτέρμπο (2 Μαΐου).

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για ένα και το αυτό πρόσωπο, και φαίνεται ότι και η Αγία Φιρμίνα της Αμέλια και η Αγία Ιλλουμινάτα της Τόντι πρέπει να ταυτιστούν με την Αγία Φηλισσίμα.

Ορισμένες πηγές αναφέρουν τον Φηλικίσσιμο και δέκα συνοδούς του: τους Αγίους Ηρακλή, Παυλίνο, Μενεδίνα, Σάτουρο, Βικτώριο, Σατουρνίνο, Μαρῖνο, έναν δεύτερο Σάτουρο, Φορτουνάτο και Θεόμεδο.

Στο προ-συνοδικό Martyrologium Romanum αναφέρονται μόνο οι τρεις πρώτοι:

Tuderti, in Umbria, natalis sanctorum Martyrum Felicissimi, Heraclii et Paulini. (=Στην Τόντι της Ούμπρια, η ουράνια γέννηση των Αγίων Μαρτύρων Φηλικισσίμου, Ηρακλείου και Παυλίνου.)

Στη νεότερη έκδοση του Martyrologium Romanum (2004), αναφέρεται μόνον η Αγία Φηλισσίμα την ίδια ημέρα.